، ادبیات تحقیق، روش پژوهش، تجزیه و تحلیل یافته­ ها و نتیجه ­گیری تشکیل گشته که به ترتیب شرح داده شده است. لازم به ذکر است که در این پایان نامه واژه­ های ابراز وجود، جرأتمندی و قاطعیت به یک معنا به کار رفته است.

1-2- بیان مسئله

آموزش ابراز وجود، در شکوفایی استعدادها و رشد خلاقیت دانش ­آموزان نیز نقش مؤثری را ایفا می­ کند (رحیمیان بوگر، 1386). تعداد زیادی از پژوهشگران معتقدند که، آموزش مهارت­ های اجتماعی مانند ابراز وجود باعث می­ شود که نوجوانان بتوانند با ابراز نظرهای مختلف، رد کردن خواهش یا دستور همسالان و بیان نظرها و احساس­های مخالف خود به اعتماد به نفس بالایی برسند، آن­ها همچنین متذکر شدند که نباید نقش مهم این مهارت را در ایجاد روابط سالم عاطفی-اجتماعی از یاد برد (زبدا و همکاران، 2007). لین [9]و همکاران (2004) در گزارشی از نتایج آموزش ابراز وجود به دانشجویان اظهار می­دارند که آن­ها با به کارگیری این روش­ها در تعاملات بین فردی، صمیمیت و خلوص نیت نشان داده و روش­های مؤثرتری در حل تعارضات، کاهش اضطراب و تنش­هایی که مربوط به موقعیت اجتماعی است به کار می­گیرند.

از آن­جایی­که نوجوانی یکی از مراحل مهم تحول انسان به شمار می­رود، با عوامل تنیدگی­زای فراوانی همراه می­باشد. در این دوره به علت تغییرات ساختار اجتماعی و رشد جسمانی، بین بلوغ فیزیولوژیکی و بلوغ اجتماعی، ناهماهنگی ایجاد شده و زمینه­ ساز مشکلات خاصی می­گردد. هنگامی که نوجوانان نمی ­توانند به طور موفقیت­آمیز، بر بحران­ها و چالش­های تحولی غلبه کنند، دچار پریشانی­های مختلف روان­شناختی می­شوند و اختلال قابل ملاحظه­ای در جریان بهنجار زندگی روزمره و جنبه­ های عاطفی، اجتماعی و شناختی آن­ها بروز خواهد کرد که به دنبال آن شخصیت نوجوانان دچار اغتشاش می­گردد. از همین رو یکی از موضوعات مورد بررسی در دوره­ نوجوانی، سازگاری است (گاربر، کیلی و مارتین[10]، 2002). سازگاری، فرایندی دو سویه است. از یک طرف فرد به صورتی مؤثر با اجتماع ارتباط برقرار می­ کند و از طرف دیگر اجتماع، ابزارهایی تدارک می­بیند که فرد از طریق آن توانایی­های بالقوه­ی خویش را تحقق می­بخشد. در این تعامل، فرد و اجتماع دستخوش تغییر و تحول شده و سازش نسبتا پایدار به ­وجود می ­آید (پنجه­بند، تیموری و شکرایی، 1386). سازگاری دارای ابعاد اجتماعی، عاطفی، جسمانی و اخلاقی است که در رأس همه آن­ها سازگاری اجتماعی قرار دارد. به طوری­که این سازگاری پیش درآمد رسیدن به سازگاری اخلاقی و عاطفی نیز تلقی می­ شود. سازگاری اجتماعی دانش ­آموزان که یکی از مهم­ترین نشانه­ های سلامت روان آن­ها محسوب می­ شود، عبارت است از توان فرد برای برقراری ارتباط سالم با دیگران و این­که فرد، ضمن توجه به احساسات و نیازهای خود هیچ گونه آسیبی به خود و دیگران وارد نکند و این امر در نتیجه­ برخورداری از مهارت­ های اجتماعی است. بنابراین می­توان گفت در طی دوره­ نوجوانی، نیاز به تعادل هیجانی- عاطفی و سازگاری از مهارت­ های اجتماعی مورد نیاز دانش ­آموزان متوسطه، به شمار می­رود (اوا، فیندلر و راندلف[11]، 1986: 42). یکی از مهم­ترین و اساسی­ترین مهارت­ های اجتماعی که در برقراری، حفظ و انسجام روابط بین فردی اهمیت دارد ابراز وجود است که از جمله متغیرهای تأثیرگذار بر سازگاری اجتماعی دانش ­آموزان نیز محسوب می­ شود. زیرا آموزش ابراز وجود، یکی از روش­هایی است که می ­تواند به افراد کمک کند، مهارت­ های مورد نیاز در تعاملات اجتماعی را یاد بگیرند و بتوانند احساسات و تمایلات خود را، با در نظر گرفتن

 احساسات و خواسته­ های دیگران بیان کند (دریر[12] و همکاران، 2005). پژوهش­هایی که در رابطه با ابراز وجود صورت گرفته، نشان دادند که ابراز وجود، یک مداخله­ی اولیه­­­ و اصلی برای سازگاری با دنیای جدید و محیط ناپایدار و پرهرج و مرج امروزی است. بنابراین شناخت فواید، اثرات روانی – اجتماعی و عوامل بازدارنده­ی ابراز وجود، جهت رسیدن به قدرت سازگاری نقش به سزایی دارد.

انگیزه، قلب یادگیری و مهم­ترین شرط یادگیری است. همچنین مایه­ی جنبش انسان و عامل آغاز کننده، راهنما و نگه­دارنده­ی رفتار، تا زمان دست­یابی به هدف مطلوب نیز می­باشد. یکی از متغیرهای تأثیرگذار بر انگیزه­ دانش ­آموزان انگیزه­ پیشرفت است که عبارت است از، گرایش کلی به تلاش کردن برای موفقیت و انتخاب فعالیت­های موفقیت/ شکست هدف­گرا است (اسلاوین[21]، 2006؛ ترجمه­ی یحیی سیدمحمدی، 1385: 373). از دیدگاه نوتا و سریسا [22](2003) این آموزش در مورد دانش ­آموزان نامصمم و ناتوان در تصمیم ­گیری تحصیلی نیز موثر است. زیرا ابراز وجود کردن، توانایی دانش ­آموزان را برای جمع­آوری اطلاعات مهم به منظور تصمیم ­گیری بهبود می­بخشد و تمایل آن­ها را برای کسب اهداف حرفه­ای نیرومند می­سازد.

با توجه به آن­چه ذکر شد، می­توان گفت، دانش ­آموزانی که در ابراز عقاید خود دچار مشکل هستند، در بسیاری از مواقع دچار سرخوردگی و شکست می­شوند و این مسئله باعث کاهش عزت نفس آن­ها و افزایش روز افزون اضطراب برای حضور در محیط­های اجتماعی می­گردد، علاوه بر این عدم برخورداری از توانایی ابراز وجود به طور معمول باعث افت تحصیلی و ایجاد چرخه­ی نادرستی از رفتارها و عواطف نابهنجار می­ شود. بنابراین با آموزش به موقع مهارت­ هایی، مانند ابراز وجود در سنین نوجوانی می­توان نوجوانان را تا میزان قابل ملاحظه­ای در مقابل این­گونه چرخه­های نامعقول رفتاری و عاطفی ایمن ساخت.

1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش

پژوهش­ها نشان می­ دهند اگر دانش ­آموزان درک درستی از خود داشته باشند، بیشتر از فرایندهای یادگیری خودتنظیمی استفاده می­ کنند و عملکرد تحصیلی­شان بهبود خواهد یافت. به طور کلی خودپنداره با موفقیت تحصیلی ارتباط دارد نتایج پژوهش­ها نشان می­دهد دانش ­آموزانی که از خودپنداره­ی مثبت برخوردار هستند درباره خود و توانایی­هایشان احساس بهتری دارند در نتیجه در تکالیف آموزشگاهی بهتر عمل می­ کنند (طالب­زاده نوبریان و همکاران، 1390). از این رو لازم است خودپنداره به گونه­­ای عمیق­تر و گسترده­تر مورد توجه قرار گیرد

1-4- اهداف تحقیق (هدف کلی، اهداف جزئی)

1-4-1- هدف کلی

1-4-2- اهداف جزئی

• تعیین تفاوت بین سازگاری اجتماعی گروه کنترل و آزمایش در پیش­آزمون و پس­آزمون
• تعیین تفاوت بین خودپنداره­ی گروه کنترل و آزمایش در پیش­آزمون و پس­آزمون
• تعیین تفاوت بین انگیزه­ پیشرفت گروه کنترل و آزمایش در پیش­آزمون و پس­آزمون
• تعیین تفاوت بین ناراحتی از ابراز وجود دانش ­آموزان گروه کنترل و آزمایش در پیش ­آزمون و پس ­آزمون
• تعیین اثر بخشی آموزش ابراز وجود بر سازگاری اجتماعی دانش ­آموزان
• تعیین اثر بخشی آموزش ابراز وجود بر خودپنداره­ی دانش ­آموزان
• تعیین اثر بخشی آموزش ابراز وجود بر انگیزه­ پیشرفت دانش ­آموزان.
• تعیین اثر بخشی آموزش ابراز وجود بر کاهش ناراحتی از ابراز وجود دانش ­آموزان.