ارزیابی عملکرد با استفاده از مدلهای تحلیلپوششیدادهها |
از دیرباز، اطلاع از چگونگی عملکرد واحدهای تحت بررسی، جهت اتخاذ تصمیمگیریهای مناسب برای رسیدن به بهرهوری بهتر، یکی از مهمترین وظایف مدیران بهحساب میآمد؛ اما امروزه با توجه به عواملی مانند پیچیدگی مسائل، حجم بالای اطلاعات، اثرات عوامل خارجی بر عملکرد، رقابت شدید جهانی، تغییرات ناگهانی خطمشی به علت برخورد انفعالی با مشکلات حاد (مانند تورم، بیکاری و …)، محدود بودن واحدها در رابطه با تصمیمگیریهای مناسب و غیره … بدون برخورد علمی نمیتوان راهکار مناسبی اتخاذ کرد.
در محیط رقابتی امروز که دوام و بقای سازمانها به کیفیت تصمیمات ذینفعان بستگی دارد، ارزیابی عملکرد از اهمیت قابل توجهی برخوردار بوده و نقش مهمی در بهبود عملکرد سازمانها خواهد داشت. ارزیابی عملکرد بایستی از چنان جامعیتی برخوردار باشد تا بتواند تمامی ابعاد پیرامون مترتب بر فعالیت سازمانها را با عملکرد آنها مرتبط نموده و نقش تصمیمات مدیران در نیل به اهداف و ارتقاء عملکرد آن ها را منعکس نماید.
از آنجا که قلب و شریان اقتصادی کشور به بانک ها گره خورده، بدیهی است رشد و ارتقاء و پیشرفت صحیح بانکها موجب شکوفایی اقتصادی و کمک به فرار از بحرانهای مالی میگردد. بانکها برای ربودن گوی سبقت از یکدیگر در جهت افزایش سهم بازار و سودآوری به دنبال استفاده از انواع روشهای بهبود عملکرد در جذب مشتریان هستند، در این میان ارزیابی عملکرد بانکها از اهمیت خاصی برخوردار است و به یکی از مهمترین فعالیتهای مدیران بانکها تبدیل شده است. علاوه بر این افزایش کارایی بانکها میتواند گامی بلند در بهتر اجرا شدن فعالیت بانکها گردد.
1-2 بیان موضوع
امروزه بحث ارزیابی عملکرد شعب بانک و تأثیری که شعب بر عملکرد کل موسسه دارد، بسیار چالشبرانگیز و حائز اهمیت است. بانک ها با هر مأموریت، رسالت، اهداف و چشمانداز، ملزم به پاسخگویی به مشتریان، اربابرجوع و ذینفعان هستند تا به هدف اصلی خود که سودآوری و رضایت مشتری است دست یابد.
بانکها برای رسیدن به هدفشان ملزم به ارزیابی دقیق شعب خود هستند تا بتوانند از این طریق شعب ناکارا، کمبودها و ضعفهایشان را شناسایی کنند و جهت بهبود و رسیدن به کارایی، اقدامات لازم را انجام دهند. برای رسیدن به این امر احتیاج به تکنیک مناسب و دقیق ارزیابی عملکرد میباشد که در این پژوهش از روش تحلیل پوششی دادهها استفاده شد.
تحلیلپوششیدادهها تکنیکی نا پارامتریک برای سنجش و ارزیابی کارایی نسبی مجموعهای از واحدهای تصمیمگیرنده با ورودیها و خروجیهای چندگانه است. این روش دارای مدل های مختلفی است که معروفترین آن مدلهای کلاسیک CCR و BCC میباشند. این مدلها در تفکیکپذیری شعب از نظر کارایی و شناسایی کمبودها و ضعف ها ضعیف هستند و تعداد زیادی از شعب ناکارا را کارا در نظر میگیرند. بنابراین بانکها با بهره گرفتن از این مدلها قادر به شناسایی دقیق شعب خود نخواهند بود.
انتخاب بهترین مدل برای ارزیابی عملکرد شعب، از اهمیت زیادی برخوردار است. لذا این پژوهش سعی دارد با بهره گرفتن از مدلهای دیگر تحلیل پوششی دادهها، مدل مناسب را شناسایی و شعب کارا را احصاء کند تا بانک ها از این طریق قادر به تشخیص دقیق شعب ناکارا و علل آن باشند.
1-3 اهمیت و ضرورت پژوهش
از آنجا که کارکرد بهینه بانکها، تاثیر بسزایی بر رشد و توسعه اقتصادی کشور برجای میگذارد، ایجاد شرایط و بسترهای لازم در جهت ارتقای کیفی و کمی عملکرد بانکها در سایه فضای رقابتی سالم، میتواند نقش قابل توجهی در دستیابی به اهداف داشته باشد. در این راستا یکی از روشهایی که بانکها در جهت شناسایی جایگاه و موقعیت رقابتی و کیفیت عملکرد خویش دارند، سنجش عملکرد آنها از ابعاد گوناگون میباشد. با توجه به اهمیت موضوع و به منظور حصول اهداف مترتب بر آن، شناسایی مدل جامع و کامل برای ارزیابی عملکرد بانکها ضروری به نظر میرسد. لذا در این پژوهش مدلهایی برای ارزیابی عملکرد شعب بانکها پیشنهاد شده است.
1-4 اهداف پژوهش
- ارزیابی عملکرد شعب بانک ملت در تهران
- تعیین شعب کارا و تعیین شعب ناکارا
-
- تعیین بهترین مدل برای ارزیابی عملکرد
1-5 فرضیه پژوهش
این پژوهش فاقد فرضیه میباشد.
1-6 سؤالهای پژوهش
- میزان کارایی شعب بانک ملت چگونه است؟
- شعب کارا و ناکارای بانک ملت کدامند؟
- بهترین مدل برای ارزیابی عملکرد کدام است؟
1-7 نوع و روش تحقیق
روشی که در این پژوهش مورداستفاده قرارگرفته است، روش توصیفی میباشد. بخش توصیفی پژوهش مربوط به توضیح مطالب و بخش ریاضی آن ناشی از کاربرد تکنیک تحلیلپوششیدادهها و روابط ریاضی حاکم بر آن است.
1-8 جامعه آماری
برای دسترسی به اطلاعات بانک ملت، محدودیتهایی وجود داشت و اخذ اطلاعات جامع و کامل از تمامی شعب بانک مقدور نبود. لذا از طریق منابع اطلاعاتی بانک ملت، اطلاعات 30 شعبه واقع در شهر تهران در قابل دسترسی بود و در این پژوهش استفاده شد.
1-9 تعریف واژگان کلیدی
واژگان مهم این پژوهش بهصورت زیر تعریف میشوند (امیری بشلی, 1382)
کارایی[1]: عبارت است از نسبت بازده واقعی (بهدستآمده) به بازده مورد انتظار (استاندارد تعیینشده)؛ بهعبارتدیگر، نسبت مقدار کار انجامشده به مقدار کاری که باید انجام شود.
کارایی فنی[2]: کارایی فنی منعکسکننده توانایی یک بنگاه در بدست آوردن حداکثر خروجی از ورودیهای بکار گرفتهشده میباشد.
کارایی تخصیصی[3]: منعکسکننده توانایی یک بنگاه برای استفاده از ورودیها در نسبت بهینه با توجه به قیمت و تکنولوژی تولید است.
کارایی اقتصادی[4]: حاصلضرب کارایی فنی در تخصیصی، کارایی اقتصادی را تشکیل میدهد.
روش تحلیلپوششیدادهها: یکی از مهمترین روشهای غیر پارامتریک محاسبه کارایی میباشد که بهترین عملکرد را در مجموعه مورد مقایسه، پیدا کرده و عملکرد سایر واحدها را نسبت به بهترین عملکرد مقایسه میکند.
واحدهای تصمیمگیرنده[5]: به واحدها و یا سازمانهای مستقلی که درروش تحلیلپوششیدادهها مورد مقایسه قرار میگیرند، اطلاق میشود.
CCR مخفف Charnes-Cooper-Rohdes: مدل CCR یکی از مدلهای DEA است که توسط چارنز، کوپر و رودز دز سال 1978 مطرح گردید. در مدل CCR فرض ثابت بودن به مقیاس فعالیتها حاکم است.
BCC مخفف Banker-Chaenes-Cooper: مدل BCC توسعهیافته مدل CCR است که بهمنظور متغیر سازی بازده به مقیاس توسط بنکر، چارنز و کوپر در سال 1984 ارائه گردید.
[سه شنبه 1400-05-05] [ 04:10:00 ب.ظ ]
|