پرش عمودی ارتفاع یک فاکتور مهم در بهبود عملکرد و یکی از آزمونهای ارزیابی میزان آمادگی جسمانی اندام تحتانی ورزشکار می­باشد. تحلیل بیومکانیکی درک بهتری از عوامل تاثیرگذار بر پرش ارتفاع را فراهم می­ کند. پرش ارتفاع بطور آشکارا نیاز به استفاده از اندام تحتانی دارد، اگرچه استفاده از اندام فوقانی در پرش ارتفاع نیز در برخی مطالعات مورد توجه قرار گرفته است. تحقیقات زیادی به بررسی پارامترهای کینماتیکی و کینتیکی اندام تحتانی در حین اجرای حداکثر پرش عمودی پرداخته­اند. در این تحقیقات عموما به بررسی پارامترهای کینماتیکی و کینتیکی مجزا[2] تاثیرگذار بر پرش عمودی با بهره گرفتن از روش های خطی مرسوم پرداخته شده است. روش های نوین دینامیک غیر خطی[3] که اخیرا در تحقیقات بیومکانیکی حرکت انسان مورد توجه است، در تحلیل حرکات ورزشکار و بویژه در مهارت پرش عمودی ارتفاع کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

بیان مسئله

اجرای با ثبات و پایدار مهارت ورزشی بویژه در مهارتهایی که نیاز به تکرار آن است مهم می­باشد. پایداری دینامیک موضعی با بهره گرفتن از روش غیر خطی نمای لیاپانوف محاسبه می­ شود. محاسبه نمای لیاپانوف سری­های زمانی پارامترهای بیومکانیکی در اجرای تکراری پرش عمودی می ­تواند به شناسایی پایداری در اجرای این مهارت که مورد نیاز بسیاری از رشته­ های ورزشی است کمک نماید.

با توجه به اهمیت پارامترهای بیومکانیکی و نقش آنها در شکل­ گیری سینرژی در حین مهارت ورزشی برای رسیدن به اوج عملکرد، سئوال اصلی مطالعه حاضر این است که آیا تمرین چهار هفته­ای منتخب باعث تغییرپذیری پارامترهای بیومکانیکی مورد نظر در حین رسیدن فرد به اوج عملکرد می­گردد و تغییرپذیری رخ داده به چه صورت خواهد بود؟ آیا رابطه­ای بین میزان تغییرپذیری و پایداری دینامیک موضعی در عملکرد پرش ارتفاع وجود دارد؟ پایداری دینامیک موضعی به دنبال برنامه تمرینی منتخب در پارامترهای مورد نظر چگونه است؟ همچنین از بین پارامترهای منتخب کدام یک سهم بیشتری در رسیدن به اوج مهارت پرش ارتفاع دارند؟ بررسی پیچیدگی سیستم حرکتی در مهارت ورزشی پرش ارتفاع به دنبال تمرین با بهره گرفتن از روش دینامیک غیرخطی به درک بهتر بیومکانیک پرش عمودی و همچنین تاثیر تمرین بر این پیچیدگی کمک می­ کند. بطور مشخص هدف از این مطالعه تاثیر چهار هفته تمرین مهارت پرش عمودی بر تغییرپذیری و پایداری دینامیک موضعی پارامترهای بیومکانیکی منتخب در حین پرش ارتفاع در مردان جوان فعال با تاکید بر روش دینامیک غیرخطی بررسی تغییرپذیری بود.

اهمیت تحقیق

دستیابی به حداکثر ارتفاع در پرش عمودی در بسیاری از فعالیتها و رشته­ های ورزشی نظیر والیبال، بسکتبال، هندبال، فوتبال و …. مهم می­باشد. از طرف دیگر پرش ارتفاع یکی از فاکتورهای آمادگی جسمانی ورزشکار و یکی از آزمونهای مهم در ارزیابی توان اندام تحتانی ورزشکاران می­باشد. بررسی تغییرپذیری پارامترهای کینماتیکی و کینتیکی پرش ارتفاع به روشن شدن تاثیر تمرین در مکانیسمهای بهبود پرش ارتفاع کمک می­ کند. همچنین استفاده از روش های نوین دینامیک غیرخطی در محاسبه تغییرپذیری حرکتی می ­تواند به تحلیل بیومکانیکی پرش عمودی ارتفاع کمک کند. استفاده از روش های غیرخطی در آنالیز حرکت بویژه در حین اجرای مهارت ورزشی به روشن شدن پیچیدگی سیستم حرکتی انسان کمک می­ کند. بررسی تغییرپذیری پارامترهای بیومکانیکی در هنگام تمرین به یافتن عناصر مهمی که باید در تمرینات جهت بهبود عملکرد ورزشی در نظر گرفته شود، کمک می­ کند. همچنین با توجه به اهمیت اجرای پایدار مهارت ورزشی، استفاده از روش های غیر خطی پایداری به درک بیشتر این شاخصه به دنبال تمرین کمک می­ کند.

ضرورت تحقیق

شناسایی تغییرات در پارامترهای مهم یک مهارت بدنبال تمرین جهت دستیابی به بهترین عملکرد که همان مهارت می­باشد، به مربیان کمک می­ کند در طراحی تمرینات ورزشی برای بهبود عملکرد ورزشی، تمریناتی اتخاذ کنند که تغییرپذیری در پارامترهای بیومکانیکی اثر گذار در مهارت منجر به عملکرد بهتر ورزشی شود. همچنین شناسایی اینکه کدام یک از پارامترهای بیومکانیکی به دنبال تمرین در پایداری عملکرد مهارت ورزشی نقش بیشتری دارند به طراحی بهتر برنامه تمرینی توسط مربیان کمک می­ کند. بررسی رابطه بین تغییرپذیری و پایداری کینماتیکی، کینتیکی و فعالیت عضلانی به دنبال تمرین به شناسایی نقش آنها در بهبود پرش ارتفاع کمک می­ کند. شناسایی پیچیدگی سیستم حرکتی در حین پرش ارتفاع با بهره گرفتن از روش های غیرخطی به درک بهتر پارامترهای مهم درگیر در پرش ارتفاع کمک می­ کند. همچنین درک بهتر از رفتار سیستم­های درگیر در پرش عمودی ارتفاع با بهره گرفتن از روش های دینامیک غیرخطی در مقایسه با روش های مرسوم خطی اطلاعات مفید و جدیدتری جهت طراحی تمرینات برای بهبود عملکرد پرش عمودی می­دهد.

فرضیه ­های تحقیق

فرض کلی :

چهار هفته تمرین مهارت پرش عمودی بر تغییرپذیری و پایداری دینامیک موضعی پارامترهای بیومکانیکی منتخب در اجرای پرش ارتفاع در مردان جوان فعال تاثیرگذار است.

فرضیه ­های اختصاصی:

• تغییرپذیری و پایداری دینامیک موضعی موقعیت زاویه­ای مفصل ران و زانو در اجرای پرش ارتفاع قبل و بعد از چهار هفته تمرین پرش ارتفاع تفاوت دارد.
• تغییرپذیری و پایداری دینامیک موضعی نیروهای عکس­العمل زمین در اجرای پرش ارتفاع قبل و بعد از چهار هفته تمرین پرش ارتفاع تفاوت دارد.
• تغییرپذیری و پایداری دینامیک موضعی فعالیت الکتریکی عضلات دوقلو، پهن داخلی، پهن خارجی و دوسررانی در اجرای پرش ارتفاع قبل و بعد از چهار هفته تمرین پرش ارتفاع تفاوت دارد.
• تغییرپذیری و پایداری دینامیک موضعی موقعیت زاویه­ای مفصل ران و زانو در اجرای پرش ارتفاع بین گروه کنترل و گروه تجربی تفاوت دارد.
• تغییرپذیری و پایداری دینامیک موضعی نیروهای عکس­العمل زمین در اجرای پرش ارتفاع بین گروه کنترل و گره تجربی تفاوت دارد.
• تغییرپذیری و پایداری دینامیک موضعی فعالیت الکتریکی عضلات دوقلو، پهن داخلی، پهن خارجی و دوسررانی در اجرای پرش ارتفاع بین گروه کنترل و گروه تجربی تفاوت دارد.

اهداف تحقیق

هدف کلی:

تاثیر چهار هفته تمرین مهارت پرش عمودی بر تغییرپذیری و پایداری دینامیک موضعی پارامترهای بیومکانیکی منتخب در اجرای پرش ارتفاع در مردان جوان فعال

اهداف اختصاصی:

• بررسی تغییرپذیری و پایداری دینامیک موضعی سری زمانی موقعیت زاویه­ای مفصل ران و زانو در اجرای پرش ارتفاع به دنبال چهار هفته برنامه تمرینی پرش
• 
•  ارتفاع
• بررسی تغییرپذیری و پایداری دینامیک موضعی سری زمانی نیروهای عکس­العمل زمین در اجرای پرش ارتفاع به دنبال چهار هفته برنامه تمرینی پرش ارتفاع
• بررسی تغییرپذیری و پایداری دینامیک موضعی سری زمانی فعالیت الکتریکی عضلات دوقلو، پهن داخلی، پهن خارجی و دوسررانی در اجرای پرش ارتفاع به دنبال چهار هفته برنامه تمرینی پرش ارتفاع
• مقایسه تغییرپذیری و پایداری دینامیک موضعی سری زمانی موقعیت زاویه­ای مفصل ران و زانو در حین پرش ارتفاع بین گروه کنترل و تجربی
• مقایسه تغییرپذیری و پایداری دینامیک موضعی سری زمانی نیروهای عکس­العمل زمین در اجرای پرش ارتفاع بین گروه کنترل و گره تجربی
• مقایسه تغییرپذیری و پایداری دینامیک موضعی سری زمانی فعالیت الکتریکی عضلات دوقلو، پهن داخلی، پهن خارجی و دوسررانی در اجرای پرش ارتفاع بین گروه کنترل و گروه تجربی

قلمرو تحقیق

محدوده تحت کنترل محقق:

• دامنه سنی 20 تا 25 سال
• داشتن فعالیت جسمانی معمول 3 جلسه در هفته
• داشتن BMI نرمال
• عدم شرکت در برنامه های تمرینی قدرتی، سرعتی و پلیومتریک در حین اجرای تحقیق

محدودیت­های خارج از کنترل محقق:

• شرایط محیطی، تغذیه و استراحت
• شرایط روانی آزمودنی­ها
• تفاوتهای فردی و وراثتی

پیش فرض­های تحقیق

شرکت آزمودنی­ها با انگیزه کافی در آزمون­ها و برنامه تمرینی منتخب

عدم استفاده آزمودنی­ها از مکمل­های غذایی و مواد نیروزا در طی دوره تمرینی و آزمون­ها

صحت و دقت اطلاعات به دست آمده از دستگاه­های اندازه ­گیری

تعریف واژه ­ها و اصطلاحات

تمرین:

کسب دانش، مهارت و شایستگی به دنبال آموزش و اجرای مهارتهای عملی که منجر به شایستگی مفید می­گردد (12). در این تحقیق منظور از تمرین اعمال پروتکل جهت کسب حداکثر ارتفاع دستیابی که اجزای آن تمرینات پلیومتریک همراه با مقاومت فزاینده می­باشد.

پرش عمودی ارتفاع:

تعریف مفهومی:

تعریف عملیاتی:

تغییرپذیری:

اختلاف ویژگی­های یک تکرار نسبت به تکرارهای بعدی، تغییرپذیری گفته می­ شود (33). در این مطالعه منظور از تغییرپذیری، تغییرات در پارامترهای کینماتیکی (سرعت زاویه­ای مفاصل اندام تحتانی)، کینتیکی (پارامترهای نیروی عکس العمل زمین) و الکترومایوگرافی (فعالیت الکتریکی عضلات) به دنبال تمرین و تا رسیدن به اجرای کامل مهارت می­باشد.

پایداری دینامیک موضعی:

پارامترهای بیومکانیکی منتخب:

بیومکانیک شاخه­ای از علم مکانیک است که به بررسی نیروهای داخلی و خارجی وارد بر بدن انسان می ­پردازد و حرکت انسان را توصیف، آنالیز و ارزیابی می­ کند (34). در این تحقیق پارامترهای بیومکانیکی منتخب شامل پارامترهای کینماتیکی، کینتیکی و عملکرد عضلانی می­باشد که به ترتیب با بهره گرفتن از دوربین، دستگاه صفحه نیرو و الکترومایوگرافی اندازه ­گیری می­ شود.

مردان جوان فعال:

در این مطالعه منظور از مردان جوان فعال، دانشجویان رشته تربیت­بدنی می­باشد که حداقل سه جلسه در هفته فعالیت بدنی دارند.

 

 

[1]. Variability

[2]. Discrete Parameters

[3]. Nonlinear Dynamics

[4]. Attractor

[5]. Discrete Methods

[6]. Continuous Methods

[7]. Ensemble Curve

[8]. Lyapunov Exponent

[9]. Approximate Entropy

[10]. Correlation Dimension

[11]. Surrogation

[12]. Time Series

[13]. State Space

[14]. Counter Movement Jump

هایپرتروفی عضلانی نقش مهمی در افزایش آمادگی جسمانی  دارد و به دو نوع تقسیم می‌گردد:  هایپرتروفی موقت که  فقط برای مدت کوتاهی دوام دارد و افزایش حجم عضله در جریان وهله ورزشی ناشی از تجمع مایع در فضای میان بافتی  است.  در این نوع هایپرتروفی چند ساعت بعد از فعالیت با بازگشت مایع به درون خون، حجم عضله کاهش می‌یابد (3). در نوع دیگرکه هایپرتروفی تدریجی نام دارد، افزایش واقعی  اندازه عضله در نتیجه تمرینات مقاومتی ایجاد می شود که در اثر تغییرات ساختاری از قبیل افزایش تارچه‌های عضلانی (عناصر انقباضی)،  افزایش فیلامنتهای اکتین و میوزین،  افزایش سارکوپلاسم ^[3]و  افزایش بافت همبند اتفاق می افتد (77،35). تنظیم توده عضلانی شامل مسیرهای سیگنالینگ[4] درون وبرون سلولی متعددی از قبیل                    IGF-I [5] و  [6] TGF-β₁ می باشد. I-  IGF یا فاکتور رشدی شبه انسولینی،  اسیدآمینه ای 70 پلی پیتیدی است که عملکردی شبیه به انسولین دارد (53)  IGF-I . توسط کبد تولید می‌شود و درشمار فاکتورهای مختلف رشدی همانند هورمون رشد، انسولین وتستوسترون قرار می گیرد. مسیرهای سیگنالینگ مختلفی  هیپرتروفی عضلانی را از طریق عمل IGF-I میانجی گری می‌کنند. افزایش کار عضلانی باعث تحریک  IGF-I می‌شود که برای القا توسعه عضلانی از طریق مکانیسم‌های اتوکرین و پاراکرین کافی است. در مجموع، IGF-I تکثیر و بقای سلولی را در سلولهای تشکیل شده از میتوز تحریک و باعث افزایش هایپرتروفی عضلانی می شود (75) .

TGF-β₁  یکی دیگر از مهمترین سایتوکاین ها ی رشدی است.  TGF-β₁  پروتئینی با وزن ملکولی 25 کیلو دالتون می باشد (13،55). این فاکتور دارای سه ایزوفرم (TGF-β 1,2,3 ) بوده واز طریق دو گیرنده 1و2 (TR 1,2) پیام خود را به سلول داخل می رساند. مسیر پیام رسانی داخل سلولی این فاکتور توسط ملکول هایی به نامsmad   تسهیل شده  و پیام مربوطه نهایتا به هسته سلول رسیده ومنجر به تغییراتی درسطح رونویسی DNA می گردد (69 ،89).   TGF-β₁ یک فاکتور با اعمال متنوع می باشد که طیف آن از تمایز سلولی ومهار رشد سلولی تا تحریک ماتریکس خارج سلولی وتعدیل وسرکوب پاسخ های ایمنی والتهابی متغییر می باشد. TGF-β₁  باعث مهار رشد سلولی شده ودر نهایت  وقوع آتروفی عضلانی را در پی دارد (6،69).

باتوجه به نقش TGF-β₁  در هایپرتروفی وآتروفی عضلانی،  هدف از تحقیق حاضر مطالعه تاثیرات سریال زمانی تمرین مقاومتی بربیان  TGF-B₁واثر احتمالی آن بر هایپرتروفی عضلانی در رت های  نر نژاد ویستار می باشد.

 

 1-2. بیان مسئله و سؤالهای اصلی تحقیق

 

اهمیت و ضرورت تحقیق   .1-3

اهمیت تمرینات مقاومتی بر هایپرتروفی عضلانی از مدت ها قبل شناخته شده است درک مسیرهای مولکولی که سنتز پروتئین در عضلات اسکلتی را تنظیم می‌کند در جهت بهینه سازی تمرین با هدف وقوع هایپرتروفی از اهمیت خاصی بر خوردار است. هم چنین شناخت این مکانیسم ها به طراحی دقیق تر برنامه تمرینی هایپرتروفی اعم ازتعیین مدت زمان بهینه اعمال دوره هایپرتروفی کمک شایانی می کند.

 

 اهداف تحقیق .1-4

1-4-1.  هدف کلی :

تعیین تاثیرات سریال زمانی تمرین مقاومتی بربیان  TGF-β₁ و هیپرتروفی عضلانی در رت های نژاد  ویستار

 

1-4-2. اهداف اختصاصی :

1- تعیین تاثیر سه، پنج، هشت، هفته تمرین مقاومتی بربیان  TGF-β₁ در عضله FHL [9] رت های نر نژاد ویستار

2- تعیین تاثیر سه ، پنج ، هشت، هفته تمرین مقاومتی برسطوح  TGF-β₁ سرم رت های نر نژاد ویستار

3- تعیین تاثیر سه ، پنج ، هشت ،  هفته تمرین مقاومتی بر وزن عضله FHL رت های نر نژاد ویستار

4- بررسی ارتباط بین بیان  TGF-β₁  و وزن نسبی عضله FHL  بعد از سه هفته تمرین مقاومتی در رت های نر نژاد ویستار                                                                                                                                                                              5- بررسی ارتباط بین بیان  TGF-β₁  و وزن نسبی عضله FHL  بعد از پنج هفته تمرین مقاومتی در

 رت های نر نژاد ویستار                                                                                                         6- بررسی ارتباط بین بیان  TGF-β₁  و وزن نسبی عضله FHL بعد از هشت هفته تمرین مقاومتی در رت های نر نژاد ویستار

1-5. فرضیه های تحقیق :

1- با اعمال تمرین مقاومتی، بر بیان TGF-B₁  در عضله FHL در هفته سه،پنج،هشت، رت های نر نژاد ویستار تفاوت معنی دار دارد.

2- با اعمال تمرین مقاومتی، بر بیان TGF-β₁ در  سطوح سرمی هفته سه،پنج،هشت، رت های نر نژاد ویستار تفاوت معنی دار دارد.

3- با اعمال تمرین مقاومتی، وزن عضله  FHL در هفته سه،پنج،هشت، رت های نرنژاد ویستار تفاوت معنی دار دارد.

4-  با اعمال تمرین مقاومتی، بین بیان TGF-β₁  و وزن نسبی عضله FHL  بعد از سه هفته تمرین مقاومتی در رت های نر نژاد ویستار ارتباط  معنی دار  وجود دارد.                                                                                                                                5-  با اعمال تمرین مقاومتی، بین بیان TGF-β₁  و وزن نسبی عضله FHL  بعد از پنج هفته تمرین مقاومتی در رت های نر نژاد ویستار ارتباط  معنی دار  وجود دارد.                                                                                                                                6-  با اعمال تمرین مقاومتی، بین بیان TGF-β₁  و وزن نسبی عضله FHL  بعد از هشت هفته تمرین مقاومتی در رت های نر نژاد ویستار ارتباط معنی دار  وجود دارد.

 

1-6. محدودیت های تحقیق :

 

1-6- 1. محدودیت های غیر قابل کنترل :

گرچه تلاش محقق بر این بود که انجام تمرین مقاومتی حتی الامکان بدون استرس انجام شود لیکن به دلیل ماهیت تمرین انتخابی کنترل دقیق این فاکتور میسر نبود.

1-6-2. محدوده تحقیق :

1-  دمای حیوانخانه که 3 ± 22 درجه بود.

2- سن  رت ها برای شروع تمرین که 8 هفته ای انتخاب شدند .

3- نژاد رت مورد استفاده

4- جنس رت های مورد استفاده

 

 

– 1Transforming Growth Factor-beta one

– 2 Flexor Hallucis Longus

 

– 3Sarcoplasm

– 4Signaling

– 5 Insulin-like Growth factor-I

 – 6Transforming Growth Factor-beta one

7 –Satellite cell

– 8 Myostatin

– 9 Flexor Hallucis Longus

انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 134

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

جدول 2-1: خلاصه­ای از تعاریف نوستالژی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 36

جدول 3-1: میزان آلفای بدست آمده برای هریک از شاخص ­های پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 64

جدول 4-1: شاخص ­های برازش مدل نوستالژی برانگیخته………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 69

جدول 4-2: شاخص‌های برازش مدل آشنایی با شخصیت نوستالژیکی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 70

جدول 4-3: شاخص‌های برازش مدل تأثیرپذیری نوستالژیکی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 72

جدول 4-4: شاخص‌های برازش مدل تمایل به خرید………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 73

جدول 4-5: شاخص‌های برازش مدل تحلیل عاملی تأئیدی شاخص‌های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 75

جدول 4-6: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنسیت………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 77

جدول 4-7: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب سن………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 77

جدول 4-8: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب رشته تحصیلی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 77

جدول 4-9: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب تعداد سنوات طرفداری ازعلی کریمی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 78

جدول 4-10: توزیع فراوانی شاخص میزان نوستالژی برانگیخته………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 79

جدول 4-11: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب گویه‌های سازنده شاخص نوستالژی برانگیخته………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 79

جدول 4-12: توزیع فراوانی شاخص میزان آشنایی پاسخگویان با شخصیت نوستالژیک………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 80

جدول 4-13: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب گویه‌های سازنده شاخص آشنایی با شخصیت نوستالژیک………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 80

جدول 4-14: توزیع فراوانی شاخص میزان تأثیر پذیری نوستالژیکی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 81

جدول 4-15: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب گویه‌های سازنده شاخص میزان تأثیر پذیری نوستالژیکی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 81

جدول 4-16: توزیع فراوانی شاخص میزان تمایل به خرید………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 82

جدول 4-17: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب گویه‌های سازنده شاخص میزان تمایل به خرید………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 83

جدول 4-18: بررسی نرمال بودن توزیع متغیرهای تحقیق به کمک آزمون کولموگرف اسمیرنف………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 84

جدول 4-19: ماتریس همبستگی پیرسون بین متغیرهای تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 85

جدول 4-20: مشخص‏کننده‌های تحلیل رگرسیونی تأثیرآشنایی با شخصیت نوستالژیکی بر نوستالژی برانگیخته………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 86

جدول 4-21: ضریب رگرسیونی تأثیر آشنایی با شخصیت نوستالژیکی بر نوستالژی برانگیخته………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 86

جدول 4-22: مشخص‏کننده‌های تحلیل رگرسیونی تأثیر تأثیرپذیری نوستالژیکی بر نوستالژی برانگیخته………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 87

جدول 4-23: ضریب رگرسیونی تأثیر تأثیرپذیری نوستالژیکی بر نوستالژی برانگیخته………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 87

جدول 4-24: مشخص‏کننده‌های تحلیل رگرسیونی تأثیر نوستالژی برانگیخته بر تمایل به خرید………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 88

جدول 4-25: ضریب رگرسیونی تأثیر نوستالژی برانگیخته بر تمایل به خرید………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 89

جدول 4-26: جدول ماتریس همبستگی رابطه بین سن با نوستالژی برانگیخته………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 90

جدول 4-27: مشخص‏کننده‌های تحلیل رگرسیونی تأثیر سن بر نوستالژی برانگیخته………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 90

جدول 4-28: بررسی رابطه بین جنسیت هواداران و نوستالژی برانگیخته………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 91

جدول 4-29: جدول ماتریس همبستگی رابطه بین سن با تمایل به خرید………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 92

جدول 4-30: مشخص‏کننده‌های تحلیل رگرسیونی تأثیر سن بر تمایل به خرید………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 92

جدول 4-31: ضریب رگرسیونی تأثیر نوستالژی برانگیخته بر تمایل به خرید………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 93

جدول 4-32: بررسی رابطه بین جنسیت هواداران و تمایل به خرید………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 94

جدول 4-33: نتایج اجرای مدل ساختاری تأثیر مولفه‌های نوستالژی بر تمایل به خرید………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 96

جدول 4-34: میزان تأثیر مستقیم و غیر مستقیم مولفه‌های نوستالژی بر تمایل به خرید………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 97

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل 1-1: چارچوب مفهومی پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 8

شکل 2-1: عوامل موثر بر تصمیم خرید ورزشی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 22

شکل 2-2: فرایند تصمیم خرید………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 24

شکل 2-3: مدل آمادگی خریدار………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 26

شکل 2-4: مدل رفتار خرید نیکوزیا………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 29

شکل 2-5: مدل تمایل به خرید مایکل بونرا………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 31

شکل 2-6: مدل توربان و کینگ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 32

شکل 4-1: مدل اندازه ­گیری شاخص نوستالژی برانگیخته با گویه‌های سازنده‌اش………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 68

شکل 4-2: مدل اندازه ­گیری شاخص آشنایی با شخصیت نوستالژیکی با گویه‌های سازنده‌اش………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 70

شکل 4-3: مدل اندازه ­گیری شاخص تأثیرپذیری نوستالژیکی با گویه‌های سازنده‌اش………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 71

شکل 4-4: مدل اندازه ­گیری شاخص تمایل به خرید با گویه‌های سازنده‌اش………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 73

شکل4-5: مدل اندازه ­گیری تحلیل عاملی تأئیدی  شاخص‌های تحقیق با گویه‌های سازنده‌………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 74

شکل 4-6: خروجی نرم­افزار لیزرل در حالت استاندارد آزمون رابطه علی تأثیر مولفه‌های نوستالژی بر تمایل به خرید……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 95

شکل 4-7: خروجی نرم­افزار لیزرل در حالت معنی‌داری آزمون رابطه علی تأثیر مولفه‌های نوستالژی بر تمایل به خرید………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 96

 

فصل اول طرح پژوهش

 

 

مقدمه

     خریداران در تصمیم ­گیری برای فرایند خرید با سوالات و اما و اگرهای بسیاری روبرو هستند. تنوع محصولات مختلف باعث شده مشتریان با حق انتخاب­های فراوانی روبرو باشند. از سوی دیگر سازمان­ها دریافته­اند که هزینه­ جذب مشتریان جدید پنج برابر حفظ مشتریان کنونی است. از دست دادن یک مشتری تنها از دست دادن یک قلم فروش نیست بلکه فراتر از آن، از دست دادن کل جریان خریدهایی است که مشتری می­توانسته است در طول زندگی خود انجام دهد (1). طی دو دهه­ گذشته سازمان­های

 بسیاری به اهمیت رضایتمندی مشتریان خود واقف شده و دریافته­اند که حفظ مشتریان موجود به مراتب کم هزینه­تر از جذب مشتریان جدید است. بعلاوه وجود رابطه­ قوی بین رضایتمندی مشتریان و سودآوری مورد پذیرش واقع شده و تامین و ارتقای رضایتمندی مشتریان به هدف عملیاتی بسیار مهم سازمان تبدیل شده است. در شرایط رقابتی موجود رسالت واقعی سازمان­ها درک نیازها و خواسته­ های مشتریان و ارائه راهکارهایی است که رضایت مشتریان را در پی داشته باشد. برتری در بازار فقط با تامین رضایت مشتری، ابداع و نوآوری و ارائه کیفیت و خدمات برتر بدست می ­آید (2). با گذر از اقتصاد سنتی و شدت یافتن رقابت در ابعاد نوین، رفتار خرید مشتری به صورت رکن اصلی و محور تمام فعالیت­های شرکت­ها و سازمان­ها درآمده است؛ به نحوی که از دیدگاه رقابتی، بقا و  تداوم حیات آنها در گرو شناسایی و جذب مشتریان و رفتار خرید آنها می­باشد (3). رفتار خرید مصرف کننده فعالیت­های ذهنی، احساسی و فیزیکی­ای را که افراد هنگام انتخاب، خرید، استفاده و دور انداختن محصولات و خدماتی که برای ارضای نیازها و خواسته­ هایشان به کار می­گیرند را شامل می­ شود (4). نگرش هر چه مثبت­تر باشد احتمال وقوع رفتار خرید در آینده بیشتر و  بیشتر خواهد بود. یکی از راه ­های ایجاد نگرش مثبت در مشتریان که با آن می­توان احساسات مثبت را شکل داد تحریک با یک محرک است. در شرایط یکسان و معمولی شوق فرد برای خرید افزایش می­یابد فقط به خاطر اینکه با دیدن چیزی تحریک می­ شود (5).

رابطه نوستالژی با متغیرهای مختلف رفتار مصرف ­کننده یکی از موضوعاتی است که ذهن پژوهشگران حوزه بازاریابی را به خود مشغول دانسته­است.

 

بیان مسئله

از دیگر مولفه­های نوستالژی که شناخت آن اهمیت دارد، تاثیرپذیری فرد از نوستالژی است. تاثیرپذیری نوستالژیکی یعنی اینکه چقدر احتمال دارد یک نفر حس نوستالژیکی داشته باشد (7). کسانی که بیشتر از نوستالژی تاثیر می­پذیرند، احتمال بیشتری می­رود که حس نوستالژیک داشته باشند و ممکن است با کسانی که کمتر تاثیر می­پذیرند تفاوت­هایی داشته باشند. بنابراین، قابل فهم است که یک فرد بسیار مستعد احتمال بیشتری دارد که از تبلیغات نوستالژیکی تاثیر بپذیرد (6). اساس و پایه­ بازاریابی نوستالژی[12] که رابطه­ نزدیکی با رفتار مصرف ­کننده دارد از پژوهش­های مربوط به روابط بین خریدار و فروشنده در کسب و کارهای متوسط و نسبتا بزرگ بیرون آمده است. در این روش سازندگان و فروشندگان محصولات ورزشی می­توانند به گونه ­ای محصول خود را عرضه کنند که خریدار را به یاد روزهای خوش گذشته بیندازد و میل به خرید[13] را افزایش دهد. مطالعات نشان می­دهد که نوستالژی میل به خرید فرد را افزایش می­دهد (18) (19)، دید و نگرش مثبت­تری نسبت به تبلیغات[14] و نام تجاری[15] ایجاد می­ کند (18) (20)، تداعی برند^[16] را افزایش می­دهد (21) و همچنین نشان داده­ شده که نوستالژی بین مردم و اشخاص پیوند و وابستگی ایجاد می­ کند (14). ساخت معیاری که رابطه سن با نوستالژی را بسنجد سخت است، زیرا هر فردی برای آیتم متفاوتی حس نوستالژیک دارد. مطالعه ارتباط بین نوستالژی گروهی با سن آسان­تر است اما می ­تواند مشکل­ساز نیز باشد زیرا گروه­ های مختلف هم­سن و سال نیز ممکن است نظرات متفاوت داشته باشند (6). این احتمال وجود دارد که جنسیت پیشینه­ای از نوستالژی باشد، به طور قطع امکان­ پذیر است که شئی، فرد، مکان یا یک تجربه نوستالژیکی می ­تواند نشان دهد که جنسیت جزء مولفه­های نوستالژی است یا نه (6).

بنابراین پژوهش حاضر در نظر دارد تاثیر نوستالژی که شامل مولفه­های نوستالژی برانگیخته، میزان آشنایی با مقوله نوستالژی و تاثیرپذیری نوستالژی است را بر تمایل به خرید بسنجد. و در صورتی که تاثیر مذکور تایید شود می­توان با دست­کاری مولفه­های نوستالژی بر تمایل به خرید مصرف­ کنندگان محصولات ورزشی تاثیر گذاشت و از مزایایی مانند فروش محصولات ورزشی مربوط به شخصیت نوستالژیک (البسه، کفش، بلیط و …)، دیگر آیتم­های نوستالژیکی (کتاب، مجله، روزنامه، فیلم و …) و … بهره­مند شد.

 

ضرورت و اهمیت پژوهش

با توجه به ضرورت و اهمیت حفظ و نگهداری مشتریان محصولات ورزشی در راستای نیل به اهداف استراتژیک، باشگاه­ها باید به عواملی  مانند رفتار خرید مصرف­ کنندگان و شناسایی عوامل اثرگذار بر ارزش­های مصرف ­کننده­گان و راه ­های ایجاد یک تاثیر عمیق بر آنها توجه کنند. همچنین آنها باید از عواملی که این رابطه را تحت­تاثیر قرار می دهد آگاهی لازم را داشته باشند و تاحد امکان آنها را تحت کنترل خود دربیاورند. شناسایی بازار محصولات ورزشی و انتخاب بازار هدف یکی از اصلی­ترین وظایف بازاریابان ورزشی است که از مزیت­های پرداختن به این پژوهش می­باشد، در این شرایط روسای فدراسیون­ها، سازمان­ها، شرکت­های دولتی و خصوصی و غیره می­توانند مشتریان خود را شناسایی کنند و آنها را به بخش­های مختلف تقسیم کنند و برای هر قسمت با توجه به نیازها و تمایلات مصرف­ کنندگان محصولات را تولید کنند. با بهره گرفتن از مولفه­های سن و جنسیت می­توان مشتریان را بخش­بندی کرد زیرا احتمال دارد که افراد با سنین و جنسیت متفاوت به شیوه ­های مختلفی برانگیخته شوند، و این بخش­بندی می ­تواند به بازاریابان کمک می­ کند که مشتریان خود را شناسایی کنند و میزان تمایل به خرید آنها را تخمین بزنند.

با بررسی پیشینه مولفه­های نوستالژی مشخص شد که در مطالعات صورت گرفته تناقض وجود دارد، ریسنویتز، اییر و کاتلر^[18] (2004) در پژوهشی به این نتیجه رسیدند که تجربه نوستالژیکی با سن رابطه مستقیمی ندارد (24). با این وجود، دیگر محققان معتقدند که سن می ­تواند عاملی برای نوستالژی باشد و به احتمال زیاد با افزایش سن حس و تجربه نوستالژیکی افزایش میابد (7). ریسنویتز و همکاران (2004) در پژوهشی به این نتیجه رسیدند که زنان برای نوستالژیک شدن نسبت به تبلیغات تاثیر بیشتری می­پذیرند (24). ویلسون^[19] (2004) در پژوهشی به این نتیجه دست یافت که به احتمال زیاد مردان حس نوستالژیکی بیشتری دارند (25). درنتیجه پژوهشگر بر آن شد که این تناقض­ها را به چالش بکشد. با توجه به اینکه نوستالژی ورزشی حیطه جدید مدیریت ورزشی در ایران می­باشد و به احتمال زیاد تا به­حال پژوهشی در این زمینه صورت نگرفته­است، به نظر می­رسد پرداختن به آن و تعیین میزان چگونگی اثر آن بر تمایل به خرید مصرف­ کنندگان از ضرورت برخوردار می­باشد.

با این تفاسیر و نتایج ارائه شده احتمال دارد که اگر مشتریان بیشتر با مصداق نوستالژیکی آشنا باشند حس نوستالژیکی در آنها بیشتر برانگیخته می­ شود و شاید تمایل به خرید آنها بیشتر شود. همچنین احتمال دارد که هر چه افراد برای مقوله نوستالژیکی تاثیرپذیرتر باشند انگیختگی و در نتیجه تمایل به خرید آنها نیز بیشتر شود. بنابراین از آنجا که شناخت مشتریان ورزشی برای موفقیت سازمان ورزشی و برنامه­ ریزی جهت بهبود آن بسیار مهم است. پژوهشگر بر آن است تاثیر بازاریابی نوستالژی را بر رفتار خرید مشتریان کالاهای ورزشی بسنجد و مدلی از تاثیرپذیری تمایل به خرید مشتریان محصولات ورزشی از تاکتیک­های بازاریابی نوستالژی ارائه دهد، که انجام این پژوهش می ­تواند به طور کلی برای بازاریابان ورزشی، مدیران فدراسیون­ها، باشگاه­ها و سازمان­های ورزشی و شرکت­های تبلیغاتی مفید باشد و راهنمایی برای پژوهشگران آینده گردد.

 

1. Nostalgia
2. Holbrook and Schindler
3. National Football League
4. Vicarious
5. personal
6. Fairley
7. Item
8. Evoked Nostalgia
9. Familiarity with Nostalgic Item
10. Nostalgic Proneness
11. Havlena and Holak
12. Nostalgia Marketing
13. Intention to purchase
14. Advertising
15. Brand
16. Brand Association
17. Fan
18. Reisenwitz, Iyer and Cutler
19. Wilson

با توجه به اهمیت آمادگی‌های بدنی (جسمانی وحرکتی) برای ورزشکاران و قهرمانان، شایــــد در زنجیره تحقیقات ورزشی درباره هیچ موضوعی تا به این حد در دنیا پژوهش نشده باشد.

در ایران نیز با توجه به محدودیت‌های تحقیقات و پژوهش‌های علمی و ورزشی که تقریبا منحصر به پایان نامه‌های تحصیلی است، حجم پژوهش‌های انجام شده در زمینه آمادگی‌های بدنی قابل توجه است. به طور آشکار، هدف از اجرای تمرینات: کسب آمادگی‌های بدنی برای شرکت در رقابت قهرمانی، بدست آوردن سازگاری‌های لازم است که بدن را در به کارگیری مهارت‌های خاص تقویت آماده و ورزیده کند.

تمرین صحیح، سبب افزایش توانایی ورزشی می‌گردد و فرد ورزیده توانایی لازم برای انجام فعالیت ورزشی سنگین و طولانی رابدست خواهد آورد (نیکبخت و دکتر حجت ا… ، 1372).

 

افزایش قابلیت‌های جسمانی وحرکتی که زیربنای آموزش و تکامل مهارت‌های ساده و پیچیده را تشکیل می دهد، زمینه ساز پیشرفت سریع عملکرد و سهولت اجرای تکنیک‌ها، تاکتیک‌ها و بکارگیری مؤثر عضلات و اندام‌های مختلف بدن با صرف حداقل انرژی و زمان می‌باشند.

معدودی از رشته‌های ورزشی از جمله ورزش پاورلیفتینگ است که دارای حرکات مختلفی از قبیل ضربه زدن، خم شدن، دویدن و عکس العمل است که این حرکات گاه آرام وگاه سریع انجام می‌گردد.

برای اجرای صحیح و در سطح بالای این رشته ورزشی تمام قابلیت‌های جسمانی بدن (سرعت، توان، چابکی، قدرت و…) باید تقویت گردد (محمد علی نژاد، 1361).

در کشور ما نیز تلاش‌هایی جهت تقویت قابلیت‌های جسمانی بدن ورزشکاران انجام گردیده و برای آماده سازی تیم‌های ملی از مربیان خاص آمادگی جسمانی استفاده می‌شود، اما در رقابت‌های بین المللی موفقیت چشمگیری نداشتند.

درسال 1375 سازمان تربیت بدنی در راستای دستیابی به روش‌های بهینه برای ارتقاء کیفیت آمادگی جسمانی ورزشکاران تیم‌های مختلف ورزشی و دستیابی به حد مطلوب و استانداردهای بین المللی به تأسیس پایگاه‌هــای ورزشی قهرمانی همت گماشت. این پایگاه‌ها مکا‌ن‌هایی برای اندازه گیری ابعاد بدن و قابلیت‌های جسمانی ورزشکاران می‌باشد و در حال حاضر انتخاب اعضای تیم‌های ملی در هر یک از رشته‌های ورزشی منوط به این است که ورزشکاران از عهده انجام آزمون‌های آمادگی جسمانی و حرکتی آن رشته خاص برآیند.

اجرای موفقیت آمیز آزمون‌ها مجوزی جهت اعزام قهرمانان به مسابقات خارج از کشور بوده است. ولی سئوال این است که آیا ارتباطی بین اجرای این آزمون‌ها با کسب موفقیت‌های ورزشی وجود دارد؟ برای پاسخ به این سئوال به اجرای چنین تحقیقی اقدام گردیده است.

 

پیری کاهش قوای روانی و جسمی است که در اثر گذشت زمان روی می دهد. تعریف پیری در کشورهای مختلف با توجه به شرایط فرهنگی متفاوت است. در ایران سن پیری تعریف نشده است ولی اگر شروع دوره پیری را زمان بازنشستگی کامل از خدمت محسوب کنیم طبق قانون تأمین اجتماعی سن پیری برای مردان 60 سالگی و برای زنان 55 سالگی می­باشد. طبق قانون استخدام کشوری سن بازنشستگی برای مردان و زنان 65 سالگی است.امروزه دوران پس از 60 سالگی را که اصطلاحاً دوران بازنشستگی نامیده می شود، دورانی نیست که فقط به انتظار مرگ سپری شود. بلکه همانگونه که جامعه­شناسان گفته­اند این مرحله از عمر، دوران سوم زندگی است، در جامعۀ ما افراد به طور متوسط تا 80 سالگی امید به زندگی دارند. با گذشت سن و رسیدن به پیری و ضعف های ناشی از آن ، بستر بروز بسیاری بیماری های جسمی و روحی برای سالمندان مهیا می­گردد که عبارت­ است از پوکی استخوان، تصلب شرائین، یائسگی، کمبود کلسیم و ویتامین د، آلزایمر، پارکینسون، کاهش قدرت بدنی و عمل عضلات و سوء تغذیه. که در این میان انواع شکستگی ها و همچنین پوکی استخوان از بزرگترین معضلات سلامت بشر در سراسر دنیا هستند که با افزایش سن، به خصوص در جوامع غربی بار بیشتری را بر دوش اقتصاد ملل و خدمات بخش سلامت می­گذارند(1). با توجه به چشم­انداز نگران­کننده، روش­های درمانی و راه ­های پیشگیرانۀ زیادی در جهت کاهش آمار این ضایعات استخوانی ایجاد شده ­اند. راه حل­هایی که به دلیل طبیعت پیچیده و البته شکنندۀ استخوان، بالاخص در مورد پوکی و شکستگی­ها، چندان هم ساده­ نیستند. امروزه، تمرینات و فعالیت­های فیزیکی، جز معدود روش­هایی هستند که اثرات مثبت آنها در حفظ و حتی بهبود جرم و استحکام استخوان، افزایش مقاومت و زمان واکنش عضلات، تعادل و هماهنگی ارگان­های بدن به اثبات رسیده است(2-4). به علاوه، فعالیت منظم فیزیکی اثرات سودمند فیزیولوژیکی از جمله افزایش سلامت عمومی و تناسب اندام، تأثیر مثبت بر روابط اجتماعی، اثرات مطلوب بر فشار و سیستم گردش خون، مغز و اعصاب، جنبۀ درمانی در بیماری­های دیابت، چاقی­های مفرط و قند خون نامنظم و البته افزایش کیفیت زندگی در سالخوردگی را به همراه دارد (5, 6). همچنین یافته­ های علمی حاکی از آن است که رژیم­های مختلف تمرینی، اثرات مطلوبی در استخوان­سازی نقاط مختلف آناتومیک در سیستم اسکلتی دارد(7). از طرفی، به نظر نمی­رسد تمرینات تحملی که تحرک چندانی ندارند، نتایج امیدبخشی در بازده استخوان داشته باشند. هرچند، به لحاظ علمی فعالیت­هایی که توزیع همه جانبه­ای در ساختار استخوان دارند به خوبی موجب بهبود استحکام استخوان در محل اعمال بار می­شوند(8). البته شروع سن فعالیت نیز بسیار مهم می­باشد به طوری که تمام مزایای آن در صورتی که قبل یا هنگام بلوغ شروع شود، ارزشی مضاعف پیدا می­ کنند. اما بافت استخوان در سنین بزرگسالی نیز به رژیم­های تمرینی، پاسخ نشان می­دهد ولی بیشتر در جهت حفظ بافت می­باشد تا در جهت شکل­ گیری استخوان جدید (8). توانایی استخوان در تطابق با محیط­های مختلف تحت بار، در قرن گذشته به مراتب مورد مطالعه قرار گرفته است و تغییر شکل­های ناشی از بارگذاری بر روی این بافت موجب تطبیق جرم و معماری استخوان با محیط می­ شود(9). این تحقیق در نظر دارد تا تأثیر هشت هفته تمرین استقامتی  بر سختی، حداکثر مقاومت، انرژی شکست و درصد تغییر شکل استخوان ران موش­های نر سالمند مورد بررسی قرار گرفته گیرد.

 

1-2. بیان مسئله

پیری یا سالمندی فرایند طبیعی غیرقابل اجتنابی است که در پاره­ای از موارد با تجربیات ناخوشایندی همراه می­باشد. در طی فرایند پیری، تفاوت­هایی در افراد مختلف دیده شده است که به عوامل متعددی همچون وراثت، سبک زندگی فرد، محیط، سیستم خدمات بهداشتی درمانی و غیره بستگی دارند. در دوران سالمندی، فرد با کاهش عملکرد تمام سیستم­های بدن از جمله عضله، قلب و عروق، تنفس، گوارش و استخوان مواجه می­ شود. البته لازم به ذکر است که تمام دستگاه­های بدن با سرعت یکسان افت پیدا نمی­ کنند و ضمناً الگوی نزول آنها هم در تمام افراد یکسان نیست (10).

کیفیت استخوان­ها به­تدریج با افزایش سن رو به زوال می­گذارد. عنصر عمدۀ دخیل در سختی و شکل به ­وجود آورندۀ استخوان، مادۀ معدنی کلسیم می­باشد. این ماده حتی قبل از تولد نیز در استخوان­ها ذخیره می­ شود و تا سن 30 سالگی، استخوان­های یک فرد سالم به نهایت فشردگی خود می­رسد. در بدن توازنی از کلسیم وجود دارد، مثلاً کلسیم بدن از طریق گردش خون خارج شده و با کلسیم تازه که از طریق خوراک روزانه به­دست می­آید، جایگزین می­ شود. با افزایش سن، به­ویژه در افرادی که فعال و متحرک نیستند، گردش خون کُند و رژیم غذایی محدود دارند، کاهش کلسیم از استخوان، از ذخیره کلسیم تازه بیشتر است و به­تدریج کلسیم استخوان­ها کاهش یافته و شکننده می شوند و وضعیتی به نام پوکی استخوان را به ­وجود می­آورند. در شروع اعمال بار، استخوان یک پاسخ خطی از خود نشان می­دهد که این تغییر شکل یا در طول استخوان است یا در شکل زاویه­ای آن و مقدار آن بیشتر از تقریباً 3% نیست که این میزان تغییر شکل در ناحیه الاستیک منحنی تنش – کرنش اتفاق می­افتد زیرا هنگامی که بار خارجی برداشته شود استخوان به طول و شکل اولیه­اش برمی­گردد. سختی یا ضریب الاستیک به­وسیلۀ شیب منحنی تنش- کرنش در ناحیه الاستیک تعریف می­ شود. با ادامۀ اعمال بار بافت استخوان دچار ترک­های ریزی شده که به این ناحیه از منحنی تنش – کرنش ناحیۀ پلاستیک می­گویند زیرا هنگامی که بار خارجی برداشته شود استخوان به طول و شکل اولیه­اش برنمی­گردد. ناحیه بعد از نقطۀ تسلیم ناحیه پلاستیک است. برای مواد سخت مانند استخوان ناحیه پلاستیک تقریباً کوچک است، اما برای برای مواد دیگر این ناحیه می ­تواند بزرگ­تر باشد. اگر اعمال نیرو در این ناحیه ادامه پیدا کند سرانجام ساختار استخوان در نقطۀ شکست می­شکند. سطح زیر منحنی تنش – کرنش میزان انرژی که یک استخوان جذب می­ کند تا بشکند را نشان می­دهد(11).

بنابراین با توجه به اهمیت پارامترهای بیومکانیکی (سختی، حداکثر مقاومت، انرژی شکست و درصد تغییر شکل) در بررسی وضعیت استخوان و همچنین اهمیت انجام فعالیت ورزشی در پیشگیری و درمان غیر دارویی برای پوکی استخوان در سنین پیری و از آنجایی که سالمندان اغلب به انجام ورزش هایی مانند پیاده روی و دویدن با ریتم یکنواخت می پردازند و دردسترس نبودن اطلاعات کافی در زمینه نقش فعالیت استقامتی بر پارامترهای بیومکانیکی استخوان، تحقیق حاضر در پی پاسخ به این سوال بود که آیا یک دوره تمرین استقامتی هشت هفته­ای بر سختی، حداکثر مقاومت، انرژی شکست و درصد تغییر شکل استخوان ران موش­های نر سالمند تأثیرگذار است؟

 

 

 

1-3. اهمیت و ضرورت تحقیق

انسان در طی زمان و گذر از فراز و نشیب زندگی، دگرگونی­های جسمی و روانی متعددی را تجربه می­نماید. این دگرگونی­ها و یا به عبارتی تغییرات فیزیوپاتولوژیک، تعادل

 درونی فرد[2] را بر هم زده، موجب بروز بیماری می­گردند. گاهی بیماری بدون علامت واضح و مشخصی پیش می­رود و با بروز عوارض (مانند بیماری استئوپروز در سالمندان) آشکار می­گردد. همیشه این سؤال در ذهن­ها مطرح است که چرا گروهی از افراد، در زندگی، حتی در دوران پیری از یک سلامت نسبی برخوردار هستند و گروهی دچار معلولیت و بیماری بوده و نیازمند به خدمات بهداشتی – درمانی هستند. برای یافتن پاسخ این سؤال باید تحقیقات وسیعی در زمینه ­های مختلف ( فرد، محیط و عامل بیماری) انجام شود. چرا که واضح است عوامل متعددی بر سلامت و بیماری مؤثرند. این مسأله بیانگر همین امر است که سالمندان به لحاظ جسمی، روانی و حتی نوع جنسیت با یکدیگر متفاوت هستند. اگر به آمار بیماری­های مزمن در چند دهۀ اخیر نظری داشته باشیم، متوجه خواهیم شد که بیماری­های مزمن بر خلاف بیماری­های حاد و عفونی رو  به افزایش هستند، به خصوص در نزد سالمندان، به طوری که اغلب سالمندان (80%) به یک بیماری مزمن ( مانند بیماری­های قلبی – عروقی، ریوی، سرطان، آرتریت روماتوید و استئوپروز) مبتلا می­باشند و به یک سری مراقبت­ها و خدمات بهداشتی – درمانی خاص نیاز دارند.

با توجه به میزان بروز و شیوع بیماری­های مزمن در نزد سالمندان و عوارض ناشی از آن­ها، ابعاد مشکلات جسمی، روانی و بهداشتی سالمندان بسیار زیاد و وسیع می­باشد. به­ طوری که بالاترین رقم مراجعان و استفاده کنندگان از خدمات بهداشتی – درمانی را گروه سالمندان تشکیل می­دهند. از طرفی، آمار جمعیتی بیانگر این واقعیت است که جمعیت سالمندان جهان به سرعت رو به افزایش می­باشد. در سال 1991 سازمان جهانی بهداشت (WHO)[3] اعلام داشت که بیماری­های سرطان، سکتۀ قلبی، سکتۀ مغزی و استئوپروز چهار دشمن اصلی جامعه بشری هستند و همچنین آمار بیماری­های مزمن نشان داده است که استئوپروز یک بیماری بسیار شایع در نزد سالمندان، بخصوص زنان می­باشد و در اغلب موارد هم با شکستگی استخوان همراه است. شکستگی­های مکرر استخوانی در نزد سالمندان نه تنها موجب بی­حرکتی، معلولیت و احیاناً مرگ می­ شود، بلکه مشکلات اقتصادی و مسائل عدیده دیگری را هم برای سالمندان، خانواده­ها و همچنین مراقبان به همراه می­آورد. به­ طور کلی می­توان گفت که بیماری استئوپروز، زندگی هزاران سالمند را تحت ثأثیر خود قرار داده است.

استخوان یک دستگاه پویا می­باشد که فرایند مادام­العمر شکل­گیری[4]را طی می­نماید و سلول­های استخوانی به­ طور مداوم تجدید ساختارمی­دهند. سلول­های بافت استخوانی (استئوبلاست­ها و استئوکلاست­ها) مانند همۀ سلول­های زنده در فعالیت خود، تحت تأثیر سن و تعدادی از محرک­های فیزیولوژیکی دیگر ( از جمله استرس، وزن و هیپوکلسیمی و غیره) قرار می­گیرند.

در سنین 18 سالگی میزان تشکیل استخوان جدید به­وسیله استئوبلاست­ها به بالاترین مقدار خود[5]می­رسد و تا سنین 35 تا 40 سالگی این روند ادامه دارد، اما از سنین 40 سالگی به بعد تدریجاً تراکم استخوان شروع به کم شدن (تحلیل) می­نماید. به­ طوری که در هر ده سال، حدود 3% کاهش تراکم استخوانی رخ می­دهد. اما گاهی این روند کاهش تراکم استخوانی در نزد عده­ای، خیلی زودتر و جدی­تر از حد طبیعی خود اتفاق می­افتد. روند تحلیل تراکم استخوان­ها موجب سبک و پوک شدن استخوان­ها می­ شود و در این حالت است که استخوان شکننده می­ شود و با کوچکترین ضربه­ای می­شکند. شکستگی­های خودبه خودی استخوانی در سالمندان مکرر دیده می­ شود و عمدتاً در نواحی مهره­های پشتی، مچ دست، ترقوه و سر استخوان ران رخ می­دهد. حدود 3/1 شکستگی­های استخوانی (به دلیل پوکی استخوان) مربوط به شکستگی سر استخوان ران می­باشد.

با توجه به افزایش سالمندان و با توجه به این­که دست­آوردهای علمی اخیر بیانگر این امر واقعی و مهم است که استئوپروز نتیجه­ای از یک فرایند پیری است که هم قابل پیشگیری و هم غیر قابل درمان است، تحقیق حاضر سعی دارد میزان تأثیر هشت هفته تمرین استقامتی را بر سختی، حداکثر مقاومت، انرژی شکست و درصد تغییر شکل استخوان ران بررسی کند.

1-4. فرضیه ­های تحقیق

1-4-1. فرضیه کلی

هشت هفته تمرین استقامتی بر سختی، حداکثر مقاومت، انرژی شکست و درصد تغییر شکل استخوان ران موش­های نر سالمند تأثیرگذار است.

1-4-2. فرضیه ­های اختصاصی

1. هشت هفته تمرین استقامتی بر سختی استخوان ران موش­های نر سالمند تأثیرگذار است.
2. هشت هفته تمرین استقامتی برحداکثر مقاومت استخوان ران موش­های نر سالمند تأثیرگذار است.
3. هشت هفته تمرین استقامتی برانرژی شکست استخوان ران موش­های نر سالمند تأثیرگذار است.
4. هشت هفته تمرین استقامتی بر درصد تغییر شکل ران موش­های نر سالمند تأثیرگذار است.

1-5. اهداف تحقیق

1-5-1. هدف کلی

تأثیر هشت هفته تمرین استقامتی بر سختی، انرژی شکست، حداکثر مقاومت و درصد تغییر شکل استخوان ران موش­های نر سالمند

1-5-2. اهداف اختصاصی

1. تأثیر هشت هفته تمرین استقامتی بر سختی استخوان ران موش­های نر سالمند
2. تأثیر هشت هفته تمرین استقامتی برحداکثر مقاومت استخوان ران موش­های نر سالمند
3. تأثیر هشت هفته تمرین استقامتی بر انرژی شکست استخوان ران موش­های نر سالمند
4. تأثیر هشت هفته تمرین استقامتی بر درصد تغییر شکل ران موش­های نر سالمند

 

[1]. Cullen

[2]. Homeostasis

[3].World Health Organization

[4]. Formation

[5]. Peak bone mass