. 16

رضایت زناشویی.. 16

نظریه روان تحلیلگری.. 17

نظریه رفتاری.. 18

نظریه بوئن.. 18

نظریه عقلانی هیجانی رفتاری.. 19

عوامل مرتبط با رضایت زناشویی.. 20

1- صمیمیت.. 20

2- مذهب.. 20

3-  مسائل اقتصادی و اشتغال. 21

4- دلبستگی و استقلال. 21

5- رابطه جنسی.. 22

6- فرایندهای شناختی.. 22

7- سطح روانشناختی.. 23

2- وظیفه شناسی.. 23

شخصیت از نظر واژه شناسی.. 23

تعاریف شخصیت.. 24

الگوی پنج عاملی شخصیت.. 25

روان‌رنجورخویی.. 25

برونگرایی.. 26

بازبودن. 26

وظیفه شناسی.. 27

دیدگاه روان‌پویشی.. 27

1- نهاد. 27

2- خود (من) 28

3- فراخود (من برتر) 28

نظریه‌ی یادگیری.. 29

رویکرد انسان‌گرایی.. 29

دیدگاه پدیدارشناسی.. 30

نظریه یادگیری اجتماعی.. 30

رویکرد صفات و تحلیل عاملی.. 31

3- شفقت-خود. 32

مولفه‌های شفقت-خود. 33

الف- خود مهربانی در مقابل خودقضاوتی.. 33

ب- اشتراک انسانی در مقابل انزوا 34

ج- ذهن آگاهی در مقابل همانندسازی افراطی.. 35

خاستگاه‌های شفقت-خود. 40

شفقت-خود و روابط بین فردی.. 42

شفقت-خود و فرهنگ… 44

تفاوت عزت‌نفس و شفقت-خود. 46

شفقت-خود و روابط عاشقانه. 50

پیشینه­ی تجربی.. 53

1- پیشینه‌داخلی کشور. 53

2- پیشینه خارج از کشور. 54

فصل سوم: روش شناسی پژوهش

طرح پژوهش… 58

جامعه، نمونه و روش نمونه گیری .. 58

ابزارهای پژوهش… 60

1- مقیاس شفقت- خود. 61

2-پرسشنامه شخصیتی پنج عاملی نئو. 62

3-مقیاس رضایت زناشویی.. 63

تجزیه و تحلیل داده‌ها 64

فصل چهارم: یافته­ های پژوهش

الف) یافته­ های توصیفی………………………………………………………………………………………. 66

ب) یافته­ های استنباطی………………………………………………………………………………………… 68

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

تبیین یافته­ های پژوهش… 71

سؤال‌ پژوهش… 74

محدودیت­ها 75

پیشنهادها 76

منابع فارسی.. 79

منابع لاتین.. 86

 

 

 

فهرست جداول

 

جدول 1-3. فراوانی و درصد فراوانی زنان و مردان کارمند……………………………………………. 59

جدول 2-3. تعدادی از شاخص‌های آماری مربوط به سن آزمودنی‌ها……………………………….. 59

جدول 3-3. ویژگیهای جمعیت شناختی تعدادی از متغیرها……………………………………………. 60

جدول 4-3. فراوانی و درصد فراوانی تحصیلات کارمندان……………………………………………. 60

جدول 1-4. میانگین و انحراف معیار متغیرهای مورد مطالعه (200=n)……………………………… 66

جدول 2-4. ضرایب غیراستاندارد و استاندارد مسیرهای مستقیم مدل پیشنهادی کارمندان……….. 66

جدول 3-4. ضرایب استاندارد و غیراستاندارد مسیرهای مستقیم مدل نهایی………………………… 67

جدول 4-4. شاخص های برازندگی مدل نهایی………………………………………………………….. 68

جدول 5-4 . ضریب استاندارد مسیر غیرمستقیم (اثر میانجی) مدل نهایی با روش بوت استراپ……… 68

 

 

فهرست اشکال

شکل1. مدل مفهومی……………………………………………………………………………………………. 10

 

 

 

فصل اول

کلیات پژوهش

 ه

جذابیت‌های جسمی، عاطفه، سن ازدواج، فرزندان، زمینه اقتصادی–اجتماعی، داشتن علایق و هدف‌های یکسان و فعالیت جنسی همه عواملی هستند که مورد توجه­اند. همه زوج­ها به دنبال آن هستند که از زندگی زناشویی خود لذت ببرند و احساس رضایت کنند. در زندگی زناشویی، رضایت زناشویی عبارت است از احساس­های عینی از خشنودی، رضایت و لذت تجربه­ شده توسط زن یا شوهر موقعی که همه جنبه­ های ازدواج­شان را در نظر می­گیرند. بررسی عوامل مؤثر در رضایت زناشویی از این جهت حائز اهمیت است که رضایت فرد از زندگی زناشویی بخش مهمی از سلامت فردی محسوب می­گردد (مردانی حموله و حیدری، 1389). در این پژوهش یکی از عوامل مهم و موثر در ایجاد رضایت یا عدم رضایت زناشویی شفقت-خود[2] در نظر گرفته شده است

در طول زندگی، گاهی افراد هیجان‌های منفی مانند: سوگ، غمگینی، یا خستگی شدید ناشی از استرس زیاد و شکست را تجربه می‌کنند. برای کنار آمدن با این هیجان های منفی، آن ها نیاز به تسلی خاطر، آرامش و از همه مهمتر نیاز به رفع این احساس‌های منفی بدون آسیب دیدن دارند. افراد باید برای برخورد با این احساسات منفی شفقت-خود را تقویت کنند. اصطلاح شفقت-خود از واژه شفقت گرفته می‌شود زیرا شفقت شامل؛ حساسیت داشتن نسبت به رنج دیگران، آگاهی از غم­ها، میل به تسلی رنج‌های دیگران و داشتن یک دیدگاه بدون قضاوت از اشتباهات افراد می شود (دینز، کیسکی و سومر[3]، 2008). فرد از طریق شفقت ورزیدن به خود، یک امنیت هیجانی به وجود می‌آورد که بتواند بدون ترس از سرزنش خود، خودش را به وضوح ببیند و فرصت پیدا می‌کند تا با دقت بیشتری الگوهای ناسازگار فکری، هیجانی و رفتاری را درک و اصلاح کند (قربانی و واتسن[4]، 1385).

همچنین افرادی که از شفقت خود بالایی برخوردارند نسبت به افرادی که شفقت خود کمی دارند سلامت روان‌شناختی بیشتری دارند زیرا در آن‌ ها درد گریزناپذیر و احساس شکستی که همه افراد تجربه می‌کنند به وسیله یک سرزنش خود بی‌رحمانه، احساس انزوا و همانند سازی افراطی با افکار و هیجان‌ها (نولن- هوکسما[5]، 1991) استمرار نمی‌یابد (بلات، کوینلن، چارن، مک دونالد و زاروف[6]، 1982، به نقل از سعیدی، قربانی، سرافراز و شریفیان، 1392).

یکی دیگر از عوامل موثر بر رضایت زناشویی ویژگی‌های شخصیتی است که در تحقیقات متعددی به بررسی ارتباط ویژگی‌های شخصیتی با رضایت زناشویی پرداخته شده است (دانش، 1384). یکی از این ویژگی‌های شخصیتی وظیفه‌شناسی[7] است. وظیفه شناسی (وجدانی بودن) توصیف کننده قدرت کنترل تکانه‌ها، به صورتی که جامعه آن­ را مطلوب می‌داند و تسهیل کننده رفتار تکلیف-محور و هدف-محور است. این سنخ شامل ویژگی‌هایی چون تفکر قبل از عمل، به تأخیر انداختن ارضا خواسته‌ها، رعایت قوانین و هنجارها و سازماندهی و اولویت‌بندی تکالیف است (مک گری و کاستا[8]، 1987، به نقل از حق شناس، 1388). شاخص وظیفه شناسی (با وجدانی بودن) که “تمایل به موفقیت” نیز نامیده شده است، می تواند به مفهوم قدرت طرح ریزی خیلی فعال، سازماندهی و انجام وظایف محوله به نحو مطلوب باشد. فرد با وجدان و وظیفه شناس، فردی هدفمند، بااراده و مصمم است (فقیهی‌پور، آتشی، فقیهی‌پور و مشهدی اسماعیل، 1389).

بیان مسأله

انسان در زندگی خود مقاطع و مراحل حساسی را پشت سر می‌گذارد. یکی از این مراحل حساس و سرنوشت‌ساز مساله ازدواج و تشکیل زندگی مشترک است و مهم‌تر از این مرحله تلاش هر یک از زوجین برای حفظ این زندگی مشترک و حتی‌الامکان رسیدن به درجات عالی رضایت‌بخش زناشویی است تا در سایه این رضایت بتوانند به اهداف مورد نظرشان از ازدواج دست یابند. رابطه زناشویی در زندگی مانند هر رابطه دیگری دارای جنبه‎‌های مثبت و منفی می‌باشد، مهم‌ترین عامل شاخص و تعیین کننده در ازدواج، کیفیت و نوع رابطه بین زن و شوهر است (گاتمن[9]، 2002). یکی از عواملی که بر به وجود آمدن رضایت زناشویی موثر است، شفقت- خود است. اصطلاح شفقت-خود از واژه شفقت گرفته می‌شود زیرا شفقت شامل حساسیت داشتن نسبت به رنج دیگران، آگاهی از غم‌هایشان، میل به تسلی رنج‌هایشان و داشتن یک دیدگاه بدون قضاوت از اشتباهات افراد می‌شود (دینیز و همکاران، 2008). این مفهوم که بر اساس فلسفه‌ بودایی است اصطلاحاتی از جمله: با رنج‌های خود صادق بودن و تحت تأثیر آن‌ ها قرار گرفتن، تجربه احساس‌هایی از قبیل اهمیت دادن و مهربان بودن نسبت به خود، داشتن نگرشی بدون قضاوت و همراه با درک در قبال نقص‌ها و شکست‌های خود و ملاحظه این امر که تجارب هر شخص قسمتی از تجارب مشترک انسانی است را شامل می‌شود (نف[10]، 2003). نف سه مؤلفه اصلی شفقت-خود را پیشنهاد می‌کند، که با هم همپوشی دارند: (1) مهربانی نسبت به خود^[11] در برابر خود-داوری^[12]، (2) احساسات مشترک انسانی^[13] در برابر انزوا^[14] و  (3) ذهن آگاهی^[15] در برابر همانند سازی افراطی^[16] است (نف، 2011).

[1]. marital satisfaction

[2]. Self–compassion

[3]. Deniz, Kesici, & Sumer

[4].Watson

[5] .Nuln.Huksma

[6].  Blat, Kuynln, Churan, McDonal, & Zuroff

[7] .consensuses

[8] .McCrae, & Costa

[9]. Gottman

[10]. Neff

1. 1. self.kindness

[12]. self.judgment

[13]. feelings of common humanity

[14]. isolation

[15]. mindfulness

[16]. over.identification

:

به همین سبب در این پژوهش از میان دیدگاه های فلسفی مختلف در مورد سعادت  در اخلاق و به تبع آن در تربیت اخلاقی تطبیق میان دیدگاه فیلسوف اخلاقی معروف مغرب زمین ایمانوئل کانت و عالم و اندیشمند بزرگ اسلامی  معاصر علامه طباطبایی ره انجام گرفته است.

1-2بیان مسأله :   

اهمیت اخلاق و تربیت و تهذیب دل های آدمیان بر کسی پوشیده نیست. «یکی از عوامل مهم بهره مندی از سعادت دنیوی و اخروی اخلاق نیک و زدودن زشتی ها و آراستگی به خوبی هاست . پس از اعتقاد به خدا و پیامبر صلی الله علیه و آله اخلاق مهمترین مسئله از دیدگاه اسلام است. سستی در تزکیه اخلاق چه بسا موجب از دست رفتن اعتقادات آدمیان شود».(مصباح یزدی،1380: 28) مباحث مربوط به اخلاق وفلسفه اخلاق از جمله مسائلی است که در طی قرون واعصار اندیشمندان مختلف به آن پرداخته اند و هرکدام بر اساس دیدگاه خود برای آن هدف یا اهدافی تعیین نموده اند.علم اخلاق علمی است که عمری به قدمت بشریت دارد و همزمان با پیدایش آن مسئله تربیت وپرورش آن نیز مطرح بوده است. تا جائیکه «در هم تنیدگی فرایند تربیت و اخلاق موجب شد که مرز مشخصی در گذشته میان این دو تصویر نشود و فرایند تربیت با اخلاق همسان پنداشته شوند و اخلاقی بودن به مثابه تربیت یافتگی انگاشته شود .» (بهشتی، 1381) تربیت اخلاقی در جهان معاصر بسیار مهم دانسته شده تا جائی که پاره ای از دانشوران تعلیم و تربیت در مغرب زمین قرن بیستم را قرن تربیت اخلاقی نامیده اند. (همان ) امروزه بحران معنوی و اخلاقی حاکم بر جوامع بشری به خصوص در کشورهای پیشرفته و صنعتی غرب از یک طرف و مشخص نبودن مرزهای تعلیم و تربیت و تربیت اخلاقی و نظامهای تربیت در جوامع اسلامی از طرف دیگر، بحث و بررسی پیرامون اهداف، معیارها و شیوه های تربیت اخلاقی را بیش از پیش ضروری می سازد. از طرفی این امر بدیهی است که «تعلیم و تربیت امری پیچیده؛ پردامنه و وقتگیر است. برای اقدام به این کار خطیر اولین گام تعیین اهدافی است که قصد داریم به آنها برسیم و رسیدن به این اهداف مستلزم استفاده از روشهاست. آگاهی از روشها و اهداف تعلیم و تربیت بویژه تربیت اخلاقی مستلزم شناخت آراء مربیان و فیلسوفان بزرگ است.» (خارستانی و همکاران،1391)

از زمانى که انسان پا به عرصه‏ى وجود گذاشت و خود را شناخت در این اندیشه بوده که سعادت و خوش بختى را چه وقت و در چه چیز خواهد یافت. در این ارتباط مکاتب و نظریات گوناگون براى پاسخ ‏گویى به این ابهام و سؤال پا به عرصه‏ى وجود گذاشتند و هر یک به گونه‏اى انسان را تفسیر کردند، و تصویرى از سعادت ارائه دادند. بیشتر فیلسوفانى که درباره اخلاق قلم زده‏اند، در حد توان خویش راجع به نوع زندگى و براى دست‏یافتن به سعادت – زندگى‏اى شرافت‏مندانه و سعادت‏مندانه – اتفاق نظر دارند. و مبانى اخلاق نظرى بسیارى از محققان و فلاسفه علم اخلاق بر اساس سعادت بنا نهاده شده است.( لطیفى،1387)

یکى از مفاهیم مهم در اخلاق و فلسفه اخلاق، و به تبع آن در تربیت اخلاقی مفهوم سعادت است. «واژه سعادت  از دیرباز نقشى اساسى در اخلاق و فلسفه اخلاق داشته است مکاتب مختلف یونان باستان هر یک بگونه هاى خاص این مفهوم را در نظام اخلاقى خود جاى داده و کارکردى ویژه براى آن در نظر گرفته اند.»(فتحعلی،1374)« موضوع سعادت و بحث پیرامون آن از مهمترین مباحث در اخلاق و فلسفه می باشد ولذا تمامی مکاتب الهی وبشری از یونان قدیم تا غرب جدید و از حکما واندیشمندان اسلامی تا بزرگان معاصر درباره آن مباحثی را عرضه نموده اند.» (رمضانی،1387: 383) ارسطو، اودایمونیا  (سعادت) را اصل دوم اخلاق می‌داند و نظام اخلاقی خود را بر محور آن سامان می‌دهد. فهم عرف برای او مهم است و بحث سعادت را هم از فهم عرف شروع و با بهره گرفتن از تحلیل لغوی نشان می‌دهد که سعادت ، نوعی فعالیت است.(جوادی،1378) «در قرن هجدهم ونوزدهم تصویر نوینی از مفهوم سعادت توسط فلاسفه ودانشیان غرب بدست آمده است از جمله در نظریات فیلسوف مشهور اخلاقی، ایمانوئل کانت  که با ارائه تصویر جدیدی از مفهوم سعادت وفضیلت ضمن نقدی بر اندیشه های پیشین بر اندیشه اخلاقی بعد از خود نیز تاثیر شگرفی گذاشت.»(لطیفی،1387)

«در نظام اخلاقى اسلام نیز مفهوم سعادت مفهومی کلیدى ومحورى است که هرچند تشابهات بسیارى با دیگر مفاهیم این واژه در نظریه هاى اخلاقى گذشته دارد ولى تفاوتى بزرگ نیز دارد که سبب شده تا فلسفه اخلاق اسلامى از این حیث نیز ویژگى خاص و ممتاز داشته باشد.» (فتحعلی،1374) در فلسفه اسلامی  مساله کمال و سعادت

 مطرح است «بوعلی سینا» در «اشارات » و برخی دیگر آن را مطرح کرده اند آنان معتقدند که سعادت از کمال و کمال را از سعادت نمی توان تفکیک نمود.(حقانی زنجانی،1388) در اصل « دیدگاه فیلسوفان مسلمان در خصوص سعادت متاثر از تعالیم دینی است و فلاسفه در زمینه سعادت اختلاف نظر خاصی ندارند و آراء برخی از فیلسوفان یونان با آراء فیلسوفان مسلمان در خصوص سعادت سازگار است.»(مطهری،1381)  در میان اندیشمندان اسلامی معاصر می توان از علامه طباطبایی ره نام برد که از برجستگیهای اندیشه ایشان توجه به مباحث فلسفه اخلاق بوده است. اندیشه های اخلاقی علامه عمدتا در کتابهای “المیزان ” ، “نهایه الحکمه” و “اصول فلسفه وروش رئالیسم” بیان شده است که در میان اندیشمندان و پژوهشگران اسلامی حائز اهمیت بسیار است. علامه طباطبایی در کتاب المیزان خود بر اساس تفسیری که از آیات قرآن بدست می دهد به تعریفی دقیق از سعادت می پردازد که مورد توجه بسیاری از پژوهشگران حوزه اخلاق بوده است.

فتحعلی (1374) در مقاله  خود به پیشینه مفهوم سعادت در میان فلاسفه یونان و غرب و فلاسفه اسلامی می پردازد . گودرزی،(1388) در پایان نامه اش از حیث عقلی به فرموده های دو فیلسوف عقل نگر شیخ الرئیس ابن سینا وعلامه طباطبایی و از حیث نقلی به آیات الهی و روایات معصومین علیهم السلام در مورد سعادت حقیقی ولایق شان انسان به بحث می پردازد. یعقوبی (1392) در مقاله ای سعادت را از دیدگاه ملا صدرا وعلامه طباطبایی مورد بررسی قرار میدهد. لطیفی (1387) در مقاله خود  این مفهوم را از زاویه دید ارسطو و علامه نراقی پی گیر می شود . در رابطه با مقایسه های صورت گرفته بین کانت و علامه طباطبایی ، تارتار(1386) در پایان نامه اش به سه پرسش درباره نقش و دخالت دین در اخلاق از منظر علامه طباطبایی وکانت این دو پاسخ می دهد.  اسدی  واکبریان (1392) به این مسئله پاسخ میگویند که شیء فی‌نفسه، پدیدار، و ارتباط میان این دو در فلسفۀ کانت و علامه طباطبایی چگونه تبیین می‌شوند و دیدگاه علامه طباطبایی چگونه می‌تواند چالش‌های موجود در فلسفۀ کانت را پاسخ دهد؟ فولادی و غرویان (1390) در مقاله خود بیان می دارند که اختلاف کانت و علامه  طباطبایی در مباحث خداشناسی ریشه در اختلاف آنان درباره عقل و منابع معرفتی است.

در این پژوهش سعی بر این است که پس از بررسی نظریات کانت فیلسوف اخلاقی قرن هجدهم و علامه طباطبایی ره عالم و اندیشمند اسلامی معاصر در باب مفهوم وجایگاه سعادت در اخلاق  به این سوال پاسخ داده شود که : نقاط اشتراک و افتراق بین اندیشه های این دو متفکر درمورد مفهوم و جایگاه سعادت در تربیت اخلاقی چیست؟

 

 

1-3 اهمیت و ضرورت پژوهش

اهمیت وضرورت نظری:

– تبیین وتوسعه مبانی نظری در حوزه تربیت اخلاقی

– شناسایی مفهوم سعادت در اخلاق وتربیت

اهمیت وضرورت عملی:

– مساعدت و یاری پژوهشگران حوزه اخلاق و تربیت جهت پژوهش و تحقیق بیشتر در زمینه مفهوم سعادت در اخلاق

 

 

 

1-4 اهداف پژوهش

هدف کلی: شناسایی وتطبیق مفهوم وجایگاه سعادت در تربیت اخلاقی از نظر کانت وعلامه طباطبایی

اهداف جزئی:

–        بیان مفهوم سعادت از نظر کانت

–        بیان مفهوم سعادت از نظر علامه طباطبایی

–        تبیین جایگاه سعادت در تربیت اخلاقی از نظر کانت

–        تبیین جایگاه سعادت در تربیت اخلاقی از نظر علامه طباطبایی

–        مشخص کردن نقاط اشتراک وافتراق دیدگاه کانت وعلامه طباطبایی دربیان مفهوم و جایگاه سعادت در تربیت اخلاقی

 

1-5 سؤالات پژوهش

سوال کلی:  مفهوم وجایگاه سعادت در تربیت اخلاقی از نظر کانت وعلامه طباطبایی چگونه است؟

سوالات جزئی:

1. مفهوم سعادت از نظر کانت چیست؟
2. مفهوم سعادت از نظر علامه طباطبایی چیست؟

:

به عقیده صاحبنظران، منابع انسانی مهمترین دارایی یک سازمان و مدیریت اثربخش آن کلید موفقیت سازمان است) آرمسترانگ،(34:1993

پیچیدگی فزاینده جامعه، پیشرفت علم، تکنولوژی، و به تبع آن نیازمندی ها و گسترش سازمان ها ایجاب می کند که از مدیران ماهر و کارآمد در اداره مؤثر سازمان ها استفاده شود، زیرا بازده عملکرد معقول مدیران است که موجب بقاء و رشد سازمان می شود). ایران نژاد پاریزی و ساسان گهر، (31:1371

مدیریت ورهبری از ارکان اساسی سازمان وجامعه است. مدیریت آموزشی در میان انواع مدیریت از جایگاه ویژه ای برخوردار است. گفته می شود که اگر مدیران آموزشی یک جامعه دارای دانش و مهارت های کافی باشند، بدون تردید نظام آموزشی نیز از اثربخشی، کارآیی، و اعتبار بالایی برخوردار خواهد بود. )میرکمالی، 1378:9)

با توجه به اینکه در عصر حاضر مدیریت به شدت زیادتری مورد تاکید است این حقیقت روز به روز نمایانتر می گردد که موفقیت سازمانها بستگی کامل به استفاده صحیح و کاربرد موثر نیروی انسانی بر پایه علوم رفتاری دارد. (علاقه بند ،  1365: 81)

مطالعات بسیاری که تاکنون در زمینه ی سازمان و مدیریت انجام پذیرفته، این موضوع را روشن می سازد که مدیریت، وجه انسجام بخش سازمان هاست. مدیران کارآزموده توانایی آن را دارند که رفتار سازمانی خود و کارکنان را در زمینه ی گسترده ی هدفها و روابط رسمی، تجزیه و تحلیل  کنند و با جامعیت،
ژرف اندیشی و انعطاف پذیری رفتار حرفه ای مناسب سازمانی را نشان دهند. اسکات، ترجمه ی
( بهرنگی6:1380)

( بهرنگی،78:1380)

مدیریت آموزشی از بین سایر انواع مدیریت از جایگاه ویژه و حساسی برخوردار است. اگر آموزش و پرورش هر جامعه در رأس همه مسائل جامعه باشد، مدیریت آموزشی نیز با همان منطق جایگاه مهم در توسعه جامعه دارد. امروزه مدیریت و رهبری سازمان ها و نهادها تا حد زیادی به کارایی و اثربخشی مدیریت بستگی دارد. بنابراین اگر مدیران آموزشی جامعه از مهارت و دانش کافی برخوردار باشند، بدون تردید نظام آموزشی اثربخشی خواهیم داشت. مدیر و رهبر آموزشی،علاوه بر دانایی و توانایی در زمینه های فنی و انسانی کار خود، باید بتواند وظایف آموزش و پرورش، رهبری مدیریت آن را در یک زمینه کلی اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی ملاحظه کند. به عبارت دیگر، دارای مهارت های فنی و انسانی و مهارت ادراکی باشد. (انصاری جابری2:1389)

وظیفه مدیریت این است که در تماس خود باکارکنان، الگوها و استاندارد های خدمت را ارائه دهد وکیفیت رفتار و توجه به مشتری را به وجود آورد. اگروظیفه ی کارمند خط مقدم این است که قهرمان خدمت 1باشد، پس نقش مدیر هم این است که ارائه ی خدمت رارهبری کند. یک واقعیت مهم دیگر هم وجود دارد و آنهم این است که کیفیت خدمتی که کارمند خط مقدمارائه می دهد، نه تنها به نحوه یادآوری افراد خط مقدم، بلکه به کیفیت خدمتی که آنان از ادارات داخلی دریافتی دارند وابسته است. (هاپسون 1381 ،17-59 )

1-2-  بیان مساله

 

توفیق مدیران در ایفای وظایف محوله و تحقیق اهداف تعیین شده، مستلزم خصایص، آگاهی ها و مهارتهایی است که باید در مدیران آموزشی وجود داشته باشد.

در مدیریت به روشی نیاز است که بتوان بوسیله آن کارکرد مدیر را مورد آزمایش قرار داد. «رابرت کنز» در محدوده ی رفتار اداری سه مهارت را مشاهده کرده است که عبارتند از:

• مهارت فنی
• مهارت انسانی
• مهارت ادراکی

توانایی و کارآیی در نوع مخصوصی از فعالیت که با روش های معین، فراگردها، رویه ها و تکنیکهای مربوط به آن فعالیت همراه باشد، مهارت فنی نامیده می شود.

 

 

 

مهارت عبارت است از توانایی به کار بردن مؤثر دانش وتجربه ی شخصی. ضابطه ی اصلی مهارت داشتن، اقدام وعمل مؤثر در شرایط متغیر است. کاتز، مهارت های مورد نیاز مدیران را به سه مهارت فنی، انسانی و ادراکی تقسیم نموده است. )فرجی ارمکی،(13:1385

منظور از مهارت فنی قدرت وتوانایی است که مدیران آموزشی دارا بوده وبر این اساس با بهره وری ا

 

دانش ها، فنون وروش ها به ایفای وظایف می پردازند. به عبارت دیگر، آنان از کفایت علمی وفنی وتخصصی برخوردارند ودر بهره گیری از فنون وابزار، ورزیدگی دارند. اموری نظیر امور کارگزینی، امور مالی و…مهارت فنی می طلبد، مهارت فنی، توانایی به کاربردن دانش، روش ها، فنون وابزار که لازمه انجام وظایف خاص است واز طریق تجربه، تحصیل وکارورزی کسب می شود  )صافی،(109:1386

مهارت انسانی نیز یعنی، دارا بودن توانایی وقدرت کارکردن با مردم و انجام کار به وسیله ی آنان است. در این نوع از مهارت،مدیران قادرند، انگیزه های کارکنان را دریابند و از محرکها ونیازهای مؤثر آنان در رهبری مؤثر بهره بگیرند. این نوع از مهارت در توفیق مدیران آموزشی به قدری مؤثر است که بعضی مدیریت آموزشی را مهارت در برقراری روابط انسانی تعریف کرده اند. اموری چون مدیریت مدارس وایفای نقش مشاوره، مهارت انسانی هستند. بنابراین سازمان ها به ویژه سازمان های اجتماعی مانند مدارس برای رسیدن به این منظور نیازمند بهره مندی از تمام توان بالقوه فکری و معنوی اعضاء خود هستند. مشارکت فکرهای متنوع اعضاء در همه ی سطوح، در تصمیم گیری ها باعث اتخاذ تصمیمات جامع و پایدار و ضامن اجرای این تصمیمات است.دخالت افراد در سرنوشت سازمان،به یادگیری سازمانی و توانمندی کارکنان منجر می شود و سازمان قابلیت همگام شدن با محیط را پیدا می کند و این مسیری است که برای بهره وری و بهره ورماندن باید طی شود. )ریسی و براندت،330: 2002  )

منظور ازمهارت ادراکی نیز قدرت و توانایی مدیران آموزشی در جهت شناخت و درک مسائل و مشکلات مؤسسه آموزشی است. مدیران واجد این مهارت قادرند، به دریافت اطلاعات وتحلیل مسائل سازمان پرداخته و با توجه به اهداف سازمان، به تهیه ی طرح ها وارائه راه حل ها بپردازند. ایفای نقش مدیریت در سطوح بالای سازمان نظیر مدیران کل، مهارت ادراکی را می طلبد).صافی،(110:1386

رضایت شغلی حدی از احساسات و نگرش های مثبت است که فرد نسبت به شغل خود دارد. وقتی شخصی می گوید رضایت شغلی بالایی دارد به این مفهوم است که او واقعا شغل خود را دوست دارد احساسات خوبی درباره کارش دارد و برای شغلش ارزش زیادی قائل است. رضایت شغلی عبارت است از رضایتی به مفهوم لذت روحی ناشی از ارضای نیازها و تمایلات و امیدها که فرد از کار خود به دست می آورد. رضایت شغلی مجموعه ای از احساسات سازگار و ناسازگار است که کارکنان با آن احساس ها به کار خود می نگرند.

در رفتار سازمانی رضایت شغلی مهمترین نگرش بوده و بیشترین مطالعه برروی ان انجام گرفته است و رضایت شغلی معرف نگرش های یک کارمند نسبت به پنج بعد ویژه از شغل است: پرداخت- ماهیت کار-فرصت های ارتقاء –نظارت وهمکاران

رضایت شغلی یکی از عوامل بسیار مهم در موفقیت شغلی است که باعث افزایش کارایی ونیز احساس رضایت فردی می گردد. اغلب گفته می شود که کارمند خوشحال یک کارمند کارا است و یک کارمند خوشحال بایستی با شغلش ارضا شود. اهمیت رضایت شغلی ازآن جاناشی می شود که بیشتر افراد تقریبا نیمی از ساعات خود را در محیط کاری می گذرانند. از نظر سازمانی، سطح بالای رضایت شغلی منعکس کننده جو سازمانی بسیار مطلوب است که منجر به جذب و بقاء کارکنان می شود. (مقیمی، 1383: 73)

مدیریت براساس تحقیقاتی که بعمل آورده معتقد است که رابطه مستقیم و نزدیکی بین «بازدهی» و رضایت وجود دارد به همان اندازه که رضایت شغلی کارکنان و روحیه کاری آنها بالا می رود بازدهی و میزان تولید آنان نیز افزایش می یابد (اقتداری ، 1374: 269)

 

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق

همانطور که می‌دانیم جوانان در مقطع پیش دانشگاهی تلاش زیادی برای ورود به دانشگاه می‌کنند و شاید بتوان گفت که یکی از آمال و آرزوهای جوانان امروزی ورود به دانشگاه می‌باشد با ورود جوانانی که با امید و آرزو به دانشگاه راه یافته‌اند اگر تلاش کنیم که رضایتمندی این دانشجویان تازه وارد را بطور نسبی فراهم کنیم می‌توان انتظار داشت که این دانشجویان بعد از فراغت از تحصیل تعهد داشته بیشتری نسبت به شغل، زندگی، دیگران درآینده داشته باشند زیرا زمانیکه افراد تعهد داشته باشند دیگر رشوه خواری، ریاکاری، دروغ‌گویی برای رسیدن به اهداف خوب یا بد، فقر فرهنگی، بی سوادی جوانان تحصیل کرده، … وجود نخواهد داشت. بر اساس نظریه تسریع رضایت از یک بخش از زندگی بروی رضایت از بخشهای دیگر زندگی مؤثر است از )کمپ،1369: 278)

امروزه، عصر مدیریت و رهبری است و موفقیت نهادها و سازمان‌ها تا حد زیادی به کارآیی و اثربخشی مدیریت بستگی دارد. ( میرکمالی 1378: 15)

ساخت نظام آموزشی هر کشوری دربرگیرنده‌ی مجموعه‌ای از نیازهای سازمان‌های رسمی آن کشور بوده و عملکرد نظام آموزش و پرورش که مدیران آموزشی اداره آن را بر عهده دارند، نه تنها از نظر پیشرفت اقتصادی و اجتماعی مهم است، بلکه از نظر تأثیری که بر تحرک شغلی و انتظارات دارد، از اهمیت تعیین‌کننده‌ای برخوردار است. همچنین آموزش و پرورش، بهترین وسیله، برای ایجاد تغییر ارزش‌ها و رفتارها به‌شمار رفته و باعث می‌شود که افراد، به تناسب استعداد و رغبتی که دارند برای انجام خدمت‌های اجتماعی و اقتصادی و کسب مشاغل و در نتیجه آسایش فردی مهیا شوند. از اینرو، از آغاز قرن اخیر، هیچ کشوری بدون توسعه در مؤسسات آموزشی و مدیران آموزشی تحصیل کرده و مجرب، مراحل توسعه و پیشرفت را طی نکرده است. ( قرائی‌مقدم، 1375: 13)

مدیریت به منزله اکسیری است که در بهبود اجزا، تدارک عوامل،حصول اهداف مطلوب در کلیه شئون سازمانی ناظر، راهنما، سازنده، ارزیاب، آموزش ده و تجهیز کننده است و اعمال آن با توجه به ابعاد ذکر شده از هدر رفتن نیرو جلوگیری می کند. ضرورت مدیریت در سازمان ها موجباتی فراهم می کند که مدیر با اتخاذ روش های خاص و منطبق بر محیط سازمانی،ضمن اجرای مقررات سازمان،رهبری گروهی را نیز عهده دار شود تا با تلفیق دانش های اجرایی و برنامه ریزی ها، انسجام در سازمان ها شکل واقعی پیدا کند)عسکریان،1376: 9)

از طرفی تولید، رشد و تحول هر یک از جوامع مبتنی بر تعریف وظایف و مشاغل خاصی بوده که اجرای آن به عهده انسان گذاشته شده است با این تفاوت که در این سیر تکاملی، نقش انسان نیز از یک نیروی کار ساده و صرفا یکی از ابزار تولید به سرمایه انسانی، که مهمترین عامل تولید به شمار می‌آید، ارتقا یافته است.و شاهدیم که امروزه اهمیت توسعه منابع انسانی به قدری گسترده و عمیق شده است که در بسیاری از کشورها، وزارتخانه‌ یا مؤسسات خاصی را برای این منظور بنا نهاده‌اند تا با مشارکت نهادهای دولتی و خصوصی برنامه توسعه منابع انسانی را در سطح ملی ارائه کنند و در کل در نگاه کلان امروز نیروی انسانی متخصص و ماهر سرمایه اصلی یک جامعه محسوب می‌شود بویژه آنکه در عصر فعلی علت تفوق و برتری کشورها بر یکدیگر عنصر دانایی است.

همگام با رشد نیاز به خدمات آموزشی، توجه پژوهشگران به ابعاد مختلف آن جلب شده و ما شاهد تحقیقات فراوان در این زمینه می باشیم جا دارد در راستای برنامه‌ریزی ها و پژوهشهای کشورمان به این مهم نیز پرداخته، تا از کاروان جهانی عقب نمانیم.در این تحقیق ما به ارزیابی کیفیت در این حوزه خدمات آموزشی آن هم در مقطع آموزش عالی خواهیم پرداخت.

 

1-1-  بیان مساله

در سالهای اخیر آنچه ما در جامعه و کشورمان شاهد آن هستیم افزایش روز افزون دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی بوده ایم که بصورتهای گوناگون دولتی، غیر دولتی ، آموزش از راه دور ، آموزش مجازی و … در مقاطع مختلف کاردانی، کارشناسی تا دکتری و در رشته های مختلف شروع به فعالیت کرده و یا فعالیت خود را بسط داده اند .

 مراکز آموزش عالی در راستای سیاست های کلان کشوری تاسیس     می شوند و برای توسعه کمی و کیفی آنها بر اساس همین سیاستها، که با در نظر گرفتن مصالح همه جانبه اتخاذ شده اند، برنامه ریزی می شود، و بعد از تائید، راه اندازی یا ادامه فعالیت این مراکز آموزشی برای ارتقای آنها اقدام گردد. طی سالهای گذشته، ارتقای سطح کیفی مراکز آموزش عالی مورد توجه قرار گرفته است. (فتاحی و همکاران،1384،ص 64)

اما آنچه در این میان باید به آن توجه داشت مسائل مهمی نظیر میزان نیازمندی جامعه به رشته های آموزشی و آموزشهای ارائه شده ، اولویت بندی آنها ، برنامه ریزی در زمینه جذب دانشجو ، کیفیت خدمات آموزشی ارائه شده ، کیفیت ارائه این خدمات و میزان رضایت دانشجویان از این خدمات و تطابق آن با انتظارات دانشجویان می باشد .

 پر واضح است که هر کدام از این مباحث پژوهش ها و تحقیقات علمی و میدانی خاص خود را می طلبد اما آنچه ما در این تحقیق تمرکز خود را بر آن نهاده ایم کیفیت خدمات آموزشی ارائه شده توسط دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار  می باشد و فاصله بین آنچه دانشجویان از دانشگاه در زمینه ارائه خدمات انتظار دارند و ادراک آنها از خدمات دریافتی آنها .

 در زمینه سنجش کیفیت خدمات روشها و الگوههای مختلفی وجود دارد که یکی از مدلها برای ارزیابی کیفیت خدمات مدل سروکوال می باشد که ویژگی های آن را بیان خواهیم کرد.

1-2-اهمیت و ضروت تحقیق :

عرضه محصول با کیفیت برتر و ارائه خدمات به مشتریان در سطح عالی به طور مستمر موجب ایجاد مزیتهای رقابتی برای شرکت می شود، از جمله ایجاد موانع رقابتی، وفاداری مشتریان، تولید و عرضه محصولات متمایز، کاهش هزینه های  بازاریابی وتعیین قیمتهای بالاتر(روستاوهمکاران،1375، ص225)

1-2-1-ایجاد موانع رقابتی. کیفیت محصول و ارائه خدمات به مشتریان ممکن است هنگام ورود رقبا به بازار موانع بزرگی ایجاد کند.

1-2-2-وفاداری مشتریان^[1]. شرکتهایی که به ایجاد وفاداری مشتریان توجه دارند، اهمیت حفظ یک مشتری را در ماورای هر خرید در نظر می گیرند. آنها مشتریان را داراییهای ارزشمندی می دانند و از تمام کارمندان خود می خواهند که برای راضی نگاه داشتن و در نتیجه وفادار شدن یا وفادار ماندن مشتریان هر کاری را انجام دهند،

1-2-3- محصولات متمایز. امروزه بسیاری از محصولات و خدمات به طور فزاینده ای شبیه به یکدیگر شده اند. اگر محصولی را عرضه می کنید که کاملا شبیه محصولات رقباست، ارائه خدمات به مشتریان از راه های موثر برای متقاعد کردن مشتریان برای انتخاب محصول شما است، چون به محصول شما ارزش مضاعف می بخشد .

1-2-4- کاهش هزینه های بازاریابی. ارائه خدمات به مشتریان ممکن است هزینه های بازاریابی و فروش را به طور چشمگیری به سه دلیل کاهش دهد. اول اینکه هزینه به دست آوردن یک مشتری جدید می تواند پنج برابر هزینه حفظ یک مشتری کنونی باشد چون برای حفظ مشتری کنونی فعالیتهای فروش کمتری انجام می پذیرد.

دوم اینکه مشتریان راضی می توانند به علت توصیه به فامیل، دوستان همسایه ها بهترین منبع آگهی باشند ، زیرا تاثیر تبلیغ مشتریان بسیار بیشتر از تبلیغاتی است که شرکتها بابت آنها پول می دهند.

[1]Costomer loyality

«دنیای امروز مرهون تلاش ، مجاهدتها و ریاضتهای کسانی است که در راه کشف حقایق از هیچ کوششی دریغ نورزیده اند .فرهنگ و جامعه نیز منبعی غنی برای حرکتها و نوع اتخاذ موضع در برابر جریانات و حوادث است .چه بسا ابتکار و خلاقیتهایی که از فرهنگ جامعه نشات گرفته باشد .

اعمال و اخلاق خوب وبد ، احترام به حقوق دیگران ؛ تفسیر صحیح و غلط از اموری مانند آزادی ، عفت و پایبندی به ارزشهای دینی و اجتماعی و …همه وهمه به فرهنگ یک جامعه وابسته است »

(به نقل ازکامیاب ،1383 ،ص2-1).

ارزشهای دینی نیز به نوبه ی خود در فرهنگ هر جامعه از جایگاه رفیعی برخوردار است .این ادعا به این دلیل است که انسانها موجوداتی انتخابگر بوده و به دنبال آن نقطه ای هستند که دارای ارزش و بهای بیشتر است .بسیاری از افراد ، این ارزشها را در فرهنگ دینی جامعه جستجو می کنند . در کشور ما نیز آموزش برخی از این ارزشهای دینی در قالب متون درسی در مدارس به دانش اموزان ارائه می شود . یادگیری صحیح این مورد منوط به پیاده کردن صحیح اهداف از پیش تعیین شده است .

بیان مسئله

پس از زندگی، تعلیم و تربیت بهترین نعمت داده‌شده به انسان است. تعلیم و تربیت بهترین سرمایه یک جامعه به شمار می‌آید، به ویژه جامعه‌ای که برای استعداد و توانمندی‌های علمی صرف‌نظر از نژاد ارزش و اهمیت قائل است؛بنابراین گزاف نیست اگر بهبود کیفیت نظام‌های تعلیم و تربیت را معادل ارتقاء کیفیت زندگی و تمدن انسانی در همه ابعاد قلمداد کنیم(به نفل از ، مهر محمدی، 1379، ص 281).

در مقالات متعدد مسائل مربوط به استفاده از مواد مخدر، جنایت‌هایی که در اشکال و ابعاد مختلف صورت می‌گیرد. خودکشی و … جلوه‌هایی از این حقیقت‌اند که بشر در پرتگاه انحراف اخلاقی قرار گرفته است(مهر محمدی، 1371، ص 79).

گودلد تفاوت نظروعدم توافق بین برنامه درسی قصد شده ،و برنامه ی درسی کسب شده را ناشی از جدایی وسیله ها و اهداف در تعلیم وتربیت می داند.(به نقل از خویی نژاد ،1378،ص.36).

فرایند برنامه درسی سه مرحله را شامل می‌شود که عبارت است از طراحی، اجرا و ارزشیابی

با توجه به مشکلات اخلاقی که جوامع امروزی با آن روبرو است و روزبه‌روز بر تعداد جرم و جنایت‌هایی که به علت توجه نکردن به مسائل اخلاقی، جوامع با آن روبرو است. مسئولان و برنامه‌ریزان تعلیم و تربیت باید آموزش مبانی دینی به خصوص از طریق برنامه درسی در مدارس بپردازند تا بدان وسیله مشکلات بهوجود آمده را کمتر کنند توجه به این مهم در جامعه ما که داعیه اخلاقی و دینی بودن را داریم غیر قابل چشم‌پوشی به نظر می‌رسد.

مدرسه یادادن مبانی دینی را برعهده دارد.اما در این راستا توجه به ایجاد تعادل بین برنامه درسی قصد شده ، اجرا شده و کسب شده درس دین و زندگی سال سوم دبیرستان ضروری به نظر می سد.

پس از این تفاسیر ،این پرسش را می توان مطرح ساخت که تا چه میزان بین برنامه درسی قصد شده ،اجرا شده و کسب شده درس دین وزندگی در چهار عنصر هدف،محتوا،روش یادهی- یادگیری وارزشیابی از آموخته های دانش آموزان در مدارس متوسطه دخترانه ناحیه یک شیراز هماهنگی وهمخوانی وجود دارد؟

اهمیت و ضرورت پژوهش

از دیر باز دغدغه ی فکری انسان موضوع تعلیم وتربیت و روش های دستیابی به آن بوده است .همواره ابعاد زندگانی توجه او را به سوی خود معطوف داشته ودارد.

«هو الذی بعث فی الامیین رسولان منهم یتلو علیهم آیاته و یزکیهم و یعلمهم الکتاب و الحکمه

اوست خدای که میان عرب امی پیغمبری بزرگوار را از همان مردم برانگیخت. تا بر آنان آیات وحی خدا تلاوت کند و آن‌ ها را پاک سازد و شریعت کتاب سماوی و حکمت الهی بیاموزد. با آنکه بیش از این همه در ورطه جهالت و گمراهی بودند(سوره جمعه، آیه 2).

تربیت دینی جنبه خاصی از تربیت است که فرد را به وظایف دینی و آداب شرعی آشنا می‌سازد و او را به خودشناسی و خداشناسی می‌رساند. قضاوت اخلاقی نیز جزء تربیت دینی است. وقتی فرد در زمینه تربیت دینی قدم بر داشت و عامل به شرایع دینی شد و در خود تقی و فضیلت را رشد داد به مهار نفس می‌پردازد و در جهت تمیز سره از ناسره حرکت پژواک‌اند و به قضاوت اخلاقی می‌رسد

(احمدی،1368، ص 313)..

یکی از نیازهای اساسی که به طور فطری در وجود انسان نهاده شده نیاز به دین است انسان خداجو نه تنها دین را نجات‌بخش خود در جهان آخرت می‌داند بلکه سعادت و بهروزی خود را در دنیا، تمسک به امور دینی و مذهبی می‌داند(مؤسسه در راه حق، 1378، ص 18)..

همچنین تحقیقات انجام شده در مدارس نشانگر آن است که مسئله ی آموزش دینی از وضعیت مطلوبی برخوردار نبوده و گاه با تاثیرات معکوس نیز همراه گردیده است وباعث شده تا نا کار آمدی های مذکور تا حدودزیادی در بحران آفرینی ها و کاستی های مشاهده شده در رفتارهای دینی نسل نوجوان و جوان ما سهم موثری داشته

 باشد(باهنر،1378،ص281).

در چنین شرایطی با توجه به اینکه چشم انداز 20 ساله کشور مبتنی بر جامعه یدانایی محور است .که بار اصلی آن بردوش آموزش وپرورش نهاده شده تا نسل جدید را برای جامعه ای دینی تربیت کند،ضروری به نظر می رسد که برنامه درسی دین وزندگی پس از اجرا به جهت همخوانی آن با برنامه ی قصد شده مورد ارزیابی قرار گیرد.

با انجام این پژوهش می‌توان میزان هم خوانی و هماهنگی برنامه درسی قصد شده و اجراشده دین و زندگی سال سوم دبیرستان را مشخص کرد و مشکلات احتمالی را آشکار نمود تا بدان وسیله یاریگر کارشناسان، برنامه‌ریزان و دبیران درس دین و زندگی شد.

اهداف پژوهش:

اهداف کلی پژوهش عبارت است از بررسی میزان همخوانی برنامه درسی ، قصد شده و اجرا شده و کسب شده درس دین و زندگی پایه سوم متوسطه

هدف کلی:

آیا بین برنامه درسی قصد شده ،اجرا شده و کسب شده درس دین وزندگی سال سوم متوسطه همخوانی وجود دارد؟

اهداف اصلی:

آیا بین برنامه درسی قصد شده درس دین و زندگی سال سوم متوسطه با برنامه درسی اجرا شده، همخوانی وجود دارد.

آیا بین  برنامه درسی قصد شده درس دین زندگی سال سوم متوسطه با  برنامه درسی کسب شده همخوانی وجود دارد.

آیا بین برنامه درسی کسب شده درس دین وزندگی سال سوم متوسطه با برنامه درسی اجرا شده همخوانی وجود دارد.

 

اهداف ویژه :

• بررسی میزان همخوانی محتوای برنامه درسی قصد شده با برنامه درسی اجرا شده درس دین و زندگی سال سوم متوسطه.
• بررسی میزان همخوانی فعالیتهای یاددهی – یادگیری برنامه درسی قصد شده با برنامه درسی اجرا شده درس دین و زندگی سال سوم متوسطه.
• بررسی میزان همخوانی مولفه ارزشیابی برنامه درسی قصد شده با برنامه درسی اجرا شده درس دین و زندگی سال سوم متوسطه.

فرضیه های تحقیق :

فرضیه کلی

• بین برنامه درسی قصد شده درس دین و زندگی سال سوم متوسطه با برنامه درسی اجرا شده، همخوانی وجود دارد.
• بین برنامه درسی قصد شده درس دین زندگی سال سوم متوسطه با  برنامه درسی کسب شده همخوانی وجود دارد.
• بین برنامه درسی کسب شده درس دین وزندگی سال سوم متوسطه با برنامه درسی اجرا شده همخوانی وجود دارد.

فرضیه ویژه

• بررسی میزان همخوانی محتوای برنامه درسی قصد شده با برنامه درسی اجرا شده درس دین و زندگی سال سوم متوسطه.

2-بررسی میزان همخوانی فعالیتهای یاددهی – یادگیری  برنامه درسی قصد شده با برنامه درسی اجرا شده درس دین و زندگی سال سوم متوسطه.

3-بررسی میزان همخوانی مولفه ارزشیابی برنامه درسی قصد شده با برنامه درسی اجرا شده درس دین و زندگی سال سوم متوسطه.

تعاریف واژه‌ها

الف- برنامه درسی قصد شده 1

الف-1- تعریف نظری:

قصد کردن در لغت به معنی آهنگ چیزی کردن است(معین، ج 2، ص 1380).

برنامه‌هایی ویژه که طراحان آن را در نظر گرفته‌اند و می‌توان آنها را درهر گروهی از به‌کارگیرندگان اجرا و ارزشیابی نمود(مهر محمدی، 1381، ص 48).

الف -2- تعریف عملیات

منظور ما از برنامه درسی قصد شده در این پژوهش، بررسی مطالب کتاب درسی دین و زندگی سال سوم دبیرستان دبیرستان است که در سال تحصیلی 93-92 در دوره دبیرستان تدریس می شود.

ب- برنامه درسی اجراشده  1

ب-1- تعریف نظری:

اجرا کردن در فرهنگ معین به معنی روان گردانیدن، به کار انداختن، به کار بستن و جریان انداختن است(معین، جلد 1، ص 148).

برنامه درسی اجراشده یااجرای برنامه درسی بر عملی مشتمل است که برای شخص تلاشگر در جهت ایجاد یک تغییر جدید هست تغییرات می‌تواند به شکل نوآوری‌های بیرونی یا اقدام‌های محلی و یا خودجوش باشد در هر حال در فرایند تغییر افراد مجری دخالت دارد(مهر محمدی، 1381، ص 49).

ب-2- تعریف عملیات

منظور ما از برنامه درسی اجرا شده در این پژوهش، بررسی مطالب کتاب درسی دین و زندگی سال سوم دبیرستان دبیرستان است که در سال تحصیلی 93-92 در دوره دبیرستان تدریس می شود.

ج- کتاب دین وزندگی

کتابی است که در آموزش و پرورش جهت یاددادن مبانی دینی و اخلاقی در دوره دبیرستان توسط دبیران تدریس می‌شود این کتاب در سال 1385 بهوسیله دکتر محمدمهدی اعتصامی تألیف گردیده و ناشر آن نیز شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران هست.

کتاب حاضر با توجه به چهار عنصر هدف، محتوا، روش‌های یاددهی- یادگیری و ارزشیابی مورد بررسی قرار می‌گیرد.