بررسی ارتباط میان مؤلفههای کیفیت زندگی کاری با میزان رضایت و استرس شغلی در کتابداران کتابخانههای عمومی |
 |
از سوی دیگر، موضوع رضایت شغلی و استرس شغلی نیز از مباحثی هستند که در دنیای پر تکاپوی امروز از مباحث مورد توجه پژوهشگران حوزه مدیریت و سازمان از یک طرف و روانشناسان از طرف دیگر میباشند. رضایت شغلی به برداشتی که شخص از کار خود دارد اشاره می کند که دارای عوامل زمینه ساز و ایجادکننده فراوانی از قبیل جنبه های درونی (مانند ویژگیهای شخصیتی، احساسات عاطفی، و حالتهای هیجانی) و جنبه های بیرونی (شامل شرایط و ویژگیهای سازمانی، اجتماعی، و فرهنگی) است. این مسئله یکی از عوامل مؤثر در موفقیت شغلی است که باعث افزایش کارایی کارکنان و احساس رضایت فرد میگردد (هارت[5]، 2010). همچنین، مطالعات صورت گرفته نشان داده است که تقریباً در تمام مشاغل استرس وجود دارد. اما میزان و تأثیر آن به لحاظ نوع و ماهیت استرس و خصوصیات شخصی افراد، در مشاغل گوناگون متفاوت است. شیوع و گسترش استرس در محل کار محققان را بر آن داشته است که به تحلیل گسترده این موضوع در سازمان و تأثیر آن بر عملکرد کارکنان بپردازند. تحقیقات یرکز-دادسن نشان میدهد که با افزایش استرس تا یک حد معین عملکرد افراد افزایش مییابد، و سپس با افزایش این میزان استرس عملکرد آنان کاهش خواهد یافت. در نتیجه مؤثرترین عملکرد در وضعیت استرس زمانی است که میزان استرس در حد متوسط باشد (جاهد بزرگان، 1384).
بررسی و مطالعه ارتباطات میان کیفیت زندگی کاری و رضایت و استرس شغلی در کتابداران می تواند نتایجی را بدست دهد که متعاقباً بر روی عملکرد کتابداران و کیفیت ارائه خدمات در انواع مختلف کتابخانه ها اثرگذار باشد. همچنین شناسایی و اولویت‌بندی مؤلفه هایی که تأثیرشان بر میزان رضایت و استرس شغلی کتابداران بیشتر است، چشماندازهای جدیدی را می تواند فرا روی مدیران و سیاستگذاران قرار دهد تا نسبت به این مسئله توجه نشان دهند.
1-1-1. هدف از انجام پژوهش
این پژوهش در پی آن است که رابطه میان مؤلفههای کیفیت زندگی کاری با میزان رضایت شغلی و همچنین استرس شغلی در کتابدارانی که در کتابخانههای عمومی وابسته به نهاد کتابخانههای کشور در شهر تهران و کتابخانههای عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران مشغول به کار هستند را به منظور شناخت مؤلفه های تأثیرگذار بر میزان رضایت و استرس شغلی آن ها و در نتیجه بهبود عملکرد آن ها در محیط کار و افزایش کیفیت خدمات کتابخانهای بررسی کند.
1-2. بیان مسئله
از طرف دیگر، منابع و نیروهای انسانی از اجزاء جدایی ناپذیر و مهم برای پیشبرد اهداف سازمان‌ها میباشند و مطالعه و پژوهش در رابطه با این منابع در محیط کار به نسبت سایر منابع درون سازمانی اهمیت ویژه‌ای دارد (هارت، 2010). نهادهای فرهنگی و آموزشی در شرایط پیچیده و دشوار امروز بدون داشتن نیروی انسانی متعهد و متخصص قادر به پاسخگویی به نیازهای متعدد و روزافزون جامعه و کاربران خود نخواهند بود.
کتابداران کتابخانههای عمومی، سرمایه‌ی انسانی مهمی هستند که دارای نقش اساسی برای موفقیت این نهادها در انجام مأموریت‌ها و دستیابی به اهدافشان خواهند بود، در نتیجه مطالعه موضوعات مرتبط با این گروه جهت افزایش کارایی آن ها امری گریزناپذیر است (کونتز و گوبین[6]، 2010). با توجه به این که دو عامل بسیار مهم رضایت شغلی (اشرفی‌ریزی و کاظم‌پور، 1388) و استرس شغلی (باب‌الحوائجی و پاشازاده، 1389) بر عملکرد کارکنان و کتابداران در کتابخانه‌ها تأثیر بسیار زیادی دارد، شناخت و مطالعه عوامل و مؤلفههای مرتبط و تأثیرگذار بر این دو عامل جهت بهبود عملکرد کتابداران و پیشبرد اهداف سازمانی کتابخانه‌ها مسئله‌ای با اهمیت به نظر می‌رسد.
1-3. سؤالات پژوهش
1-3-1. سؤالات کلی
- آیا میان ضرایب همبستگی مؤلفههای کیفیت زندگی کاری با میزان رضایت شغلی کتابداران کتابخانههای عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و نهاد کتابخانه های عمومی کشور تفاوت معنادار وجود دارد؟
- آیا میان ضرایب همبستگی مؤلفههای کیفیت زندگی کاری با میزان استرس شغلی کتابداران کتابخانههای عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و نهاد کتابخانه های عمومی کشور تفاوت معنادار وجود دارد؟
- کدام یک از مؤلفه های کیفیت زندگی کاری از طریق رگرسیون چندگانه قادر به پیش بینی رضایت شغلی کتابداران کتابخانه های عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و نهاد کتابخانه های عمومی کشور میباشند؟
- کدام یک از مؤلفه های کیفیت زندگی کاری از طریق رگرسیون چندگانه قادر به پیش بینی استرس شغلی کتابداران کتابخانه های عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و نهاد کتابخانه های عمومی کشور میباشند؟
1-3-2. سؤالات جزئی
- آیا میان ضرایب همبستگی مؤلفه‌‌‌ی پرداخت کافی و منصفانه با میزان رضایت شغلی کتابداران کتابخانههای عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و نهاد کتابخانه های عمومی کشور تفاوت معنادار وجود دارد؟
- آیا میان ضرایب همبستگی مؤلفه‌‌‌ی محیط ایمن و بهداشتی با میزان رضایت شغلی کتابداران کتابخانههای عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و نهاد کتابخانه های عمومی کشور تفاوت معنادار وجود دارد؟
- آیا میان ضرایب همبستگی مؤلفه‌‌‌ی تأمین فرصت رشد و امنیت با میزان رضایت شغلی کتابداران کتابخانههای عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و نهاد کتابخانه های عمومی کشور تفاوت معنادار وجود دارد؟
- آیا میان ضرایب همبستگی مؤلفه‌‌‌ی قانونگرایی در سازمان با میزان رضایت شغلی کتابداران کتابخانههای عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و نهاد کتابخانه های عمومی کشور تفاوت معنادار وجود دارد؟
- آیا میان ضرایب همبستگی مؤلفه‌‌‌ی وابستگی اجتماعی زندگی کاری با میزان رضایت شغلی کتابداران کتابخانههای عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و نهاد کتابخانه های عمومی کشور تفاوت معنادار وجود دارد؟
- آیا میان ضرایب همبستگی مؤلفه‌‌‌ی فضای کلی زندگی با میزان رضایت شغلی کتابداران کتابخانههای عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و نهاد کتابخانه های عمومی کشور تفاوت معنادار وجود دارد؟
- آیا میان ضرایب همبستگی کیفیت زندگی کاری با میزان رضایت شغلی کتابداران کتابخانههای عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و نهاد کتابخانه های عمومی کشور تفاوت معنادار وجود دارد؟
- آیا میان ضرایب همبستگی مؤلفه‌‌‌ی یکپارچگی و انسجام اجتماعی با میزان رضایت شغلی کتابداران کتابخانههای عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و نهاد کتابخانه های عمومی کشور تفاوت معنادار وجود دارد؟
- آیا میان ضرایب همبستگی مؤلفه‌‌‌ی توسعه قابلیت های انسانی با میزان رضایت شغلی کتابداران کتابخانههای عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و نهاد کتابخانه های عمومی کشور تفاوت معنادار وجود دارد؟
- آیا میان ضرایب همبستگی مؤلفه‌‌‌ی پرداخت کافی و منصفانه با میزان استرس شغلی کتابداران کتابخانههای عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و نهاد کتابخانه های عمومی کشور تفاوت معنادار وجود دارد؟
- آیا میان ضرایب همبستگی مؤلفه‌‌‌ی محیط ایمن و بهداشتی با میزان استرس شغلی کتابداران کتابخانههای عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و نهاد کتابخانه های عمومی کشور تفاوت معنادار وجود دارد؟
-
-
- آیا میان ضرایب همبستگی مؤلفه‌‌‌ی تأمین فرصت رشد و امنیت با میزان استرس شغلی کتابداران کتابخانههای عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و نهاد کتابخانه های عمومی کشور تفاوت معنادار وجود دارد؟
- آیا میان ضرایب همبستگی مؤلفه‌‌‌ی قانونگرایی در سازمان با میزان استرس شغلی کتابداران کتابخانههای عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و نهاد کتابخانه های عمومی کشور تفاوت معنادار وجود دارد؟
- آیا میان ضرایب همبستگی مؤلفه‌‌‌ی وابستگی اجتماعی زندگی کاری با میزان استرس شغلی کتابداران کتابخانههای عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و نهاد کتابخانه های عمومی کشور تفاوت معنادار وجود دارد؟
- آیا میان ضرایب همبستگی مؤلفه‌‌‌ی فضای کلی زندگی با میزان استرس شغلی کتابداران کتابخانههای عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و نهاد کتابخانه های عمومی کشور تفاوت معنادار وجود دارد؟
- آیا میان ضرایب همبستگی مؤلفه‌‌‌ی یکپارچگی و انسجام اجتماعی با میزان استرس شغلی کتابداران کتابخانههای عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و نهاد کتابخانه های عمومی کشور تفاوت معنادار وجود دارد؟
- آیا میان ضرایب همبستگی مؤلفه‌‌‌ی توسعه قابلیت های انسانی با میزان استرس شغلی کتابداران کتابخانههای عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و نهاد کتابخانه های عمومی کشور تفاوت معنادار وجود دارد؟
- آیا میان ضرایب همبستگی کیفیت زندگی کاری با میزان استرس شغلی کتابداران کتابخانههای عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و نهاد کتابخانه های عمومی کشور تفاوت معنادار وجود دارد؟
1-4. اهمیت و ضرورت انجام پژوهش
این پژوهش برای بررسی و تعیین تأثیر مؤلفه های کیفیت زندگی کاری کتابداران بر رضایت و استرس شغلی آن ها در کتابخانه های عمومی شهر تهران انجام شده است. در حال حاضر هیچ پژوهش یا نتایج تجربی در زمینه ارتباط کیفیت زندگی کاری با رضایت و استرس شغلی کتابداران در مقیاس مورد بررسی این پژوهش در دست نیست. از این رو، نتایج و ملاحظات حاصل از انجام این پژوهش می تواند بر روی استراتژیها و تصمیماتی که در دو سازمان مورد بررسی (سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و نهاد کتابخانه ها عمومی کشور) در رابطه با کتابخانه های عمومی اتخاذ می شود تأثیرگذار بوده و در نتیجه می تواند در بهبود وضعیت کاری کتابداران و در نهایت بهبود ارائه خدمات کتابخانهای کتابخانه های عمومی شهر تهران به کاربران مفید واقع شود.
1-5. قلمرو پژوهش
1-6. فرضیه‌های پژوهش
- بین مؤلفه های کیفیت زندگی کاری با میزان رضایت شغلی کتابداران کتابخانههای عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و نهاد کتابخانه های عمومی کشور ارتباط مثبت وجود دارد.
- بین مؤلفه های کیفیت زندگی کاری با میزان استرس شغلی کتابداران کتابخانههای عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و نهاد کتابخانه های عمومی کشور ارتباط منفی وجود دارد.
1-7. متغیرهای مستقل و وابسته
1-8. روش پژوهش
این پژوهش با رویکرد کمی و روش پژوهش توصیفی طراحی شده است و جهت گردآوری داده ها از ابزار پرسشنامه استفاده کرده است. ابزار گردآوری داده ها نیز به صورت برخط طراحی گردیده و تنها شامل سؤالات بسته میشده است، بنابراین در این پژوهش سروکار محقق تنها با داده های کمی بوده است. برای تحلیل داده ها از تحلیل توصیفی (که به آن آمار توصیفی هم اطلاق می شود) و همچنین از آزمونهای همبستگی در آمار استنباطی برای بررسی رابطه های مورد نظر استفاده شده است.
1-9. تعاریف عملیاتی
جهت وضوح و روشن شدن مفاهیم و مقیاس کلیدواژه های بکار رفته در این پژوهش، تعاریف عملیاتی اصطلاحات در زیر آمده است:
کتابدار: در این پژوهش، کتابدار به فردی اطلاق می‌‌‌‌‌‌‌شود که در نیمه اول سال 1391 در کتابخانههای عمومی وابسته به نهاد کتابخانههای عمومی و کتابخانههای وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری در شهر تهران با پست کتابدار مشغول به کار است.
کیفیت زندگی کاری (Quality of Work Life: QWL): میزان بهره‌‌‌‌‌‌‌مندی یک کارمند از شرایط مطلوب شغل شامل امنیت شغلی، حقوق و مزایای منصفانه، شرایط کاری ایمن و مطمئن، زمینه پژوهش و وجود فرصت‌‌‌‌‌‌‌های مستمر یادگیری، قانونگرایی در محل کار، و کیفیت شغل که از طریق نمرات حاصل از پرسشنامه کیفیت زندگی کاری و میانگین کل پرسشنامه حاصل می‌‌‌‌‌‌‌آید.
استرس شغلی (Occupational Stress): در این پژوهش استرس شغلی عبارت است از نمره‌‌‌‌‌‌‌ای که کتابداران مورد پژوهش از پرسشنامه استرس شغلی اچ.اس.ای کسب می‌‌‌‌‌‌‌کنند.
رضایت شغلی (Job Satisfaction): در این پژوهش رضایت شغلی عبارت است از نمره‌‌‌‌‌‌‌ای که کتابداران مورد پژوهش از پرسشنامه رضایت شغلی میرکمالی کسب می‌‌‌‌‌‌‌کنند.
1-10. چارچوب پایان‌نامه
فصل اول پایان نامه به ارائه اطلاعاتی در رابطه با توجیه تحقیق می پردازد. اطلاعاتی شامل، زمینه و بافتی که تحقیق از آن برخاسته است، بیان مسئله، سؤالات پژوهشی، فرضیه ها، و متغیرهای مورد بررسی. سپس، اطلاعاتی کلی در مورد تحقیق و روند انجام آن نیز در این فصل ارائه شده است.
فصل دو با ارائه چارچوب نظری تحقیق، به بررسی مبانی نظری پژوهش و همچنین نگاهی به پژوهشهای داخلی و خارجی انجامشده در رابطه با موضوعاتی مانند کیفیت زندگی کاری، رضایت شغلی، و استرس شغلی، در کتابداران و بعضاً سایر حوزه ها می پردازد. منابع مورد جستجو و روشهای جستجو در این منابع، و همچنین نتایج بدست آمده از این جستجوها از مطالب دیگر مورد بحث در این فصل هستند.
فصل سوم پژوهش، به بیان روششناسی مورد استفاده این تحقیق، با ارائه دلائلی برای انتخاب این روشها، جامعه مورد بررسی، شیوه های گردآوری اطلاعات، ابزارهای بکار رفته جهت گردآوری داده های پژوهش، توزیع پرسشنامه ها، مسائل اخلاقی لحاظ شده در گردآوری داده ها، و همچنین شیوه ها و روشهای تجزیه و تحلیل داده های گردآوری لشده می پردازد.
فصل چهارم از دو بخش تحلیل داده ها و بحث تشکیل شده است. خود این فصل به چند بخش کلی مانند تحلیل داده های جمعیت شناختی، بررسی کیفیت زندگی کاری، بررسی رضایت شغلی، بررسی استرس شغلی، بررسی ارتباطهای موجود، و نهایتاً مقایسه نتایج این پژوهش با نتایج پژوهشهای مرتبطی که در فصل دو این پایان نامه آمدهاند، تقسیم می شود.
فصل پنجم پایان نامه ، نتایجی را ارائه میدهد که محقق از انجام این مطالعه کسب کرده و همچنین به بحث در رابطه با این نتایج می پردازد. پیشنهادات کاربردی و پیشنهادات نظری از دیگر اطلاعاتی هستند که در این فصل به آن ها پرداخته خواهد شد.
در نهایت، این پایان نامه با ارائه فهرست منابع (کتابها، مقالات، پایان نامه ها، و …) مورد استفاده در این پژوهش، پیوستهای لازم (پرسشنامه ها، نامهنگاریها، لیست کتابخانه های مورد بررسی، و …) خاتمه مییابد.
1-11. جمع‌بندی فصل
در این فصل اطلاعاتی زمینهای در مورد تحقیق و مطالبی پایهای در رابطه با آن ارائه شد. مسئله مورد بررسی تحقیق بیان شد و در ادامه اهداف و ضرورت آن روشن شد. روششناسی تحقیق نیز به صورتی بسیار موجز و خلاصه ذکر و تعاریف عملیاتی و همچنین دامنه و محدوده مورد بررسی تحقیق آورده شده. فرضیه ها، سؤالات پژوهشی، محدودیتهای انجام پژوهش، و چارچوب کلی تحقیق، از دیگر مواردی بودند که به طور خلاصه در این فصل مورد بحث قرار گرفتند. فصل دوم پژوهش به مبانی نظری و مرور پیشینه ها خواهد پرداخت.
|
[سه شنبه 1400-05-05] [ 12:39:00 ب.ظ ]
|
