در ورزش این نقش به عهده مدیر است و اوست که کارهای رهبری ورزشکاران را برعهده دارد و نقش مهمی بر عملکرد و انسجام تیمی خواهد داشت. انجام موفقیت آمیز کار گروهی مستلزم وجود همبستگی در بین اعضای گروه است، در ورزش به ویژه ورزشهای گروهی مانند سایر گروه ها و سازمانها شرط لازم برای تحقق هدف مشترک داشتن وحدت وانسجام گروهی است که بی­تردید مربی تیم که وظیفه رهبری ورزشکاران را برعهده دارد، در این زمینه نقش کلیدی دارد. تیم­های موفق ورزشی اغلب دارای صفتی برجسته هستند که آنها را از تیم­های ناموفق جدا میسازد و آن مدیریت و رهبری موثر فعال و شایسته است (ام لیث، 2001 ).

مربیان مایل­اند فعال، سخت کوش و پر انرژی باشند و مسئولیت ­های زیادی را بپذیرند، از این رو از آنان انتظار می­رود که برنامه­ های ورزشی پیجیده را به شایستگی رهبری کنند و در محیطی با فشار بسیار بالا ورزشکارانی با شایستگی­های فنی تربیت کنند (لاوسن، 2002).

در مورد حرفه­ی مربیگری و ویژگی­های آن مطالب متنوع و گوناگونی توسط صاحب نظران ارائه شده و کتب مختلف روانشناسی نیز هر کدام بخشی را به بحث در باره­ی این حرفه جذاب و دشوار اختصاص داده­اند. مارتنز در کتاب راهنمای مربیان می­گوید مربیگری شغلی متفاوت با سایر شغلهای موجود در جامعه است و آن چه از مربی انتظار می­رود این  است که انسان­های نجیب و خوب به جامعه تحویل دهد. این حرفه، حرفه­ای توقع برانگیز و دشوار است و نیاز به مهارت­ های متفاوتی دارد. مربیگری یک حرفه­ی مددکارانه است و باید جنین باشد (ام لیث، 2001).

یک مربی در صورتی یک مدیرموثر و شایسته خواهد بود که مهارت لازم برای هدایت و رهبری ورزشکاران را داشته باشد. از جمله مهم­ترین مهارت­ های مورد نیاز برای یک مربی، رهبری است. برخی از وظایف مهم در حیطه­ی رهبری شامل ایجاد انگیزش، توسعه روابط موثر با ورزشکاران و ایجاد انسجام و هماهنگی است(ام لیث، 2001).

در زمینه رفتار مربیان در تیم­های ورزشی چلادورای (1990) مدل چند بعدی ورزش را اعلام نمود. طبق این مدل رفتار مربیان تحت سه عامل اصلی، ویژگی­های موفقیتی (مانند شرایط تیم)، ویژگی رهبر و ویژگی اعضا قرار دارد که در نهایت رفتار مربیان، موفقیت عملکرد، انسجام گروهی و رضایتمندی را تحت تاثیر قرار می­دهد (حسینی کشتان، 1387).

باید بتواند رضایت ا فراد و یا بازیکنان در سطح ورزشی را به دست آورد، در حقیقت رهبری خوب و مناسب رشد فردی، انگیزه عملکرد و رضایت کاری افراد را ارتقا می­بخشد. (چلادورای و کارون 1983)

2.1. بیان مسئله

در دنیای پیشرفته امروزی هیچ ورزشکاری بدون داشتن یک مربی آگاه و مقتدر نمی­ تواند قله­های صعود را طی کند. رهبر ورزشی با توجه به نقشی که دارد، حلقه­ی اتصال موجود میان ورزشکاران و اهداف تیم می­باشد. اهمیت نقش مربیان در ورزش و موقعیت ورزشکاران لزوم شناخت و بررسی سبک رهبری آن­ها را ضروری می­سازد (احمدی، 1374).

رهبری در واقع عبارت است از عمل تاثیرگذاری بر فعالیت­های یک ورزشکار یا گروهی از آن­ها در وضعیتی معین به صورتی که از روی میل و علاقه برای هدف­های انفرادی و تیمی تلاش کنند. به بیان دیگر فرایند رهبری تابعی از مربی، ورزشکار و سایر متغیّر­های وضعیتی است (خلج، گیلدا، 1389).

پترون، آینسیسر و کاوس (2001) ارتباط بین ابعاد رفتارآمرانه وانسجام گروهی وموفقیت را در تیم­های فوتبال مردان و زنان دانشگاهی آمریکا بررسی کردند. نتایج نشان داد ورزشکاران در رده­های پایین­تر منسجم­ترهستند همچنین بنابه یافته­ های این پژوهشگران انسجام گروهی با عملکردتیم ارتباط زیادی داشت، نتایج آن­ها در مورد ابعاد رفتار رهبری نشان داد بر خلاف انتظار، ورزشکاران رهبری مستبدانه را در مقایسه بارهبری دموکراتیک ترجیح­می­ دهند (خلج، گیلدا، 1389).

3.1. ضرورت و اهمیت تحقیق

فعالیت ورزشی فرد تحت تاثیر عوامل روانی وفیزیکی زیادی قرار دارد. شناخت چنین عواملی برای مربیگری و آموزش مهارت­ های ورزشی بسیار تعیین کننده است. بدون شک برخورداری از مهارت­ های رهبری از ویژگی­های برجسته یک مربی موثر و مفید است و چنانچه اتخاذ سبک­های رهبری از سوی مربیان با عملکردهای مختلف بازیکنان سازگار باشد، یقینا باعث برانگیختن و موفقیت ورزشکاران خواهد شد، بسیاری از فعالیت­های ورزشی در شکل  گروهی صورت می­گیرد. هنگامی که بازیکنان برای نتیجه به واکنش متقابل می­پردازند باید علاوه بر به حد مطلوب رساندن اجرای فرد به نیروها و فرایند­های درونی و عوامل اثر گذار بر عملکرد گروهی آنان نیز توجه شود(جکسون، راجر، 1382).

با توجه به این که امروزه بسیاری از فعالیت­های ورزشی به شکل گروهی صورت می­گیرد علوم مدیریت ورزشی و روانشناسی ورزش جایگاه ویژه­ای در موفقیت و عملکرد تیم­های  ورزشی به خود اختصاص داده اند اگررفتار رهبری مربی متناسب با شرایط  ورزشکار و تیم باشد مربی میتواند از بالاترین ظرفیت تیم و باشگاه استفاده کند و با غلبه بر مخلهای درونی و بیرونی تیم را به سر منزل مقصود برساند (الوانی، 1385).

وقتی ساختار خاص یک ورزش، هماهنگی در اعمال  متقابل بازیکنان را می­طلبد مجموع توانایی های فردی بازیکنان، بازدهی واقعی تیم  را به نحو مطلوبی پیش بینی نخواهد

 کرد.

ماهیت ورزش هایی مانند فوتبال، والیبال، بستکبال به گونه ­ای است که لازم است بازیکنان از انسجام بیش تری برخوردار باشند (محمد پناهی، 1387).

انسجام یکی از فاکتورهایی است که بر عملکرد گروهی تاثیر می­گذارد. روشی که­ مربیان به واسطه­آن انسجام­گروهی را ارتقا می­دهند، تاثیرزیادی برموفقیت­تیم­ها دارد. (اسپینک، کی، اس، 2005)

هم چنین آگاهی مربیان از رضایتمندی  بازیکنان در تیم می ­تواند باعث روشن شدن یکی از ابعاد روان شناسی و مدیریتی تیم شده و در نتیجه در راستای موفقیت و تحقق اهداف تیم استفاده به جا از آن شود. تحقیقات محدودی برای تعیین ارتباط بین رفتار­های مربیگری و انسجام همه بازیکنان درایران صورت گرفته است. و به طور گسترده این رفتار­ها، با بازیکنان، مورد توجه اندک قرار گرفته اند، بنابراین نیاز به تحقیق در این زمینه احساس می­ شود. این تحقیق با تدوین اهداف و فرضیه ­های زیر به بررسی ارتباط علّی بین انسجام گروهی و رفتار رهبری ورزشکاران نوجوان خواهد پرداخت. لذا این تحقیق انجام شد تا در مورد ارتباط  انسجام گروهی و رفتار رهبری در ورزشکاران نوجوان رهنمود هایی ارائه داده است و ارتباط علی بین انسجام گروهی و رفتار رهبری ورزشکاران نوجوان را تعیین نماید.

4.1. اهداف تحقیق

1.4.1. هدف کلی

تعیین بررسی ارتباط علی رفتار رهبری و انسجام گروهی در ورزشکاران نوجوان

2.4.1. اهداف اختصاصی

1 ـ تعیین میزان ویژگی­های دموگرافیگ شرکت کنندگان

2 ـ تعیین میزان متغیرهای مربوط به انسجام گروهی

3 ـ تعیین میزان متغیرهای مربوط به رفتار رهبری

5.1. فرضیه ­های اصلی

1 ـ ارتباط علی بین رفتار امرانه و میزان انسجام گروهی در ورزشکاران نوجوان وجود دارد.

2 ـ ارتباط­علی بین­رفتاردمکراتیک­ومیزان­انسجام گروهی در ورزشکاران نوجوان وجود دارد.

3 ـ ارتباط علی بین رفتار بازخورد مثبت و میزان انسجام گروهی در ورزشکاران نوجوان وجود دارد.

4 ـ ارتباط علی بین رفتار آموزش و تمرین و میزان انسجام گروهی در ورزشکاران نوجوان وجود دارد.

5 ـ ارتباط علی بین رفتار حمایت اجتماعی و میزان انسجام گروهی در ورزشکاران نوجوان وجود دارد.

6.1. روش تحقیق

این پژوهش از نوع تحقیقات علّی است که به صورت میدانی اجرا می­ شود، به این دلیل که  پژوهش در پی بررسی و مطالعه رابطه بین رفتارهای رهبری با انسجام تیمی  ورزشکاران نوجوان است و با توجه به انکه هدف از  این پژوهش دستیابی به اصول و قواعدی است که در موقعیت­های واقعی و عملی به کار برده می­ شود این پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی است.

7.1. جامعه آماری و حجم آن

جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه ورزشکاران نوجوان پسر استان قم در سال 92 ـ 91  است. با توجه به روش شناسی مورد مطالعه در تحقیق 250 دانش ­آموز به صورت تصادفی در دسترس مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

8.1. ابزار اندازه گیری

1.8.1. پرسشنامه محیط گروهی در ورزش

هدف: اندازه گیری میزان انسجام گروهی در تیم­های ورزشی پرسشنامه محیط گروهی در سال 1985 توسط کارون، ویدمایر و براولی بر اساس مدل مفهومی کارون (1982) برای اندازه گیری میزان انسجام گروهی در تیم­های ورزشی تهیه شده است که در قالب 18 سئوال، انسجام گروهی را در 4 بعد اندازه گیری می­ کند.

انسجام تکلیف فردی: به احساسات فرد از تعهد شخصی نسبت به خود و انجام تکلیف و دست یابی به هدف­های گروهی گفته می­ شود.

انسجام اجتماعی فردی: به احساس فرد از تعهد شخصی نسبت به کنش­های متقابل اجتماعی با گروه گفته می­ شود.

انسجام تکلیف گروهی: به احساسات فرد از نزدیکی و تعهد اعضای تیم نسبت به تکلیف گروهی گفته می­ شود.

پاسخ­ها بر اساس مقیاس 9 ارزشی لیکرت از کاملا موافقم (9) تا کاملا مخالفم (1) ارزش گذازی می­شوند.

2.8.1. پرسشنامه مقیاس رهبری در ورزش

هدف: بررسی و مطالعه سبک رهبری مربیان در موقعت­های ورزشی

پرسشنامه مقیاس رهبری در ورزش، در سال 1680 توسط چلادوری و صالح بر اساس مدل چند بعدی رهبری در ورزش (چلادوری و صالح 1978) برای بررسی و مطالعه سبک رهبری مربیان در موقعیت­های ورزشی تهیه شده است. این ابزار در قالب 40 سئوال، سبک رهبری مربیان در 5 بعد رفتاری ارزیابی می­کرد.

رفتار آموزش وتمرین: رفتارمربی به منظور بهبودعمل کردورزشکاران باتاکیدبرتمرین سخت و شدید، آموزش مهارت ­ها، تکنیک­ها و تاکتیک­ها سئوال­های 13 ـ 1 این بعد را می­سنجند.

رفتار آمرانه: رفتار مربی با ویژگی تصمیم گیری مستقل و اعمال قدرت شخصی سئوال­های 18 ـ 14 این بعد را اندازه گیری می­ کند.

رفتار دموکراتیک: رفتاری که مربی به ورزشکاران اجازه بیشتری در تصمیم ­گیری برای اهداف تیم، روش­های تمرین و به کارگیری تاکتیک­ها و استراتژی­ های بازی می­دهد سئوال­های 27 ـ  19 این بعد را می­سنجد.

رفتار حمایت اجتماعی: رفتار مربی با ویژگی نگران بودن دو مورد رفاه و آسایش تک تک ورزشکاران، ایجاد جو گروهی مثبت و روابط گرم بین اعضای تیم سئوال­های 35 ـ 28 این بعد را اندازه ­گیری می­ کند.

رفتار باز خورد مثبت: رفتاری که مربی ورزشکاران را به واسطه عمل کرد خوب مورد تشویق و تمرین و پاداش قرار می­دهد سئوال­های 40 ـ 36 این بعد را می­سنجد.

پاسخ­ها بر اساس مقیاس 5 ارزشی لیکرت، هرگز (1)، به ندرت (2)، گاهگاهی (3)، اغلب (4) و همیشه (5) ارزش گذاری می­شوند.