ارزش ادراک شده توسط مشتری است به این معنی که تاثیر بسیار زیادی بر آن دارد .

یکی از مقوله هایی که امروزه درجذب و نگهداری مشتریان دارای اهمیت و الویت بسیاری است واز جمله عوامل مهم در موفقیت شرکت ها محسوب می گردد ارزش مشتری است. محققان بین مفهوم ارزش و کیفیت ادراک­ شده تفاوت قائل می­شوند. ارزش مبین مبادله­ای است میان آنچه فرد دریافت کرده و آنچه هزینه نموده است، درحالی که کیفیت تنها بیان کننده آن چیزی است که فرد دریافت نموده است.به علاوه، مفهوم ارزش نسبت به کیفیت شخصی­تر است. بر این اساس کیفیت و ارزش، هر کدام تأثیر خاص و متفاوت بر افراد مختلف دارند. بنابراین، شناخت ارتباط درونی آنها و نقش آنها بر مقاصد رفتاری مشتریان می ­تواند مفید باشد.یکی از حوزه هایی که

 این مفاهیم می ­تواند مورد استفاده قرار گیرد، حوزه خدمات ورزشی و از جمله استخرها است. استخرهای ورزشی از جمله اماکنی هستند که خدمات تفریحی، آموزشی، رقابتی و درمانی را برای علاقه­مندان، ورزشکاران و گروه­ های خاص فراهم می­سازند و موفقیت آنها بستگی مستقیم به حضور مداوم این گروه­ های مختلف مشتریان دارد.عدم توفیق مدیران استخرها در جذب و حفظ مشتریان و نیز شناسایی عوامل اثرگذار بر رضایت­مندی آنها می ­تواند ضررهای مالی زیادی را برای مجموعه به همراه داشته باشد که در مواردی حتی می ­تواند منجر به تعطیلی استخرها شود. این در حالی است که ساخت و نگهداری استخرها هزینه­ های هنگفتی را در بر می­گیرد. بنابراین، ضروری به نظر می­رسد که عوامل مرتبط بارضایت­مندی و بازگشت مجدد مشتریان به استخرها مورد بررسی قرار گیرد تا مدیران و برنامه­ ریزان این حوزه بتوانند استراتژی­ های مناسب بازاریابی را طراحی و به کار گیرند. بر این اساس، آزمودن فرضیه وجود ارتباط بین کیفیت خدمات و ارزش ادراک شده با رضایت­مندی و بازگشت مجدد مشتریان می ­تواند مفید واقع شود. در حقیقت، با اندازه ­گیری و بهبود این عوامل، ممکن است رضایت افراد و تمایل آنها برای بازگشت مجدد افزایش یابد. تحقیق در این رابطه می ­تواند درک عمیق­تری از رفتار مشتریان استخرها را برای مدیران اجرایی فراهم کند. بر این اساس، محقق به دنبال آن است تا به این سوال پاسخ دهد که:

آیا بین کیفیت خدمات ارائه شده در استخرها و ارزش ادراک­ شده مشتریان از این خدمات با رضایت­مندی و وفاداری آنها در استخرهای سرپوشیده شهر تهران ارتباط وجود دارد؟

1-3 ضرورت واهمیت تحقیق

قرار گرفته­اند. بر این اساس، تحقیق حاضر به مطالعه مفاهیم ذکر شده می ­پردازد و امید می­رود که نتایج آن برای مدیران استخرها به منظور درک نیازهای مشتریان و توسعه استراتژی­ های بازاریابی مفید باشد. به­علاوه، مرور ادبیات موجود در این زمینه نشان می­دهد که در حیطه خدمات ورزشی تحقیقی در ارتباط با ارزش ادراک شده مشتریان در ایران موجود نمی ­باشد. بنابراین، این تحقیق می‌تواند ادبیات مناسبی را برای تحقیقات آینده فراهم و زمینه توسعه این مفهوم را ایجاد کند.

:

در فصل قبل ضمن معرفی تحقیق، بیان مسأله و ضرورت آن اهداف و فرضیه ­های تحقیق ذکر شدند در این فصل مبانی نظری مرتبط با موضوع با بهره گرفتن از جدیدترین منابع علمی بررسی می­ شود و سپس تحقیقات انجام شده در زمینه ­های تحقیق، مورد بررسی قرار می­گیرند.

2-2- مبانی نظری تحقیق

2-2-1- آلوئه ورا

2-2-2 گیاه شناسی :

جنس آلوئه متعلق به خانواده لیلیاسیا بوده و در ایران فقط یک گونه آ.لیلتولیز بیکر دارد که در سواحل جنوبی ایران می روید. طبق منابع معتبر گیاه شناسی این گیاه دارای 38 زیر گونه است و عدد کروموزومی پایه ی آن ها 7 است(3).

آلوئه ورا گیاهی با ظاهری بوته ای انبوه، پایا، همیشه سبز، شاداب و پر طراوت، ارتفاع آن حدود 6 سانتی متر بوده و دارای ساقه چوبی کوتاه به ضخامت 10-50 سانتی متر است. شیرابه زرد رنگ این گیاه با خاصیت مسهلی قوی شامل آنتراکینون­ها به خصوص آلوئین است. آنتراکینون ها، اشعه ماوراء بنفش خورشید را جذب و مانع بالا رفتن زیاد حرارت در بخش­های میانی برگ گیاه که محل ذخیره آب است، می شود.

– بخش میانی و عمده برگ را سلول­های مزوفیل که محتوی فیله ژل است تشکیل می­دهد تمامی کربوهیدرات­ها (پلی ساکاریدها) و گلیکوپروتئین­ها (آنزیم­ها) در برگ­های سبز و ضخیم ساخته می­شوند. مقادیر اضافی کربوهیدرات مورد نیاز برای متابولسیم گیاه به بخش فیله ی ژل منتقل می­ شود(3،32).

– 99 درصد ژل این گیاه را آب تشکیل می­دهد و باقیمانده آن شامل 75 ترکیب مختلف است که شامل :

1- ویتامین­های A , D , E

2- ویتامین­های 12B و 7B و 3B و 2B و 1B و C

3- آنزیم­ های آمیلاز و لیپاز که برای کاهش قند و چربی خون مفیدند.

4- ساپونی­ها که خاصیت پاک کنندگی و ضد میکروبی دارند.

5- مواد معدنی: سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیوم، مس، روی، آهن، منگنز، تروم، ید و فسفر(32).

– خواص درمانی :

آلوئه ورا دارای خواص درمانی بسیار زیادی است که برخی از این خواص شامل :

بهبود زخم (5،4) ضد التهاب، (6،3) ضد سرطان، (1، 9-7) ضد دیابت (2، 3، 1) آنتی اکسیدان (12، 11) و ضد اولسر است. آلوئه ورا با مهار تولید اینترلوکین 6 و 8 و کاهش چسبندگی لکوسیت­ها و افزایش سطح اینترلوکین 10 و کاهش سطح فاکتور نکروز تومور آلفا در مهار واکنش های التهابی مؤثر است.

همچنین نقش درمانی قوی این گیاه در درمان سندرم خستگی مزمن مورد بررسی قرار گرفته و نتایج معتبری نیز ارائه شده است(16). یزدانی در مدل­های حیوانی از آلوئه ورا برای درمان مولتیپل اسکلروزیس که از دسته بیماری­های التهابی است استفاده می­ شود(3و16و32).

 

اندام مورد استفاده :

اندام مورد استفاده آلوئه ورا، برگ آن است که شامل 2 بخش مشخص و مستقل از هم است.

1- شیرابه : حاصل فشردن یا جریان ساده شیرابه از برگ های انواع آلوئه ورا است که حداقل واجد 15 درصد مشتقات هیدروالکلی آنتراسن است. این مایع زرد رنگ که درون سلول های محیطی و چسبیده به پارانشیم برگ قرار گرفته بلافاصله پس از قطع برگ شروع به خارج شدن می­ کند و در مقابل آتش یا حرارت خشک می شود(18).

شیرابه خشک شده به شکل توده ای به رنگ قهوه ای شکلاتی تیره با بوی مشخص و نامطبوع، تهوع آور و بسیار تلخ است که محتوی حداقل 28 درصد مشتقات بار بالوئین می باشد. دارای خاصیت مسهلی قوی شامل آنتراکینون ها به خصوص آلوئین است (1).

آنتراکینون ها اشعه ماوراء بنفش خورشید را جذب می­ کند بخش میانی و عمده برگ آلوئه را سلول­های مزوفیل تشکیل می­دهد که تمامی کربوهیدرات­ها (پلی ساکاریدها) و گلیکو پروتئین­ها (آنزیم ها) در برگ سبز ساخته و مقادیر اضافی کربو هیدرات لازم برای متابولیسم به بخش مزوفیل جهت ذخیره آب و املاح منتقل می­ شود. کربن و اکسیژن مورد نیاز ساخت کربوهیدرات­ها از دی اکسید کربن هوا که در شب جذب می شود تأمین می­ شود که در نهایت به اسید مالیک تبدیل می­ شود. همچنین این گیاه حاوی ویتامین­های محلول در آب و محلول در چربی به طور همزمان می است که خود از اهمیت زیادی برخوردار و دارای خواص آنتی اکسیدان بالائی است(1).

2- ژل :

ژل یا فیله موجود در برگ آلوئه ورا از یک محلول هیدروکلوئید تشکیل شده و خاصیت چسبندگی ندارد. آنالیز شیمیائی ژل بر اساس تقطیر جزء به جزء صورت می­گیرد. برای استفاده از این ژل می­توان پس از پاستریزاسیون با اضافه کردن نگهدارنده­ی مناسب مثل پتاسیم سوریک 3 درصد با روش اسپری درایر یا فریز درایر پس از تغلیظ آن را خشک کرد(3و16).

2-3 بررسی نظریه ها پیرامون تحقیق

2-3-1-  آنزیم[25]

سرعت واکنش های شیمیایی درون سلولی بوسیله کاتالیزورهایی به نام آنزیم­ها تنظیم می­شوند. آنزیم­ها پروتئین­هایی هستند که در تنظیم مسیرهای سوخت و ساز سلولی نقش مهمی ایفا می­ کنند. آنزیم­ها علت واکنش­ها نیستند بلکه شدت و سرعت واکنش را تنظیم می­نمایند. افزون بر این آنزیم­ها ماهیت واکنش یا نتیجه­ نهایی واکنش را تغییر نمی­دهند. این ترکیبات در حین واکنش، تغییر فیزیکی یافته اما بعد از انجام واکنش به شکل خود بر می­گردند. گرچه غالب واکنش­های شیمیایی سلولی بدون آنزیم هم انجام می­پذیرند اما سرعت آن ها بسیار کم است. در مقایسه با کاتالیزورهای غیر پروتئینی (+H و OH و یون­های فلزی) هر آنزیم تنها قادر به کاتالیز چند (غالباً یک) واکنش است و غالباً آنزیم ها کاتالیزورهای اختصاصی[26] برای واکنش­های خود هستند.

آنزیم­ها تنها در درون سلول فعالند از این رو نام Enzyme به معنی «در مخمر» به آن داده اند اما آن­ها را می­توان بدون از بین رفتن فعالیت کاتالیتیکی­شان استخراج و پس از خالص نمودن ساختمان و مکانسیم عمل، آن­ها را دقیقاً مطالعه نمود.

:

والیبال در سال 1895 توسط ویلیام جی مورگان ابداع شد. این ورزش شامل فعالیت­های هوازی و بی­هوازی است بنابراین نیازمند قدرت عضلانی، توان، چابکی، آمادگی هوازی و انعطاف پذیری است(31).

امروزه باشگاه­ها به تیم­های زبده مربی­گری نیاز دارند تا بتوانند با همکاری و تعامل با یکدیگر موجبات ارتقاء بخشیدن باشگاه را فراهم کنند. نیازهای روانی، فیزیولوژیکی و سایر نیازهای ظاهر و پنهان، سرمایه گذاران را مجاب به استفاده از مربیان مجهز به علم روز کرده است.

اجرای بهینه و مطلوب مهارت­ های ورزشی ناشی از تعامل پیچیده­ عوامل فیزیولوژیکی، آنتروپومتریکی، روان شناختی و زیست حرکتی با یکدیگر است .

لازمه و پیش شرط دستیابی به موفقیت­های ورزشی برخورداری از قابلیت ­های جسمانی است از قبیل  ویژگی­های آنتروپومتریکی معین.

شناخت ویژگی­های آنتروپومتریکی از عوامل مهم تعیین کننده و مؤثر بر اجرای ورزشکاران است اطلاع از این ویژگی­ها در مقایسه­ ورزشکار با خود و دیگران، کشف نقاط ضعف و رفع و اصلاح آن­ها و طراحی درست و اصولی برنامه­ های تمرینی نقش مهمی دارد (29)

چندین مطالعه رابطه ویژگی­های آنتروپومتریکی با ورزش­های مختلف را بررسی کرده ­اند و اعتقاد دارند که این ویژگی­ها در اجرا اثر دارند بنابراین این ویژگی­ها در انتخاب بازیکنان مورد استفاده قرار می­گیرند. (32 و 8 و 29 و 4)

قد و وزن از اجزای مهم ویژگی­های آنتروپومتریکی است که در هر جامعه­ای برای مطالعات پزشکی و ورزشی از آن استفاده می­ شود و هم­چنین برای مشخص کردن نرم­های ورزشی در رشته­ های مختلف ارزش بسیاری دارند. برای مثال مقایسه وزن کنونی با وزن قبلی در بسیاری از رشته­ های ورزشی مورد نیاز است.

علاوه بر آن با مقایسه درصد چربی و وزن بدن، شواهدی مبنی بر نوع اجرا به دست می­آید.

به وسیله ترکیب عواملی چون: قد، وزن، سن و جنسیت اطلاعات مفیدی در زمینه­ انتخاب رشته ورزشی برای کودکان و نوجوانان به دست می­آید. (37)

شناسایی مشخصه­های فیزیکی می ­تواند در موفقیت ورزشکار در رشته­ های گوناگون نقش داشته باشد. همانند تفاوت­های ساختاری احتمالی در میان ورزشکارانی از ورزش­های گوناگون، که موضوعی است که از سوی مربیان و متخصصان علوم ورزشی مورد توجه قرار گرفته است. برای مثال اهمیت وضعیت قامت بازیکنان در برخی ورزش­های تیمی مثل والیبال و بسکتبال پذیرفته شده است و می­دانیم که ارتفاع بدن بر طول تمامی اجزای بدن تأثیر مثبت دارد و این به نوبه خود بر عملکرد ورزشکار تأثیر می­گذارد. (34)

پژوهش­های مختلفی به بررسی رابطه­ ویژگی­های پیکری در بازیکنان والیبال پرداختند.این پژوهش ها نشان دادند که ویژگی­های بیولوژیکی والیبالیست­های پیشکسوت تفاوت زیادی با والیبالیست­های جوان داشته که تا حد زیادی وابسته به سن بیولوژیکی آن­ها بود. در پژوهش یاد شده تفاوت معنا داری در وزن دو گروه دیده نشد اگرچه پیشکسوتان حدوداً 10 سانتی متر کوتاهتر بودند و در نتیجه BMI آن­ها بیشتر بود (26)

در برزیل پژوهشی روی والیبالیست­های دسته اول انجام شد. سطح اجرای والیبالیست­های برزیل تحت تأثیر سن قرار نداشت. نتایج نشان داد که والیبالیست­های با تجربه تر لزوماً اجرای بهتری نسبت به جوان­ترها نداشتند یعنی سن در اجرای والیبالیست­ها اثری نداشت (35)

بین موفقیت در اجرای مهارت­ های والیبال با سابقه بازی (سن) رابطه مثبت وجود دارد یعنی هر چه تجربه بازی بیشتر باشد ضریب موفقیت در اجرا بالا می­رود.

از طرف دیگر در مطالعات اخیر نشان داده شده است که در پرش عمودی و سرعت حرکت در مبتدی­ها و نخبه­ها هیچ تفاوت معنی­داری وجود ندارد.

در پژوهشی رابطه برخی ویژگی­های جسمانی مانند قد، وزن، سن با پرش عمودی را بررسی کردند و نتیجه گرفتند که قد و سن اثر مثبتی روی اجرای پرش عمودی دارند ولی وزن اثری روی اجرای پرش عمودی ندارد ولی در عوض درصد چربی بدن اثر قابل توجهی روی اجرای پرش عمودی دارند.(22)

در اجرای مهارت سرویس با شاخص ­های آنتروپومتریکی از قبیل قد، وزن و قد بالاتنه رابطه مثبت معنی داری وجود دارد یعنی هر چه قد، بلندتر و توده بدن بیشتر باشد، به دلیل اجرای دقیق­تر و بهتر مهارت سرویس، موفقیت بیشتری کسب خواهد شد.

به علاوه بین مهارت پنجه با قد و وزن رابطه مثبت وجود دارد که این نیز دال بر اهمیت ویژگی­های برتر بدنی در اجرای موفق مهارت­ های والیبال است.(1)

در برخی مطالعات تنها جرم و ارتفاع بدن گزارش شده است و برخی دیگر تنها شاخصهای ترکیب بدن را ذکر کرده اند و تعداد اندکی از این مطالعات هم به توصیف متغیرهای ساختار بدنی پرداخته اند .

.بنابراین پژوهش هایی که دقیقا این روابط پیکری را اجرا شناسائی و نقش آن را با عملکرد روشن کرده باشد ،کم و حداقل در رشته والیبال ناچیز است.بنا براین این پژوهش در نظر دارد تا رابطۀ برخی از ویژگیهای آنتروپومتری با عملکرد والیبال در والیبالیستهای مرد نخبه را مورد مطالعه قرار دهد.

1-2ـ بیان مسأله:

علاوه بر ویژگی­های آنتروپومتریکی در یک ورزش تیمی، موقعیت­های معینی ممکن است نیاز به مشخصه­های فیزیکی خاص بیشتری داشته باشند که این مبتنی بر تقاضای فیزیولوژیک آن موقعیت در طی بازی و تنظیم آن در بازیکنان می­باشد (12)

شناخت اختلافات جسمانی و پیکری جهت انتخاب بازیکنان تیم در بهبود ویژگی­های آمادگی جسمانی و توسعه­ مهارت­ های تکنیکی و تاکتیکی درون فصل رقابت بسیار مؤثر و راه گشاست. اما چگونگی انتخاب بازیکن برای پست­های مختلف، اعمال تمرینات خاص تاکتیکی، آمادگی جسمانی و حفظ آن در طول فصل مسابقه بسیار حائز اهمیت است.

ویژگی­های پیکری مانند: قد، توده­ی بدن و ترکیب بدنی در بسیاری از موارد با عملکرد ارتباط دارند.

از طرف دیگر مشخص شده است که تمام ورزش­های توپی نیازمند توانایی­های وسیع و جامع است شامل توانایی­های روحی، جسمانی، تکنیکی و تاکتیکی هستند. در این میان توانایی جسمانی مهم­تر است زیرا بازی­های توپی نیازمند تکرار حداکثر توان است مانند ضربه زدن شدید و پرش.

بسیاری از یافته­ ها در اغلب مطالعات دال بر این است که بین واژه آنتروپومتری و تست­های جسمانی  (چابکی، توان هوازی، پرش عمودی) در جوان­ترها در سطوح مختلف تفاوت­های معنی داری وجود دارد. تعیین (تشخیص) مهارت­ های خاص یک رشته ورزشی به اندازه ویژگی­های فیزیولوژیکی و آنتروپومتریکی در ورزش­های مختلف اهمیت دارد و برای اجرا حیاتی می­باشد. (9)

برای دستیابی به این توانایی­های جسمانی، اندازه­ های آنتروپومتریک، پارامترهای ترکیب بدن مثل درصد چربی بدن و توده چربی آزادو ریخت بدنی معمولاً استفاده می­ شود.

بسکتبالیست­ها و والیبالیست­ها معمولاً بلندتر از دیگر ورزشکاران هستند (34)

با توجه به این که از مهم ترین عوامل پیروزی در مسابقات ورزشی، داشتن ظرفیت­های فیزیولوژیکی و ویژگی­های فیزیکی خاص است , اطلاع از جنبه­ های آناتومیکی چون: قد، وزن و توده­ی بدنی می ­تواند دریچه­های جدیدی را در مورد وضعیت افراد برای مربیان بگشاید.

نتایج چندین تمرین تحقیق در زنان و مردان والیبالیست نشان داد که چابکی، قدرت و نوع پرش عمودی در اجرای والیبالیست­ها اثر دارد.

در طول یک مسابقه والیبال با شدت بالا و در حین مسابقه بازیکنان دائماً در حال پرش و فرود هستند. این پرش­ها می­توانند با دور خیز (مانند پرش اسپک) و بدون دورخیز (پرش دفاع) باشد.

طبیعت پرش و نوع مسابقه و نوع پرشی که در آن انجام می­ شود باید برای اجرای موفق در نظر گرفته شود.

چندین مطالعه رابطه قوی بین قدرت و توان و اجرای پرش عمودی را نشان دادند اگرچه به نظر می­رسد که این رابطه ممکن است نسبت به نوع ورزش و سطح ورزشکار تفاوت کند. (21)

ابعاد آنتروپومتریک در سطحی که ورزشکار طی رقابت کسب می­ کند اثر زیادی دارد، و همچنین در مهارت­ های اجرای تکنیکی ورزشکار دخیل هستند. اهداف مربیان برای انتخاب بازیکن باید حساب شده و دقیق باشد، ابتدا اندازه طول اندام­ها و محیط اندام­ها و همچنین میزان چاقی باید در نظر گرفته شود و سپس قدرت و وزن آن­ها و سپس سطح مهارت اجرای آنها باید در نظر گرفته شود. ابعاد آنتروپومتریکی اساس و پایه مهارتهای ورزشی هستند و ویژگی­های حرکتی را تحت تأثیر قرار می­دهند، در طول پروسه انتخاب بازیکن در این رشته ،عواملی همچون اندازه­ میزان چربی، عضلات و استخوان­ها نیز اطلاعاتی به مربیان می­دهد (22).

تعیین اندازه­ های آنتروپومتریک برای انتخاب بهترین ورزش برای بازیکن مورد نیازهستند و پیش بینی می­ شود که رسیدن به سطح بالای اجرا در آینده با توجه به این اطلاعات برای تیم­ها برای هر رده سنی می ­تواند مفید  باشد. (12)

حال این سوالات در مورد رشته والیبال مطرح است که :

آیا رابطه ای بین ویژگی های آنتروپومتریک و اجرای والیبالیست ها وجود دارد؟

آیا در پستهای مختلف رابطه­ای بین ویژگیهای آنتروپومتریک بازیکنان با عملکرد آنها وجود دارد؟

این پژوهش در پی پاسخ به سوالات فوق طرح واجرا شد.

لذا با توجه به موارد یاد شده فوق این پژوهشگر در نظر دارد تا رابطه برخی از ویژگیهای پیکری با عملکرد بازیکنان والیبال مرد نخبه را مورد مطالعه قرار دهد.

1-3ـ ضرورت و اهمیت پژوهش:

به دلیل نیاز باشگاه­ها و کشورها به پرورش بازیکنان با استعداد جوان، در کنار مربیان، مأموران استعدادیابی و مدیران که هر کدام عنصر کلیدی در فرایند استعدادیابی و پرورش استعدادها بشمار می­روند، حضور دانشمندان علوم ورزشی نیز می ­تواند نقش مهمی در این فرایند داشته باشند.

از سوی دیگر شفافیت ارتباط بین ساختارهای نوع پیکری و اجرای ورزشی بهینه در سنین بزرگسالی می ­تواند به کسب نتایج بهتر و هدفمند در زمینه­ استعدادیابی والیبال و کاهش خطای اجرا در سنین بزرگسالی کمک شایانی بکند. دانشمندان علوم ورزشی باید مراحل کلیدی در فرایند استعدادیابی و ارتباط ساختارهای بدنی به ویژگی­های روانی و سایر حیطه­های مربوط به والیبال نوین را آموزش دیده و با آن آشنایی لازم را داشته باشند تا به مفاهیم علمی والیبال تسلط یابند.

در بیشتر موارد کشف استعدادها و پرورش آن­ها بر عهده­ افرادی قرار دارد که آموزش ندیده­اند و یا دارای آموزش اندک در زمینه­ شناخت رشد و بلوغ و ویژگی­های بدنی و آثار بالقوه آن­ها بر فرایندهای انتخاب و اجرا هستند.

مهارت­ های پایه­ای والیبال که در سنین نونهالی و نوجوانی آموخته می­شوند، می­توانند در بزرگسالی تحت تأثیر رشد جسمانی و تغییرات بدنی قرار گیرند که این می ­تواند حتی حرکت ورزشکار را تثبیت کرده و یا تغییر دهد. بنابراین ضروری بنظر می­رسد تا با درک ارتباط بین عوامل پیکری و اجرای ورزشی والیبال از از بین رفتن انرژی و استعداد جلوگیری کرده و از کسب نتایج مطلوب اطمینان حاصل کرد.

یک تیم والیبال مانند سایر ورزش­های توپی نه تنها به مهارت­ های تکنیکی و تاکتیکی نیاز دارد بلکه با آمادگی جسمانی نیز سروکار دارد.

در طول یک فصل، مربیان والیبال بر روی اهداف تکنیکی و تاکتیکی تمرکز می­ کنند و حجم تمرینات قدرتی را پایین می­آورند که این ممکن است موجب تغییرات ناخواسته در تیم شود. (27)

والیبال از ورزش­های اینتروال با شدت تناوبی می­باشد و در این ورزش تلاش­ های ناگهانی، انفجاری و کوتاه مدت از حدود 2 تا 20 ثانیه معمولاً مورد نیاز است و از این رو ورزشکاران سطح بالا به وسیله توان عضلانی بالا در قسمت تنه و اندام­ها مشخص می­شوند.

والیبال شامل پرش، فرود، حرکات جانبی است و این حرکات باید متناوب و بدون استراحت در طول یک مسابقه 60 تا 120 دقیقه­ای انجام شود.

قدرت و توان برای موفقیت دراین رشته ضروری است. مربیان سطح بالا معمولاًبه تقویت آمادگی جسمانی اهمیت می­دهند. پس باید در نظر داشت علاوه بر بالا بردن سطح

 مهارت ­ها، فاکتورهای آمادگی جسمانی نیز تقویت شوند. (23)

نکته­ی قابل توجه در مورد شاخص توده بدن (BMI) در این است که این شاخص، میزان درصد چربی و یا اضافه وزن را مشخص نمی­ کند و به این علت کاربرد آن محدود است همچنین مانند جدول قدـ وزن ممکن است شاخص توده بدن یک شخص عضلانی (بدون چربی زیاد) مانند یک فرد چاق شود.

مطالعات کمی در مقالات ذکر شده اند که با مشخصه های مورفولوژیکی والیبالیستهای زن سروکار داشته باشند و کل طیف آنها را بررسی نکرده اند چرا که اینها با کمبود معیارهای سنجشی برای اندازه گیری ساختار بدنی یا ترکیب بدنی یا سنجشهای گوناگون بدن انسان مواجه بوده اند.

در برخی مطالعات تنها جرم و ارتفاع بدن گزارش شده است و برخی دیگر تنها شاخصهای ترکیب بدن را ذکر کرده اند و تعداد اندکی از این مطالعات هم به توصیف متغیرهای ساختار بدنی پرداخته اند.

1-4ـ اهداف پژوهش:

1-1-4هدف کلی:

هدف از این مطالعه تعیین رابطۀ برخی از ویژگیهای آنتروپومتری با عملکرد والیبال در والیبالیستهای مرد نخبه می باشد.

2-1-4اهداف ختصاصی عبارتند از:

1- تعیین رابطه بین سن بازیکنان با عملکرد اسپک بازیکنان والیبال مرد نخبه

2- تعیین رابطه بین قد بازیکنان با عملکرد اسپک بازیکنان والیبال مرد نخبه

3- تعیین رابطه بین وزن بازیکنان با عملکرد اسپک بازیکنان والیبال مرد نخبه

4- تعیین رابطه بین BMI بازیکنان با عملکرد اسپک  بازیکنان والیبال مرد نخبه

5- تعیین رابطه بین سن بازیکنان با عملکردسرویس بازیکنان والیبال مرد نخبه

6- تعیین رابطه بین قد بازیکنان با عملکردسرویس بازیکنان والیبال مرد نخبه

7- تعیین رابطه بین وزن بازیکنان با عملکردسرویس بازیکنان والیبال مرد نخبه

8- تعیین رابطه بینBMI بازیکنان با عملکردسرویس  بازیکنان والیبال مرد نخبه

9- تعیین رابطه بین سن بازیکنان با عملکرد پرش عمودی بازیکنان والیبال مرد نخبه

10- تعیین رابطه بین قد بازیکنان با عملکرد پرش عمودی بازیکنان والیبال مرد نخبه

11- تعیین رابطه بین وزن بازیکنان با عملکرد پرش عمودی بازیکنان والیبال مرد نخبه

12- تعیین رابطه بینBMI بازیکنان با عملکرد پرش عمودی بازیکنان والیبال مرد نخبه

13- تعیین رابطه بین سن بازیکنان با عملکرد دریافت  بازیکنان والیبال مرد نخبه

14- تعیین رابطه بین قد بازیکنان با عملکرد دریافت بازیکنان والیبال مرد نخبه

15- تعیین رابطه بین وزن بازیکنان با عملکرد دریافت بازیکنان والیبال مرد نخبه

16- تعیین رابطه بین BMI بازیکنان با عملکرد دریافت بازیکنان والیبال مرد نخبه

17- تعیین رابطه بین سن بازیکنان با عملکرد دفاع بازیکنان والیبال مرد نخبه

18- تعیین رابطه بین قد بازیکنان با عملکرد دفاع بازیکنان والیبال مرد نخبه

19- تعیین رابطه بین وزن با عملکرد دفاع بازیکنان والیبال مرد نخبه

20- تعیین رابطه بین BMIبا عملکرد دفاع  بازیکنان والیبال مرد نخبه

21- تعیین رابطه بین سن بازیکنان با عملکرد لیبرو

22- تعیین رابطه بین قد بازیکنان با عملکرد لیبرو

23- تعیین رابطه بین وزن بازیکنان با عملکرد لیبرو

24- تعیین رابطه بین BMI بازیکنان با عملکرد لیبرو

25- تعیین رابطه بین سن بازیکنان با عملکرد پاسور

26- تعیین رابطه بین قد بازیکنان با عملکرد پاسور

27- تعیین رابطه بین وزن بازیکنان با عملکرد پاسور

28- تعیین رابطه بین BMI بازیکنان با عملکرد پاسور

1-5)فرضیه های پژوهش:

1. بین سن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد اسپک آنها رابطه وجود دارد.
2. بین قد بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد اسپک آنها رابطه وجود دارد.
3. بین وزن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد اسپک آنها رابطه وجود دارد.
4. بین BMI بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد اسپک آنها رابطه وجود دارد.
5. بین سن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد سرویس آنها رابطه وجود دارد.
6. بین قد بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد سرویس آنها رابطه وجود دارد.
7. بین وزن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد سرویس آنها رابطه وجود دارد.
8. بین BMI بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد سرویس آنها رابطه وجود دارد.
9. بین سن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد پرش عمودی آنها رابطه وجود دارد.
10. بین قد بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد پرش عمودی آنها رابطه وجود دارد.
11. بین وزن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد پرش عمودی آنها رابطه وجود دارد.
12. بین سن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد پرش عمودی آنها رابطه وجود دارد.
13. بین سن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد دریافت آنها رابطه وجود دارد.
14. بین قد بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد دریافت آنها رابطه وجود دارد.
15. بین وزن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد دریافت آنها رابطه وجود دارد.
16. بین BMI بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد دریافت آنها رابطه وجود دارد
17. بین سن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد دفاع آنها رابطه وجود دارد.
18. بین قد بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد دفاع آنها رابطه وجود دارد.
19. بین وزن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد دفاع آنها رابطه وجود دارد.
20. بین BMI بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد دفاع آنها رابطه وجود دارد.
21. بین سن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد لیبرو رابطه وجود دارد.
22. بین قد بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد لیبرو رابطه وجود دارد.
23. بین وزن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد لیبرو رابطه وجود دارد.
24. بین BMI بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد لیبرو رابطه وجود دارد.
25. بین سن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد پاسور رابطه وجود دارد.
26. بین قد بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکردپاسور رابطه وجود دارد.
27. بین وزن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد پاسور رابطه وجود دارد.
28. بین BMI بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد پاسور رابطه وجود دارد.

.. 86

5-2. خلاصه پژوهش.. 86

5-3. بحث و نتیجه ­گیری.. 92

5-4. پیشنهادها.. 106

5-4-1. پیشنهادهای کاربردی.. 106

5-4-2. پیشنهادهای پژوهشی.. 108

منابع و مآخذ

فهرست منابع…………………………………………………….112

پیوست­ها

پیوست…………………………………………………………………………………………126

1-2. بیان مسأله

لینچ^[15] (1991) اظهار می­دارد که شروع با تأخیر، یکی از دلایل برای رفتار ناشایست تماشاگران فوتبال است. همچنین ویکفیلد^[16] و همکاران (1996) نتیجه گرفتند که تجمع، راحتی صندلی و کیفیت اسکوربورد می ­تواند به اندازه کافی تماشاگران را راضی نگه دارد تا با میل و علاقه، دوباره به ورزشگاه برگردند. در کشور ما نیز چندین تحقیق در این زمینه انجام شده است. رحمتی و محسنی ( 1382) متغیرهای اهمیت و حساسیت بازی، رتبه تیم مورد علاقه در جدول مسابقات و حرکات خشونت­آمیز و پرخاشجویانه بازیکنان را از عوامل اصلی پرخاشگری کلامی در میان تماشاگران معرفی کرده ­اند. نورعلی وند (1386) مهم­ترین عوامل اثرگذار بر رفتارهای اوباشگرانه تماشاگران را هیجان­طلبی، گروه همسالان و تحریک مطبوعات ورزشی معرفی کرده است. هرچه ورزش در کشور ما به سمت جلو حرکت می­ کند، بروز خشونت، ناهنجاری و مشکلات در میان تماشاگران افزایش پیدا می­ کند که این موضوع به یک معضل اساسی در جامعه ورزش تبدیل شده است. روند رو به رشد ورزش و افزایش چشمگیر استقبال تماشاگران از این رویداد اجتماعی محققان را بر آن داشته که شیوه ­ها و اصولی را طراحی نمایند که معایب ورزش را کاسته و بر جنبه­ های مثبت آن بیافزاید (حسینی و همکاران، 1389). یکی از جنبه­ های مثبت در ورزش تقویت رفتار بهنجار و مثبت هواداران از قبیل «احترام به قوانین حاکم بر سالن و رعایت نظم، عدم استفاده از الفاظ زشت و رکیک ، توجه و حفظ اموال عمومی ورزشگاه و …» می­باشد (شیلدز و همکاران، 2005).

با توجه به شواهد موجود، تحقیقات قبلی تنها عوامل اثر­گذاری که موجب خشونت و پرخاشگری تماشاگران می­ شود را مورد بررسی قرار داده­اند و کمتر پژوهشی در زمینه شناسایی عوامل مؤثر بر بهبود رفتار پرخاشگرانه هواداران ارائه شده است. بنابراین تحقیق حاضر سعی دارد تا به شناسایی عوامل مختلفی که موجب بهبود رفتار هواداران مسابقات لیگ برتر هندبال می­ شود، بپردازد. همچنین با تعیین اینکه کدامیک از این عوامل بیشترین تأثیر را در بهبود رفتار هواداران ورزش در مسابقات لیگ برتر هندبال دارد، به مسئولین و مدیران این امکان را خواهد داد که اقدامات لازم را به منظور بهبود رفتار هواداران رشته هندبال در پیش گیرند و رفتار مثبت را در آنها تقویت کنند. لذا هدف اصلی از پژوهش حاضر، شناسایی عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش در مسابقات لیگ برتر هندبال و در نتیجه کمک به فرهنگ­سازی در جهت اجرای هر چه بهتر مسابقات ورزشی می­باشد.

1-3. اهمیت و ضرورت تحقیق

ورزش و فعالیت­های مربوط به آنها در جوامع امروزی بسیار مهم هستند. در میان پدیده ­های اجتماعی، ورزش به دلیل جاذبه­های خاص مخاطب بیشتری دارد. یکی از مهم­ترین پایه­ های ورزش که شناسایی شده است، هواداران می­باشند (کامکاری و همکاران، 2013). خشونت­ها و اغتشاشات در ورزش کشور و به خصوص در میان هواداران در حال رشد است. خشونت در ورزش چه توسط بازیکنان و یا تماشاگران، علاوه بر محدودیت­هایی که برای یک تیم یا یک کشور از طرف مجامع ملی و بین ­المللی بوجود می­آورد، تبعات منفی اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی را نیز به همراه دارد. از نظر فرهنگی این­گونه برخوردهای ناشایست می ­تواند وجهه­ فرهنگی مردم یک جامعه را نزد دیگر جوامع تغییر داده و سبب ارائه تصویر نامناسب از ارزش­های یک جامعه گردد. علاوه بر آن ممکن است ضررهای مالی و جانی به همراه داشته باشد (لهسایی­زاده و همکاران، 1387). در حالی­که نهادهای حاکم بر ورزش، بسیاری از استراتژی­ها را برای رسیدگی به رفتار ناشایست تماشاگران ابداع کرده ­اند، تحقیقات کمی بر روی ماهیت رفتار تماشاگران در سطح جامعه­ ورزشی برای اطلاع رسانی این استراتژی­ها انجام شده است. پرداختن به رفتار ناشایست تماشاگران باید به سمت افزایش ورزش­های

 سازمان­یافته و تفریح و سرگرمی و مشارکت داوطلبانه اداره و هدایت شود ­(هوی[17]، 2005).  با ناهنجاری­های موجود در محیط­های ورزشی باید به صورت منطقی، خردمندانه و علمی برخورد کرد. چه بسا پاره­ای تدابیر نامناسب نه تنها جو مسابقات و هواداران را بهبود نمی­بخشد بلکه باعث بروز تشنج و درگیری­های حاشیه­ای نیز می­گردد. بنابراین در درجه اول باید هواداران موجود در محیط­های ورزشی را از نظر خصایل عرفی، اجتماعی و روان­شناختی مورد بررسی و بازبینی دقیق قرار داد و بر مبنای شناخت درست نسبت به آنان برای رفع ناهنجاری­ها تلاش نمود. از طرفی تنها تلاش برای کاهش ناهنجاری­ها چندان اثربخش نخواهد بود بلکه توجه به رفتار­های بهنجار و تقویت آنها به همراه رفع ناهنجاری­ها، تأثیر بسزایی بر رفتار هواداران خواهد داشت. اینکه چه عواملی بر رفع ناهنجاری­ها و بهبود رفتار هواداران تأثیرگذار بوده و اینکه چه عواملی موجب بروز رفتار مثبت می­ شود، سؤالی است که ذهن مدیران باشگاه­ها و مسئولین ورزشی را به خود مشغول کرده است. علاوه بر شناخت عواملی که موجب بهبود رفتار هواداران می­ شود، اولویت­ بندی کردن این عوامل نیز کمک بسیاری به مسئولین خواهد کرد. پژوهش­های گذشته تنها عواملی را که موجب خشونت هواداران می­ شود مورد بررسی قرار داده­اند و مطالعات محدودی در زمینه­ رفتار هواداران هندبال انجام گرفته است. با توجه به اهمیت این موضوع، پژوهش حاضر در نظر دارد عواملی را که موجب بهبود رفتار هواداران مسابقات لیگ برتر هندبال می­ شود و رفتار مثبت و بهنجار را در آنها افزایش می­دهد، شناسایی و مورد بررسی قرار دهد تا با شناخت و اولویت­ بندی این عوامل، راهکارهای جامعی را در اختیار مسئولین ورزش قرار دهد. همچنین با بهره گرفتن از نتایج این پژوهش، امکان برنامه­ ریزی بهتر به منظور برگزاری مسابقات هندبال فراهم گردد و نیز موجب ارتقاء فرهنگ و ارزش­های جامعه­ ورزش و بالطبع محیط اجتماعی شود.

1-4. اهداف تحقیق

1-4-1. هدف کلی

هدف کلی از انجام این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران لیگ برتر هندبال است.

1-4-2. اهداف اختصاصی

• تعیین گویه ­های تبیین­کننده­ عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش
• ارائه­ یک ابزار معتبر جهت بررسی عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش
• تعیین مهم­ترین گویه ­های مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش
• تعیین مهم­ترین عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش
• ارائه­ یک مدل در مورد عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش

1-5. سؤالات تحقیق

1- چه گویه ­هایی تبیین­کننده­ عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش است؟

2- آیا می­توان ابزاری معتبر برای تعیین عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش ارائه نمود؟

3- مهم­ترین گویه ­هایی مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش کدام است؟

4- مهم­ترین عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش کدام است؟

5- در زمینه­ عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش می­توان پیشنهاد نمود؟

1-6. محدودیت­های تحقیق

1-6-1. محدودیت­های قابل کنترل

• آزمودنی­های این پژوهش را هواداران زن و مرد مسابقات لیگ برتر هندبال ایران تشکیل دادند.
• دوره­ زمانی این پژوهش در نیم­فصل لیگ برتر 93-92 بوده است.

1-6-2. محدودیت­های غیر قابل کنترل

• عدم کنترل محقق بر جلوگیری از اعمال نظر شخصی آزمودنی­ها در پاسخ به سؤالات
• عدم ایجاد شرایط یکسان برای تمام آزمودنی­ها هنگام تکمیل پرسشنامه
• احتمال برداشت متفاوت آزمودنی­ها از سؤالات به دلیل عواملی از قبیل عدم توجه و دقت
• محدود بودن تحقیقات در زمینه­ بررسی رفتار هواداران هندبال

1-7. پیش فرض­های پژوهش

• آزمودنی­ها با آگاهی و صداقت به همه سؤالات پاسخ داده­اند.
• مجموعه سؤالات تحقیق توانسته است به خوبی اهداف تحقیق را تبیین نماید و توسط نمونه­ها قابل درک بوده است.

گسترش شناخت رابطه روح، جسم و ذهن به تمایل فزاینده­ی انجام تمرینات سلامتی سنتی از قبیل یوگا منجر شده است. لغت یوگا[1] خود به ذهن دانا و حکیم اطلاق می­ شود، و به معنی وحدت و یگانگی است (3). هاتا یوگا از دو واژه­ تشکیل یافته­است. (ها) به معنای خورشید و (تا) به معنای ماه که به ترتیب به منزله روح و فکر آدمی می­باشند. در واقع این دو اشاره به انرژی مثبت و منفی بدن آدمی دارند که در یوگا به تعادل می­رسند (4). بیشتر سبک های یوگا بر اساس مسیر هشت گانه­ای شامل حرکات بدنی، تمرینات تنفسی، گام­های موثر بر تمرکز حواس، مراقبه و رفتارهای اخلاقی است، که در جهت تقویت تمرکز و آرام کردن فکر عمل می­ کند. اگر ورزش یوگا به طور صحیح انجام شود می ­تواند بر سطوح ساختاری، فیزیولوژی، احساسی-  روانی و روحی اثرات قابل توجهی بگذارد (5). تنفس خوب تأثیرات زیادی در کیفیت زندگی انسان می­گذارد. در واقع نه تنها ضامن سلامتی فیزیکی است, بلکه باعث تقویت حالات احساسی و هیجانی شده و تعادل روحی, روانی را نیز  به دنبال دارد (6). به اعتقاد سانگ[2] فشارهای ذهنی و جسمی اساس نتیجه تنفس سریع­تر، ضربان قلب تندتر و انقباض رگ­های خونی می باشند که سبب می­شوند تا قلب سخت­تر کار کند و فشار خون بالا برود. در تمرینات یوگا به دلیل برقرار کردن ارتباط منظم با انجام آگاهانه­ی تمرینات بدنی، جریان خون تحریک شده و فشار خون بالا کاهش می­یابد (7). روش های یوگا می ­تواند برای نیازهای مردم با هر وضعیت جسمی و هر سنی از 5 سال به بالا مناسب باشد. حتی اگر برخی از افراد نتوانند بعضی از فعالیت­های فیزیکی لازم را انجام دهند، باز هم قادر خواهند بود تا از تکنیک­های، تنفسی و تفکری آن بهره­مند گردند (8). اصول یوگا آرامش روانی، تعادل و هماهنگی ارکان روان انسان را تامین می­نماید و نوید دهنده بهبود معنی­داری در بهزیستی جسمی و روانی است (9). چاقی یک مشکل همه­گیر تندرستی است و تقریبا 20 % بزرگسالان تا حدی دارای وزن زیادی هستند. چاقی و اضافه وزن رول مهمی را در بیماری­های گوارشی و مسائل بهداشتی و یا کوتاه شدن زمان زندگی بازی می­ کنند (10). یوگا بهترین روش شناخته شده در ایجاد وضعیتی مناسب برای کنترل وزن محسوب می­ شود. در این ورزش به گردش خون، تنفس و غده تیروئید که در کنترل وزن نقش اساسی دارد توجه شده­است. تمرین­های کششی و تنفسی یوگا علاوه بر تسکین عضلات و سیستم عصبی، مستقیما بر هضم غذا تأثیر می­گذارد و به متعادل شدن وزن کمک می­ کند. علارغم توصیه پزشکان بر استفاده از پروتئین در کاهش وزن، یوگا بر آرامش فکری تاکید می­ کند (11). عواملی همچون استقامت و قدرت عضلانی برای سلامتی مهم هستند. این عوامل در حفظ وضعیت قامت و بهبود ظاهر شخص مفید هستند؛ زیرا قدرت عضلانی محافظت کننده ­ای نیرومند برای مفاصل است و از آسیب­های مفصلی می­کاهد. میلیون­ها نفر از مردم از کمر درد رنج می­برند و ضعف عضلات شکم و فقدان انعطاف­پذیری در این عارضه مؤثر است. تقویت عضلات و توسعه­ انعطاف­پذیری به بهبود کمر درد کمک می­ کند(3). کاهش در انعطاف­پذیری حتی موجب اختلال در حفظ راستای قامت و به دنبال آن بروز درد می­ شود که در نهایت محدود شدن دامنه­ حرکتی و یا درد مفصلی مزمن را به دنبال دارد. همچنین افزایش قدرت به بهبود و حفظ عضلات و مقدار سوخت و ساز پایه، کاهش خطر آسیب­ها، جلوگیری از پوکی استخوان، کاهش کمر درد، تسکین دردهای آرتروز، بهبود سلامت روانی و احتمالا کاهش و کنترل فشارخون، بهبود سطح کلسترول و به ویژه کنترل قند خون کمک می­ کند(1). تحقیقات زیادی نشان داده­اندکه یوگا قدرت عضلات و انعطاف­پذیری را افزایش می­دهد(12, 13, 14, 15). همچنین امروزه متخصصان مختلف اروپایی و آمریکایی به این نکته پی برده­اند، که یوگا به دلایل علمی تسکین بخش اعصاب است، زیرا بیشتر ارگان­های بدن به وسیله­ اعصاب کنترل می­شوند، که سرچشمه­ی آن­ها در ستون مهره­ها قرار دارند. همچنین اغلب درد­های مفصلی به وسیله­ برخی از مهره­های تیره پشت تولید می­گردند؛ و یا جابجاشدن مهره­ها باعث ایجاد فشار بر روی سلسله اعصاب می­گردد (16).

1-2- شرح و بیان مسئله

پیشرفت تکنولوژی فعالیت انسان را از بدنی به فکری هدایت کرده­است. انسان امروز به میزان زیادی عدم فعالیت را تجربه می­ کند که یک امر مهم در پیدایش بیماری­های مختلف است. این امر موجب به خطر افتادن سلامتی و کاهش عملکرد اعضای حرکتی، قلبی- عروقی،  دستگاه تنفس و دیگر اندام­های بدن می­گردد. کاهش توانایی­های عملکردی بدن انسان در دنیای مدرن، با افزایش بیماری­های فشارخون و چاقی همراه است. این بیماری­ها از جمله مواردی هستند که با فعالیت­های بدنی منظم می­توانند درمان شوند (21).

یکی از روش­های جدید که در این زمینه می ­تواند مؤثر واقع شود، ورزش یوگا است. تمرینات یوگا باعث بهبود قابل ملاحظه­ای شاخص ­های سلامت عمومی و قلبی­-­ عروقی و همچنین موجب بهبود جنبه­ های مرتبط با سلامتی و آمادگی جسمانی می­گردد، بدون اینکه دارای اثرات جانبی نامطلوب خاصی باشد (22). همچنین تمرینات یوگا در بهبود عوامل روانی و کاهش اضطراب و استرس اثرگذار است (23). بر طبق نتایج تحقیق شستوپال[4] شرکت دانشجویان درکلاس­های یوگا فواید جسمانی و روانی مثبتی را از طریق افزایش تغییرات در خود پنداری و عزت نفس و مولفه­های انعطاف پذیری و استقامت فراهم می­آورد(24). تمرینات یوگا علاوه بر بهبود چشم­گیر در انعطاف­ تنه و همسترینگ (25)، سبب افزایش قدرت و بهبود کارایی تنفس می­ شود(26، 27). در بیماران مبتلا به سرطان، انجام تمرینات یوگا می ­تواند علائم بیماری را کنترل کرده، استرس را کاهش دهد و کیفیت زندگی بیماران را ارتقاء بخشد (28). تمرینات یوگا باعث کاهش فعالیت سامانه­ی عصبی مرکزی و خودکار در طی تمامی حالت­های پراسترس می­ شود و با کاهش فعالیت سامانه عصبی سمپاتیک سبب کاهش کاتکولامین پلاسما می شود، حتی در برابر برخی از تمرین­ها مانند پرانایاما، بسیاری از عوامل زیستی­ـ شیمیایی مانند کولین استراز سرم، لیپید سرم، کلسترول سرم و قند خون کاهش پیدا می­ کند(29). در اغلب فعالیت­های بدنی، هدف انجام حرکات جسمانی بدون دخالت فکر است، اما در یوگا چنین نیست زیرا هدف نهایی انجام هر حرکت در کمال هوشیاری فکر می­باشد یا به عبارتی با اندیشه متمرکز، هر حرکت با بهره­ گیری از فکر و فارغ از هر احساس دیگری انجام می­ شود به همین جهت روح و جسم در تمرینات یوگا توام می­شوند (11). در طول جلسات یوگا تمرین ها در وضعیتی اجرا می شوند که در یک زنجیره از توالی حرکات به یکدیگر متصل هستند که این زنجیره­ها بدون تکرار است. شواهد نشان می­دهد که اجرای منظم این توالی حرکات باعث بیشتر شدن انعطاف پذیری جسمی، قدرت عضلات و افزایش زنده­دلی و کاهش فشارهای روانی می­ شود و بیماری قلبی- عروقی را کاهش می­دهد (30).

اساس ورزش ایروبیک از حرکات موزون و سنتی کشورهای اروپایی است. شیوه تمرینی ایروبیک موجب توسعه و افزایش آمادگی هوازی می­ شود و این مسأله موجب افزایش قدرت، سرعت و هماهنگی بین اعصاب و عضلات، انعطاف پذیری و چابکی می­ شود. در اجرای حرکات ایروبیک تمرکز ذهنی از اهمیت بسزایی برخوردار است. این مسأله موجب رشد ذهنی و توسعه خلاقیت می­ شود (31). بررسی­ها نشان می­دهد که فعالیت بدنی (هوازی) با تکرار­، شدت و مدت مناسب و بر اساس برنامه­ های منظم، مزایای چشمگیری در برداشته و در مواردی موجب پیشگیری از گسترش برخی بیماری­ها می­شوند. اگر چه تمرینات هوازی می ­تواند موجب بهبود عملکرد سیستم­ها و بخش­های

 مختلف بدن از قبیل تنفس و انتقال اکسیژن، قلب و عروق، سیستم عصبی، سیستم غدد داخلی، حجم خون عضله و ترکیب بدن می­ شود ولی اغلب از بعد سلامتی نیز مورد توجه است و می ­تواند منجر به کاهش فشارخون، چربی، کلسترول و تری­گلیسرید، ناراحتی­های ارتوپدی و بیماری­های قلبی شود (1). کوپر محقق و فیزیولوژیست معروف معتقد است که، تمرینات ورزشی هوازی کلیدی است برای گشودن دری که آن را تندرستی جسمانی و روانی می­نامند. به نظر تعدادی از محققان همچون بلو[5] و کاواناف، نقش معجزه آمیز دویدن در کاهش افسردگی انکارناپذیر است(32). شرکت در فعالیت­های بدنی ریتمیکی، هماهنگی همه اندام­ها و دستگا­ه­های بدن را بالا می برد و نقش محافظتی بر توانایی عملکردی قلبی- عروق، دستگاه تنفس، غدد، اعضای حرکتی و دستگاه­ عصبی دارد. طبق تحقیقات انجام شده توسط نویسنده­های مختلفی همچون دوراسکویک و همکاران^[6] (1992)، پاتون و همکاران^[7] (1996)، اسچمیت و همکاران^[8] (2001)، چمبلیس^[9] (2005) و کوستیک و همکاران^[10] (2006) تأثیر مثبت فعالیت­های بدنی ایروبیک در جهت بهبود کیفی توانایی­های عملکردی، ترکیب بدنی و قدرت عضلات را تأیید کرده ­اند (21).

با توجه به توسعه­ زندگی شهر نشینی و بیماری­های ناشی از آن و اثرات مختلف تمرینات یوگا و ایروبیک روی سیستم­های مختلف بدن، نیاز به انجام تحقیقات بیشتری در این زمینه احساس می­ شود، لذا در این تحقیق، محقق برآن است که تأثیر تمرینات ویژه­ی یوگا و ایروبیک را روی میزان ترکیب بدنی، توان هوازی، فشارخون، ضربان قلب، شاخص ­های ریوی، توان بی­هوازی، انعطاف­پذیری و قدرت دست زنان غیرورزشکار دچار اضافه وزن را را مورد مطالعه و اثرات این دو ورزش را باهم مورد مقایسه قرار دهد. با شناخت تأثیرات مثبت فیزیولوژیکی این ورزش­ها می­توان گام مثبتی در جهت پیشگیری و درمان برخی بیماری­ها برداشت و باعث ارتقاء سلامت جسمی و روانی شد.

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق

شرکت کردن در تمرین­های بدنی ریتمیک، عملکرد همه اندام­ها و دستگاه­های بدن را بالا می­برد و به محافظت توانایی­های عملکردی قلبی­_­عروقی، دستگاه تنفس، غده، اعضای حرکتی و دستگاه عصبی کمک می­ کند. علاوه بر آن، فعالیت­های فیزیکی که در حین تمرین انجام می­شوند یک اثر کاهنده بر فشارخون سرخرگی و بیماری پرفشارخونی دارد(21). کالج طب ورزش آمریکا، توصیه می­ کند که همه کسانی که می­خواهند توانایی­های قلبی­-­تنفسی خود را حفظ و بهبود بخشند، باید 5-3 بار در هفته با بهره گرفتن از فعالیت­های ریتمیک ایروبیک که گروه زیادی از ماهیچه­ها را فعال می­ کند، از قبیل راه رفتن، دویدن، دوچرخه­سواری، رقص­های ایروبیک به تمرین بپردازند، شدت تمرین باید حدود 65- 55 % حداکثر ضربان قلب و مدت تمرینات باید 60-20 دقیقه باشد. اگر شدت تمرین کمتر از این مقدار باشد، طول مدت تمرین باید افزایش یابد (40).

تحقیقات زیادی در مورد منافع و اثرات مثبت یوگا و تمرینات هوازی به ثبت رسیده است. بهبود بسیاری از بیماری­های نظیر آسم، سل ریوی، سندرم روده­ی تحریک پذیر، افسردگی خفیف، پرفشارخونی، استئوآرتریت و دردهای مزمن کمری، توان بخشی بیماران پس از سکته قلبی، سندرم یائسگی، دیابت، بیماریهای قلبی – عروقی و بهبودی بیماران پس از انجام تمرینات یوگا گزارش شده است (41). همچنین نتایج قابل ملاحظه­ای در مورد اثرات تمرین­های هوازی بر افزایش بهره هوشی، افزایش سطح انرژی به منظور انجام فعالیت­های طولانی مدت، بهبودی در هضم غذا، اثربخشی در کنترل و کاهش وزن بدن، کنترل افسردگی، اضطراب و هیجان­ها و همچنین روشی مؤثر برای مقابله با عوارض قلبی و عروقی مشاهده شده است (42).

امروزه بیشتر از پیش اثرات تمرینات ورزشی یوگا و ایروبیک بر همه آشکار شده است. با توجه به اثرات تمرین یوگا و ایروبیک بر روی سیستم­های مختلف بدن, در این تحقیق سعی شده است که تأثیر این تمرینات ورزشی بر روی پارامترهای گوناگون ترکیب بدنی، فیزیولوژیکی و آمادگی جسمانی زنان غیر ورزشکار مورد بررسی و اثرات این روش­ها با هم مورد مقایسه قرار گیرد. با توجه به توسعه روز­افزون ورزش یوگا و ایروبیک در داخل کشور، به نظر می­رسد، تعیین اثرات تمرینات یوگا در مقایسه با تمرینات ایروبیک بر عوامل فیزیولوژیکی و شاخص ­های آمادگی جسمانی از اهمیت برخوردار باشد تا با توجه به اهداف تمرین کردن, یک برنامه­ی تمرینی مناسب برای افراد گوناگون تدوین گردد. این پژوهش می ­تواند ضمن بررسی علمی تمرینات یوگا و ایروبیک و اثرات آن، توجه اندیشمندان داخلی کشور را جلب کرده و اطلاعات مفیدی در اختیار متخصصان تربیت بدنی و علوم ورزشی قرار دهد.

1-4- اهداف تحقیق

1-4- 1- هدف اصلی

مقایسه­ تاثیر تمرینات یوگا و ایروبیک بر برخی عوامل فیزولوژیکی و آمادگی جسمانی  زنان غیر ورزشکار.

1-4- 2-  اهداف جزئی یا فرعی تحقیق

1- مقایسه­ اثر تمرینات یوگا وایروبیک بر وزن بدن زنان غیر ورزشکار.

2- مقایسه­ اثر تمرینات یوگا وایروبیک بر درصد چربی زنان غیر ورزشکار.

3- مقایسه­ اثر تمرینات یوگا وایروبیک بر وزن چربی زنان غیر ورزشکار.

4- مقایسه­ اثر تمرینات یوگا وایروبیک بر وزن بدون چربی زنان غیر ورزشکار.

5- مقایسه­ اثر تمرینات یوگا وایروبیک بر نسبت کمر به لگن زنان غیر ورزشکار.

6-  مقایسه­ اثر تمرینات یوگا وایروبیک بر توان هوازی زنان غیر ورزشکار.

7- مقایسه­ی اثر تمرینات یوگا وایروبیک بر فشار خون زنان غیر ورزشکار.

8-  مقایسه­ اثر تمرینات یوگا وایروبیک بر ضربان قلب زنان غیر ورزشکار.

9-  مقایسه­ی اثر تمرینات یوگا وایروبیک بر ظرفیت حیاتی اجباری زنان غیر ورزشکار.

10-  مقایسه­ اثر تمرینات یوگا وایروبیک بر حجم بازدمی بافشار در یک ثانیه زنان غیر ورزشکار.

11-  مقایسه­ اثر تمرینات یوگا وایروبیک بر حداکثر تهویه­ی  ارادی زنان غیر ورزشکار.

12- مقایسه­ی اثر تمرینات یوگا وایروبیک بر توان بی­هوازی زنان غیر ورزشکار.

13- مقایسه­ اثر تمرینات یوگا وایروبیک بر انعطاف­پذیری زنان غیر ورزشکار.

14- مقایسه­ اثر تمرینات یوگا وایروبیک بر قدرت دست زنان غیر ورزشکار.

1-5- پیش فرض­های تحقیق

1. آزمودنی­ها در زمان اندازه ­گیری آزمون­ها در شرایط مناسب روانی قرار داشته اند.
2. آزمودنی­ها با انگیزه­ کافی در تمرینات شرکت کردند و تمرینات را با دقت لازم انجام دادند.
3. آزمودنی­ها متعهد شدند که به غیر از فعالیت­های بدنی مشخص شده در هیچ فعالیت­ بدنی دیگری شرکت نکنند.