اولویت بندی استراتژی های اکتساب تکنولوژی در صنعت پتروشیمی ایران با استفاده از روش های تصمیم گیری چند معیاره |
در سراسر تاریخ انسان، تکنولوژی تاثیری عمیق بر توسعه انسان و بر پیشرفت تمدن داشته است. علی رغم این حقیقت که تکنولوژی بزرگترین و فراگیرترین عامل موثر بر زندگی انسان امروزی است، اما هنوز هم برای بسیاری از مردم یک معماست و هنوز هم بسیاری از عوام و خواص نمیتوانند تعریف دقیقی از آن ارائه بدهند. لذا بهتر است بحث را با ارائه تعریفی روشن از تکنولوژی آغاز کنیم . (خلیل،1386)
تکنولوژی را میتوان تمام دانش، کالاها، فرایندها،ابزارها، روشها و سیستمهایی تعریف کرد که در جهت خلق و ساخت کالاها و ارائه خدمات به کار گرفته میشوند. تکنولوژی عبارتست از روش انجام کارها به وسیله ما. تکنولوژی ابزاری است که به وسیله آن میتوانیم به اهداف خود دست یابیم. تکنولوژی، اجرای عملی دانش است، ابزاری است که به کمک تلاش و سعی آدمی میآید.(همان منبع)
1-2- بیان مسئله
در تنظیم استراتژی تکنولوژی یکی از بحرانیترین مراحل این است که چگونه تکنولوژی مورد نیاز را کسب کنیم. اکتساب تکنولوژی این مورد را در نظر میگیرد که آیا تکنولوژی را از طریق توسعه داخلی، همکاری با دیگر شرکتها و موسسات و یا خرید تکنولوژی بدست آوریم(چو و یو[3]،2000(. تنوع استراتژیهای (سبکها) اکتساب تکنولوژی و پیچیدگی محیط تجارت مدرن منجر به این شده که تصمیمگیری برای آن بسیار مشکل باشد. بنابراین نیاز مبرم به شناسایی عوامل داخلی و خارجی تاثیر گذار در شیوه اکتساب تکنولوژی احساس میشود و همچنین تاثیر هر کدام از گروه عوامل بر گروه های دیگر نیز میتواند نهایتا تاثیر گذار بر سبک اکتساب تکنولوژی باشد و نتایج تحقیق بدون در نظر گرفتن تاثیر گروهها بریکدیگر میتواند ناقص باشد به همین دلیل تاثیر آن ها بر یکدیگر نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
مطالعات زیادی انجام شده است که اجزای کلیدی موثر بر سبک اکتساب تکنولوژی را شناسایی میکند(کروکاوا[4]، 1997) (هوانگ و تانگ[5]، 2007). با این حال وجود شکاف بین تصمیمات نهایی و عوامل اثر گذار احساس میشود. هر چند عوامل زیادی شناسایی شده که موثر در سبک اکتساب میباشند، اما وجود مطالعات اندک در مورد اینکه چطور یک تصمیم استراتژیک مبتنی بر مجموعه ای بزرگ از عوامل با رویکردی کمی و سیستماتیک میتوان گرفت، احساس میشود. شمار زیادی از استراتژیهای اکتساب تکنولوژی شناسایی شده که شامل استراتژی خرید فن آوری، خرید لیسانس، ماموریت تحقیق و توسعه، ائتلاف تحقیق و توسعه، استفاده از کارمندان نخبه، تحقیق وتوسعه درونی و غیره میباشد که تصمیمگیری در این زمینه میتواند با بهره گرفتن از برنامه ریزی ریاضی، تجزیهوتحلیل آماری و روشهای تصمیمگیری چند معیاره باشد.
در این پژوهش با توجه به وجود شرایط متعدد در سازمانها، شرکتهای صنعتی و خدماتی از یکسو و از سوی دیگر تنوع و تفاوت استراتژیهای اکتساب با توجه به نوع نیاز صنعت پتروشیمی ایران استراتژی مناسب انتخاب میشود. به منظور انتخاب استراتژی مناسب به دلیل محدودیتهای دسترسی به خبرگان از روشهای MADM استفاده خواهد شد.
1-3- ضرورت و اهمیت تحقیق
1-4- اهداف تحقیق
هدف این تحقیق کمک به محققان و پژوهش گران برای مطالعه سیستمی در زمینه استراتژی اکتساب تکنولوژی و بررسی دلایل تاثیر بیشتر یا کمتر هر یک از این عوامل در کشور های در حال توسعه در تحقیقات آتی و تلاش برای رفع موانع موجود بود.
موسسات و مدیران اجرایی نیز میتوانند در طراحی استراتژی تکنولوژی سازمان خود یافتهها های تحقیق حاضر را مورد مطالعه قرار دهند و با توجه به شاخصهای شناسایی شده در این تحقیق اقدام به اولویت بندی استراتژی اکتساب تکنولوژی در سازمان خود نمایند. اهداف دیگری که این تحقیق دنبال می کرد به شرح زیر میباشد:
- با توجه به شرایط موجود در صنعت پتروشیمی استراتژی اکتساب تکنولوژی مناسب انتخاب گردید.
- عوامل اثر گذار در انتخاب استراتژی مناسب، تعیین شد.
- عوامل در گروه های مختلف طبقه بندی شد.
- میزان شدت تاثیر هر کدام از عوامل تعیین گردید.
- چگونگی تاثیر گرو های اصلی اثر گذار بر همدیگر ا تعیین شد
- انتخاب بهترین رویکرد اکتساب تکنولوژی با توجه به شرایط موجود در صنعت پتروشیمی برای دست یابی به این هدف با توجه به موقعیت صنعت پتروشیمی از نظر هر یک از شاخصها اقدام به انتخاب بهترین رویکرد اکتساب تکنولوژی گردید.
1-5- سوابق تحقیقات گذشته
در این فصل سوابقی مختصر از تحقیقات انجام گرفته در حوزه اکتساب تکنولوژی ذکر گردید و سوابق تفضیلی در فصل دوم ارائه خواهد شد.
1-6- سوالات تحقیق
1-6-1- سوال اصلی
- با توجه به شرایط موجود در صنعت پتروشیمی کشور کدام یک از استراتژیهای اکتساب مناسبتر است؟
1-6-2- سوالات فرعی
- عوامل اثر گذار در انتخاب استراتژی مناسب کدامند؟
- این عوامل را در چه گروههایی میتوان طبقه بندی کرد؟
- شدت تاثیر هر کدام از عوامل چقدر است؟
- گروه های اصلی اثر گذار چگونه بر همدیگر اثر میگذارند؟
1-7- روش تحقیق
نوع روش تحقیق در این مطالعه از نظر هدف کاربردی میباشد زیرا به دنبال توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است و به عبارت دیگر تحقیق کاربردی به سمت کاربرد عملی دانش هدایت میشود.
روش تحقیق از نظر روش توصیفی- پیمایشی میباشد.تحقیق توصیفی مجموعه ای از روشهایی است که هدف آن ها توصیف شرایط یا پدیده مورد بررسی است. اجرای تحقیق توصیفی میتواند صرفا برای شناخت بیشتر شرایط موجود یا یاری دادن به فرایند تصمیمگیری میباشد(سرمدو همکاران،1389)
1-8- روش گردآوری اطلاعات
روش گرد آوری اطلاعات شامل مطالعات کتابخانه ای و میدانی میباشد.
برای استخراج شاخصها و شناسایی استراتژیها از مطالعات کتابخانه ای( کتابها، مقالات، پایان نامهها و سایتهای علمی) مورد استفاده فرار گرفته است و برای اولویت بندی و انتخاب استراتژیها از مطالعات میدانی استفاده میشود.
1-9- ابزار گرداوری اطلاعات
ابزار گردآوری اطلاعات شامل مصاحبه،پرسشنامه و بانکهای اطلاعاتی و علمی میباشد. که برای برای بدست آوردن اطلاعات کتابخانه ای از کتب، مقالات و سایتهای علمی استفاده شده و برای روش میدانی نیز از طریق تهیه پرسشنامه خبره محور و مصاحبه اقدام میشود.
1-10- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
در این تحقیق برای تعیین عوامل با مراجعه به منابع و مقالات و سایت ها و کتب مرتبط، عوامل کلیدی و اساسی استخراج گردید و با توجه به نظر خبرگان تعدیل و گروه بندی شد.
به منظور شناسایی ارتباط بین گروه ها از تکنیک دیماتل فازی و برای بررسی ارتباط بین عوامل در درون گروه ها از پرسشنامه مقایسات زوجی استفاده شد. در نهایت مدل تحقیق به صورت به صورت یک شبکه از روابط داخلی و سلسله مراتبی بدست آمد. بنابراین برای اولویت بندی استراتژی های اکتساب تکنولوژی از روش تجزیه تحلیل شبکه ANP استفاده شد.
1-11- تعریف واژه ها و اصطلاخات تخصصی
تکنیک DEMATEL: این تکنیک در اواخر 1971، عمدتاً برای بررسی مسائل بسیار پیچیده جهانی به وجود آمد. اهداف استراتژیک و عینی از مسائل جهانی، به منظور دسترسی به راه حل مناسب، مد نظر قرار گرفت و از خبرگان علمی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، رهبران عقیدتی و هنرمندان برای قضاوت و نظر خواهی استفاده گردید( اصغرپور، 1389). در سالیان اخیر، در کشور ژاپن DEMATEL به شدت مشهور شده است زیرا ابزاری کاربردی و مفید برای تجسم سازی ساختارهای پیچیده میباشد که باعث بوجود آمدن روابط بین ماتریسها و گرافها میگردد.
تکنیک ANP: روش تحلیل شبکه که در سال 1996 توسط ساعتی معرفی شده است، فرم کلیتر روش تحلیل سلسله مراتبی است. فرایند تحلیل شبکه، روش جامع و قدرتمندی را برای تصمیمگیری دقیق با بهره گرفتن از اطلاعات تجربی و یا قضاوتهای شخصی هر تصمیم گیرنده در اختیار نهاده و با فراهم کردن ساختاری برای سازمان دهی معیار های متفاوت و ارزیابی اهمیت و ارجحیت هر یک از آن ها نسبت به گزینهها، فرایند تصمیمگیری را آسان میکند(گارسیا- میلون[6] ، 2008).
[سه شنبه 1400-05-05] [ 03:09:00 ب.ظ ]
|