کیفیت زندگی مبتلایان به سندرم روده تحریک پذیر |
آنچه بیش از همه در نظریات روانشناسان در مباحث شخصیت مورد توجه قرارگرفته است تفاوتهای فردی است. یعنی ویژگیهای یک فرد را از فرد دیگر متمایز میکند هرانسان آمیزهای از سه ویژگی نوعی فرهنگی-فردی را تشکیل میدهد. (آلپورت[4]، 1961) معتقد است شخصیت سازمان پویایی از سیستمهای روان تنی فرد است که رفتار و افکار خاص تعیین میکند. ابعاد پنچگانه شخصیت شامل: روان رنجورخویی، برونگرایی، پذیرا بودن، سازگاری، مسؤلیتپذیری است(جان[5]،1990، بهنقلاز پروین)
از نظر استرنبرگ[6]، سبک تفکر عبارت است از شیوه ترجیحی تفکر. سبک بر چگونگی ارتباط برقرار نمودن افراد، مشکل گشائیها و ربط یافتن آنها با یکدیگر تاثیر بسزایی دارد. برای تشخیص سبک تفکر دیگران سه راه مشخص وجود دارد: مشاهده رفتار در هنگام پرداختن به امور، پرسش از دیگران درباره چگونگی ادراک آنها از سبک اشخاص و تکمیل نمودن یک یا چند پرسشنامه روانشناسی(هنری[7]، ۲۰۰۱). از نظر استرنبرگ سیزده سبک تفکر وجود دارد که به پنج بُعد قابل تفکیک هستند شامل: کارکردها (شامل سبکهای تفکر قانونی، اجرایی، قضایی)، شکلها (شامل سبکهای تفکر سلسله مراتبی، اولگاریشی، سلطنتی، آنارشیست)، سطحها (شامل سبکهای تفکر کلی و جزعی)، حوزه ها (شامل سبکهای درونی و بیرونی)، گرایشها (شامل سبکهای تفکر آزاداندیش و محافظه کارانه).
امروزه بررسی کیفیت زندگی، ابعادی مانند سلامت جسمی، آسایش روانی، روابط اجتماعی و روابط فامیلی، خودپنداره، استقلال، عدم وابستگی به محیط، وضعیت اقتصادی و مسکن، تحصیل، اوقات فراغت را شامل می شود.(مجله دانشکده بهداشت و انستیتوی تحقیقات بهداشتی)
با توجه به ازمان این سندرم، شیوع بالای آن در جوانان و بار بیماری آن بر فرد، خانواده و سیستم بهداشت و درمان کشور، تعیین وضعیت اپیدمیولوژیک سندرم روده تحریک پذیر در جامعه ایرانی و شناخت بیشتر از بیماری در جامعه، ضروری به نظر می رسد. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین ویژگیهای شخصیتی و سبکهای تفکر بر کیفیت زندگی مبتلایان بر سندرم روده تحریک پذیر انجام شده است. نتایج این پژوهش می تواند متخصصان را در انجام مداخلههای مناسب و ضروری جهت ارتقای کیفیت زندگی و همچنین پیش بینی و پیشگیری شیوع این بیماری بر اساس عوامل روانشناختی در جامعه ی ایرانی یاری نماید.
1-2 بیان مسئله
سندرم روده تحریک پذیر از شایعترین اختلالات گوارشی است (تامپسون و اروین و همکاران، 2002)، به طوری که در هر زمان حدود 10تا20 درصد از افراد بالغ جامعه به علائمی منطبق با این تشخیص مبتلا می باشند و درصد عمده ای از مراجعات به متخصصین گوارش و همچنین پزشکان عمومی را به خود اختصاص داده است. در آمریکا سالانه هشت بیلیون دلار درآمد کشور صرف هزینه های بهداشتی این بیماری می شود (میتچل و دورسمن، 1987)، شیوع بالای این اختلال و طیف سنی درگیر که اکثراً شامل افراد جوان و نیروهای فعال جامعه است از دیگر علل توجیه کننده زیانهای ناشی از آن محسوب می شود. بیماران مبتلا سه برابر افراد غیرمبتلا برای مشکلات گوارشی و غیرگوارشی به پزشک مراجعه می کنند (بوروم، 2001)، به این ترتیب سندرم روده تحریک پذیر شایعترین تشخیص در بیماران گوارشی و از جمله ده علت اصلی مراجعه به پزشکان عمومی(زمان ، 2002) و هفتمین تشخیص سرپایی شایع میباشد.(یامادا ، آلپرس ، لاینه ، 2003)، بر اساس مطالعات جمعیتی به عمل آمده شیوع آن در ایران از حدود 5/3 درصد تا 8/5 درصد گزارش شده است، لیکن به نظر میرسد شیوع بیماری در اقشار خاصی بالاتر باشد، به طوری که در مطالعه ای بر روی دانشجویان پزشکی به عمل آمد شیوع سندرم روده تحریک پذیر حدود 5/18 درصد گزارش شده است (قنادی و امامی و همکاران، 2005؛ مسررتی و صابری و همکاران، 1995).
اهداف پژوهش
1-4-1 هدف اصلی
هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی رابطه بین ویژگیهای شخصیتی و سبکهای تفکر در پیش بینی کیفیت زندگی مبتلایان به سندرم روده تحریک پذیر در شهرستان کرمانشاه در سال 1393 است.
1-4-2 اهداف فرعی
- تعیین سهم ویژگیهای شخصیتی در پیش بینی کیفیت زندگی مبتلایان به سندرم روده تحریک پذیر.
- تعیین سهم سبک های تفکر در پیش بینی کیفیت زندگی مبتلایان به سندرم روده تحریک پذیر.
- تعیین سهم ویژگیهای جمعیت شناختی در پیش بینی کیفیت زندگی مبتلایان به سندرم روده تحریکپذیر.
- تعیین همبستگی داخلی زیرمقیاسهای، ویژگی های شخصیتی و سبک های تفکر در افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر.
- تعیین نمره میانگین کیفیت زندگی افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر در کرمانشاه
1-5 سوال های پژوهش
- آیا ویژگیهای شخصیتی توان پیش بینی کیفیت زندگی مبتلایان به سندرم روده تحریک پذیر را دارد؟
- آیا سبکهای تفکر توان پیش بینی کیفیت زندگی مبتلایان به سندرم روده تحریک پذیر را دارد؟
- آیا بین زیرمقیاسهای ویژگیهای شخصیتی در افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر همبستگی داخلی وجود دارد؟
-
- آیا بین زیرمقیاسهای سبکهای تفکر در افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر همبستگی داخلی وجود دارد؟
- میانگین کلی نمره کیفیت زندگی مبتلایان به سندرم روده تحریک پذیرِ کرمانشاه در سال 1393 چه مقدار است؟
- آیا بین ویژگیهای جمعیت شناختی و کیفیت زندگی مبتلایان به سندرم روده تحریک پذیر رابطه ای وجود دارد؟
1-6 تعاریف مفهومی و عملیاتی
1-6-1 تعاریف مفهومی
1-6-1-1 سندرم روده تحریک پذیر
1-6-1-2 ویژگی های شخصیت
شخصیت تعاریف بسیار زیادی دارد آنچنان که آلپورت[9] بیش از 50 تعریف شخصیت را بررسی کرد و بعد تعریف خود را از شخصیت این چنین ارائه داد ” شخصیت سازمان پویایی از نظامهای جسمی-روانی در فرد است که رفتار و افکار ویژه او را تعیین می کند “.
ویژگیهای شخصیتی از نظر مک گرا و موسکا[10] شامل پنج مولفهی: روان رنجورخویی در برابر ثبات هیجانی ، برون گرایی در برابر درون گرایی، انعطاف پذیری در برابر تجربهها یا اندیشهها، دلپذیر بودن، مسولیت پذیری یا گرایش به کار است.
1-6-1-3 سبک های تفکر
به گفتهی ژانگ[11] (2000) سبکهای فکری به شیوه های ترجیحی افراد در استفاده از تواناییهای آنها اشاره می کند.
از نظر استرنبرگ[12] سیزده سبک تفکر وجود دارد که به پنج بُعد قابل تفکیک هستند شامل:
- کارکردها (شامل سبک های تفکر قانونی ، اجرایی و قضایی)
- شکل ها ( شامل سبک های تفکر سلسله مراتبی ، اولگاریشی ، سلطنتی و آنارشیست )
- سطح ها ( شامل سبک های تفکر کلی و جزعی)
- حوزه ها (شامل سبک های درونی و بیرونی)
- گرایش ها ( شامل سبک های تفکر آزاداندیش و محافظه کارانه).
1-6-1-4 کیفیت زندگی
امروزه بررسی کیفیت زندگی، ابعادی مانند سلامت جسمی، آسایش روانی، روابط اجتماعی و روابط فامیلی، خودپنداره، استقلال، عدم وابستگی به محیط، وضعیت اقتصادی و مسکن، تحصیل، اوقات فراغت را شامل می شود (مجله دانشکده بهداشت و انستیتوی تحقیقات بهداشتی).
1-6-2 تعاریف عملیاتی
سندرم روده تحریک پذیر: در این پژوهش منظور از سندرم روده تحریک پذیر نمرهای است که فرد در معیارهای تشخیصی روم3 (Rome III) بدست آورده است.
ویژگیهای شخصیتی: در این پژوهش منظور از ویژگیهای شخصیتی نمرهای است که فرد در پرسشنامه پنج عاملی نئو (NEO )[13] بدست آورده است.
سبکهای تفکر: در این پژوهش منظور از سبکهای تفکر نمرهای است که فرد در پرسشنامه سبکهای تفکر( TSI)[14] کسب کرده است.
کیفیت زندگی: در این پژوهش منظور از کیفیت زندگی نمرهای است که فرد در پرسشنامه بررسی کیفیت زندگی (IBS-QOL )[15] بدست آورده است.
[1]Irritable Bowel Syndrome
[2] Monnikes H
[3] Feldman M
[4] Alport
[5] John
[6] Sternberg
[7] henry
[8]. Tompson WG
[9] . Alport
[10] . Mackgra and Moska
[11] . Zhang LF
[12] . Sternberg RJ
[13] . NEO Personality Inventory
[14] . Thinking Style Inventory
[15] . Irritable Bowel Syndrome-quality of Life Questionnaire
[دوشنبه 1400-05-04] [ 11:54:00 ب.ظ ]
|