کلمات کلیدی: شبکه های اجتماعی، سبک زندگی مجازی، مصرف فرهنگی، دو فضایی شدن، حوزه عمومی

1-1- بیان مسئله

انقلاب ارتباطات، نوع جدیدی از ارتباطات مجازی را که خالی از روح حاکم بر روابط واقعی اجتماعی است به وجود آورده است. از طریق ماهواره، اینترنت و… جهان جدیدی به موازات جهان واقعی به وجود می آید. رسانه ­های الکترونیکی مخاطبان وسیع و متکثری دارند که مجموعه‌هایی از حیث محتوای نمادین را به این مخاطبان عرضه می‌کنند. در چنین شرایطی فضای مجازی شکل می‌گیرد و فرهنگ‌ها همه از طریق واسطـه‌های الکتـرونیکی منتقـل می شوند و مفاهیـم زمان و مکـان معانی تازه‌ای پیدا می‌کنند.(عاملی، 1387:48) فواصل زمانی و مکانی عملاً از میان برداشته می‌شوند و انتقال اطلاعات، داده‌ها و سرمایه‌ها و امکان ارتباط همزمان میان افراد در نقاط مختلف به‌وجود می‌آید. شبكه های اجتماعی مجازی با توجه به خاصیت نمادی بودن، روایت كننده نوعی از سبك زندگی كاربران خود هستند.

سبک زندگی برای توصیف شرایط زندگی انسان استفاده می‌شود. سبك‌های زندگی مجموعه‌ای از طرز تلقی‌ها، ارزش‌ها، شیوه‌های رفتار، حالت‌ها و سلیقه‌ها در هر چیزی را در برمی‌گیرد. موسیقی عامه، تلویزیون، آگهی‌ها همه و همه تصورها و تصویرهایی بالقوه از سبک زندگی فراهم می‌کنند. سبک زندگی فرد، اجزای رفتار شخصی او نیست، لذا غیر معمول نیستند. بیشتر مردم معتقدند که باید سبک زندگی‌شان را آزادانه انتخاب کنند.(خادمیان، 1390: 20) در بیشتر مواقع مجموعه عناصر سبک زندگی در یک‌جا جمع می‌شوند و افراد در یک سبک زندگی مشترک می‌شوند. به نوعی گروه‌های اجتماعی اغلب مالک یک نوع سبک زندگی شده و یک سبک خاص را تشکیل می دهند.

براساس نظر عاملی(1387) در مقاله دو فضایی شدن به نظر می‌رسد شبكه های اجتماعی مجازی بستر ایجاد حوزه عمومی شكل نگرفته در فضای واقعی شده است.در این تحقیق به دنبال آن هستیم. شاخص مهم بررسی سبك زندگی در شبكه های اجتماعی در این تحقیق بازنمایی پوشاك است.  در این تحقیق به دنبال مطالعه و پاسخ به این سوال هستیم که کاربران زن شبکه اجتماعی فیس بوک در ایران چه حجابی را از خود به نمایش در می آورند؟

1-2- ضرورت و اهمیت تحقیق

1- تغییر جایگاه استفاده از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی اینترنتی در سرانه مصرف اعضای شبکه‌های اجتماعی اینترنتی به خصوص زنان

2- تغییر نمادهای فرهنگی ناظر به شیوه زندگی در نتیجه عضویت و حضور در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی که مواردی نظیر سبک پوشش زنان، ادبیات زنان افراد و شیوه برقراری ارتباط با دیگران را شامل می‌شود.

زنان در جامعه ایرانی از آسیب پذیرترین اقشار جامعه هستند، زنان ایرانی به دلیل محدویت ها در سبک زندگی گرایش خاصی به شبکه های اجتماعی پیدا کرده اند. به نظر می رسد دلیل گرایش زنان در ایران به شبکه های اجتماعی کمی متفاوت تر باشد به همین دلیل ضروری است برای توصیفی از چگونگی بازنمایی پوشش زنان کاربر شبکه های اجتماعی فیس بوک با بهره گرفتن از شاخص های سبک زندگی و پوشاک به تحقیق در این خصوص پرداخته شود.

1-3- اهداف تحقیق

1-3-1- هدف اصلی

هدف اصلی این تحقیق مطالعه نوع  پوشش ارائه شده ازخود کاربران زن شبکه اجتماعی فیس بوک است.

 1-3-2- اهداف فرعی

شناسایی نحوه پوشش كاربران زن ایرانی در فضای مجازی

شناسایی نحوه سرگرمی كاربران زن ایرانی در فضای مجازی

شناسایی نحوه زندگی كاربران زن ایرانی در فضای مجازی

1-3-3-اهداف کاربردی:

مقایسه موارد و مسائل  و مشکلات حریم خصوصی در فضای  مجازی با حریم خصوصی معیار و ارائه واقعیت ها

ارائه راهکارهای بهبود حریم خصوصی در شبکه های اجتماعی

1-4- سؤالات تحقیق

1. سبک مدیریت بدن و اندام کاربران زن ایرانی در شبکه های اجتماعی مجازی چگونه است؟
2. آیا بین مدیریت بدن کاربران زن شبکه های اجتماعی و نوع پوشش تفاوت معنا داری وجود دارد؟
3. آیا بین میزان سرمایه فرهنگی(موسیقی، کتاب) کاربران زن ایرانی شبکه های اجتماعی و پوشش (مو، مدیریت بدن، لباس )تفاوت معنا داری وجود دارد؟
4. آیا سرمایه فرهنگی کاربران زن ایرانی شبکه های اجتماعی بر مدیریت بدن آنان اثرگذار است؟
5. آیا سرمایه فرهنگی کاربران زن ایرانی شبکه های اجتماعی بر نوع پوشش آنان اثرگذار است؟

1-5– تعریف مفاهیم تحقیق

 سرمایه فرهنگی: سرمایه فرهنگی به معنای انباشتی از تجربه­های فرهنگی است که در پیشینه خانوادگی و فعالیت­های فرهنگی افراد به دست می­آید. بوردیو سرمایه فرهنگی را در یک سیستم مبادله­ای شامل دانش فرهنگی انباشته­ای می­داند که سبب اعتبار، قدرت و مقام می شود.سرمایه فرهنگی، مجموعه ای از ثروت‌های نمادین است که از یک‌سو به معلومات کسب‌شده‌ای باز می‌گردد که حالت درونی شده به خود می‌گیرند؛ از سوی دیگر به شکل مالکیت میراث فرهنگی (تابلوها، کتاب‌ها، واژه‌نامه‌ها،ابزارها، ماشین‌ها، …) جلوه می‌کند (شویره و فونتن، 1385: 98).

تعاریف عملیاتی:

کاربرشبکه اجتماعی: چهار گروه اعضای این سایت ها، کاربران ماهر کاربران فراغتی کاربران به دنبال سرگرمی و کاربران تجاری  نامگذاری شده اند. اما در اینترنت کاربرانی هم وجود دارند که در استفاده از امکان های جدید اینترنتی پیشگام هستند ولی نسبت به عضویت در شبکه های اجتماعی اشتیاقی نشان نمی دهند و در فعالیت های آنلاینشان آنها را به کار نمی گیرند.

فیس‌بوک:‏ شرکت ایجاد کننده وب‌گاه فیس‌بوک است که در ۴ فوریه ۲۰۰۴ به وجود آمد.از شبکه‌های اجتماعی مجازی است که به واسطه آن می‌توان با دوستانی که دارای حساب کاربری در فیس‌بوک هستند عکس، فیلم یا پیغام به اشتراک گذاشت. فیس‌بوک هم اکنون به طور رایگان در اختیار مردم جهان قرار دارد.

لایک: ” راهی برای ارائه بازخورد مثبت یا ارتباط با مسائلی است که به آنها اهمیت می‌دهیم. شما می‌توانید نوشته یک دوست را لایک بزنید تا به او بازخوردی داده باشید یا صفحه‌ای را لایک بزنید تا با آن در ارتباط باشید. در عین حال امکان لایکِ  یک آگهی هم در فیس‌بوک وجود دارد.

طبق این تعریف، کلیک روی لایکِ زیر نوشته یک دوست، راه ساده‌ای برای نشان دادن این است که از آن لذت برده‌اید، بدون آن که نظری زیرش نوشته باشید. اما اگر نظر کسی را لایک می‌زنید به معنای آن است که به آن توجه کرده‌اید.

فیس‌بوک می‌گوید وقتی ویدئوی دوستتان را لایک می‌زنید:

نشان‌دهنده این است که آن ویدئو را پسندیده‌اید.

نوشته‌ای روی تایم‌لاین شما مبتنی بر پسندیدن این ویدئو منتشر می‌شود.

دوستتان آگاه می‌شود که ویدئوی او را پسندیده‌اید.

شخصیت‌ها، نشان‌های تجاری، صاحبان کسب و کار، سازمان‌ها و رسانه‌ها می‌توانند صفحه‌ای اختصاصی در سایتی چون فیس‌بوک برپا کنند. اما لایک  یک “صفحه” به چه معناست؟

فیس‌بوک می‌گوید وقتی صفحه، آگهی یا نوشته‌ای خارج از فیس‌بوک را لایک می‌کنید، یک ارتباط ایجاد کرده‌اید. روی دیوارتان این لایک اطلاع‌رسانی می‌شود و اسمتان ممکن است روی صفحه مورد نظر یا در کنار آگهی یا در اپلیکیشن‌های ویژه فیس‌بوک ظاهر شود. به علاوه، به‌روزرسانی‌های صفحه‌ای که لایک زده‌اید در خبرمایه (News Feed) شما پدیدار خواهد شد.

صفحه رسمی كشوری به فارسی در فیس‌بوک آگهی‌هایی را برای جذب لایک منتشر می‌کند

پیش از ایجاد دکمه “لایک” توسط فیس‌بوک، کاربران روی عبارتی کلیک می‌کردند که از آنها می‌خواست یک”طرفدار”باشند اما این سایت پس از بررسی واکنش‌ها و بازخوردهای به دست آمده از کاربرانش، به این نتیجه رسید که بهتر است واژه Fan یا طرفدار را با Like جایگزین کند که مفهوم “پسندیدن” را همراه خود دارد. از نظر فیس‌بوک “لایک” مفهومی سبک‌تر از واژه پیشین دارد و راه استانداردی برای ارتباط با افراد، چیزها و موضوعاتی است که کاربران به آنها علاقمندند.

لباس غیر رسمی: در این تحقیق به لباس هایی ورزشی، محلی، پوشش خانگی، لباس مهمانی برای خانم ها و… لباس غیر رسمی گفته می شود.

 لباس رسمی: در این تحقیق به لباس هایی پوشش مناسب عرفی را دارد گفته می شد.

پوشش مو: پوشش مو در عکس های کاربران زن  به معنی پوشاندن قسمتی از مو جزءِ پوشش دادن به حساب می آید.

زیورات زن شامل: ساعت، النگو ،گوشواره، دست بند و… آرایش در میان زنان بررسی شود.

می تواند چند مورد انتخاب شود.