در خلال سال‌های گذشته پیشرفت‌های چشمگیر در حوزه تربیت بدنی و علوم ورزشی موجب افزایش روزافزون علاقه‌مندان به فعالیت‌های ورزشی گشته است. بطوری که نمود این علاقه فزاینده و رو به رشد را هم در یادگیری و اکتساب مهارت‌های حرکتی و هم در علاقه دانشمندان به طراحی پژوهش‌هایی در راستای ارتقاء و درک هر چه بهتر رفتارهای حرکتی می‌توان مشاهده کرد. پژوهش در زمینه نظریه‌ها و مدل‌های یادگیری، سرعت قابل ملاحظه‌ای یافته‌اند، که اطلاعات مفید و کاربردی زیادی فراهم کرده است. توانایی یادگیری برای موجود زنده دارای اهمیت است و در زندگی همین بس است که نیاز به تطبیق‌پذیری و سازگاری با شرایط گوناگون محیط‌زیست، انسان را از بدو تولد در شرایط یادگیری دائم قرار داده است و به طور یقین یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر یادگیری، بازخورد[1] است که نقش بسیار مهمی را در اکتساب و کنترل مهارت حرکتی ایفا می‌کند. مطالعات علمی نشان داده است که پس از تمرین، بازخورد مهم‌ترین عاملی است که نحوه اجرای مهارت‌ها و یادگیری را کنترل می‌کند‌‌ (اشمیت[2] و همکاران، 1989).

یادگیری عبارت است از اثراتی که محیط از طریق حواس‌‌ (بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی و بساوایی) بر ذهن انسان می‌گذارد. این اثرات که به صورت تغییراتی کم و بیش دائمی در رفتار بالقوه یادگیرنده به وجود می‌آید، نتیجه عوامل موقعیتی و زودگذر مانند خستگی، دارو، عوامل انگیزشی و تغییرات ناشی از رشد یا بلوغ نیست. یادگیری فقط آن چیزی نیست که به صورت تغییرات رفتار تجلی می‌کند، بلکه آن چیزی است که جزئی از یادگیرنده می‌شود. برای اینکه یادگیری اتفاق بیفتد نیاز به استفاده از فرایندی به نام آموزش است که عبارت است از فعالیت‌های‌‌ (رسمی یا غیررسمی) مربی برای ایجاد تغییراتی کم و بیش دائمی در رفتار بالقوه فرد، که به صورت کنش یا عمل متقابلی بین حداقل دو نفر‌‌ (مربی و یادگیرنده) جریان دارد‌‌ (شهرآرای، 1372). در واقع بازخورد افزوده از مهمترین متغیرهای درگیر در یادگیری حرکتی است‌‌ (اشمیت و لی[3]، 1991). بازخورد آگاهی از نتیجه[4]‌‌ (KR) بازخورد پایانی اجراست که پس از انجام تکلیف یا حرکت در مورد برونداد حرکتی خطا یا زمان در مورد هدف فراهم می­ شود‌‌ (مگیل[5]، 2011).

برای فردی که در حال یادگیری عملی است، دو نوع اطلاعات وجود دارد؛ اطلاعات ذاتی که به طور طبیعی در دسترس هستند یا نتایجی هستند که از حرکت حاصل می‌شوند و اطلاعات افزوده که به طور طبیعی در دسترس نیستند؛ اما می‌توانند به محیط اجرا اضافه شوند‌‌ (ریچاردسون و لی[6]، 1999). یکی از اطلاعات افزوده که در اختیار یادگیرنده قرار می‌گیرد، بازخورد است‌‌ (بازخورد بیرونی که گاهی به آن بازخورد افزوده[7] نیز می‌گویند) که شامل اطلاعاتی است که در نتیجه اجرا حاصل می‌شود. این نوع بازخورد از طریق فرد یا ابزاری در محیط، ارائه و به بازخورد درونی تکلیف اضافه می‌شود‌‌ (مگیل، 2011). تصور می­ شود که یادگیری حرکتی مؤثر در درجه اول بر پارامترهای عمل مانند شرایط بازخورد در طول یادگیری بستگی دارد‌‌ (اشمیت و لی، 2011). به کلیه اطلاعاتی که فرد در مورد انجام مهارت خود در حین یا پس از خاتمه حرکت دریافت می‌کند، بازخورد گفته می‌شود‌‌ (اشمیت و ریسبرگ[8]، 2000). در سال­های اخیر تلاش برای روشن شدن نقش بازخورد افزوده و استفاده از مزایای بالقوه آن با هدف کاهش آثار منفی در مقیاس وسیع مورد مطالعه قرار گرفته است. اما وجود نتایج متفاوت در این زمینه، تعیین شیوه­ای مناسب برای ارائه بازخورد را مشکل ساخته است. در این میان نقش فراوانی نسبی بازخورد افزوده بر یادگیری مهارت­ های حرکتی یکی از چالش­هایی بوده که همواره ذهن اندیشمندان حوزه یادگیری حرکتی را به خود مشغول داشته است. به تازگی، محققان تلاش­ های خود را در درک نقش خود مختاری فراگیر در کسب مهارت­ های حرکتی متمرکز کرده ­اند (سانلی، پترسون، برای و لی[9]، 2013)

نظریه‌های قدیمی تواتر بازخورد آدامز[10]‌‌ (1971) درباره چگونگی عملکرد بازخورد بدین صورت بود که: ارائه پی درپی، سریع و دقیق بازخورد، یادگیری مهارت حرکتی را افزایش می‌دهد؛ چرا که برای اجرا در مرحله فراگیری مؤثرتر بوده و تصویر ذهنی آزمودنی را با مربوط کردن هر پاسخ به هدف تقویت می‌کند. به منظور توضیح اثرات فراوانی بازخورد بر یادگیری مهارت­ های حرکتی سالمونی[11] و همکاران (1984) فرضیه هدایت[12] را مطرح و اظهار داشتند که علاوه بر اثرات قوی و هدایتی که فراوانی بازخورد در طی تمرین دارد، با چندین آثار منفی نیز همراه است که عبارتند از: 1) جلوگیری از فرایندهای مهم پردازش اطلاعات مرتبط با، تشخیص و اصلاح خطا، 2) کاهش ثبات در حرکت و 3) وابستگی اجرا کننده به بازخورد. سالمونی و همکاران با طرح فرضیه هدایت بیان کردند، فراوانی کمتر بازخورد، فراگیرنده را به استفاده از فرایندهای مفید یادگیری تشویق می‌کند، به گونه‌ای که در کوشش‌های بدون بازخورد، به طور فعال در فعالیت‌های حل مسأله مشارکت می‌کند و چون به در دسترس بودن بازخورد افزوده وابسته نیست، حتی در غیاب آن، اجرای خوبی به نمایش می‌گذارد‌‌ (سالمونی، اشمیت و والتر[13]، 1984).

ولف و شی[14]‌‌ (2004) در یک جمع‌بندی چنین نتیجه گرفتند که اگرچه فرضیه هدایت در فهم بهتر چگونگی تأثیرگذاری بازخورد بر اجرا و یادگیری مهارت­ های حرکتی سهیم است، اما نیاز است که چگونگی تعامل بازخورد با دیگر عوامل از قبیل پیچیدگی تکلیف، سطح مهارت، کانون توجه و ویژگی­های آزمودنی مورد بررسی قرار گیرد. بنابراین بحث از اینجا شروع می­ شود که اگر قبول کنیم ارائه بازخورد با تواتر پایین برای یادگیری مهارت­ های حرکتی، سودمندتر می­باشد، آنگاه کدام روش کاهش تواتر بازخورد، کدام شیوه بکارگیری آن‌‌ به صورت ‌‌آزمونگر کنترل ]بازخوردی که براساس نظر ‌‌آزمونگر به یادگیرنده ارائه می‌شود‌‌ (چیویاکفسکی و ولف، 2009)[ یا به صورت خودکنترل ]بازخوردی که بر حسب نیاز و درخواست یادگیرنده به یادگیرنده ارائه می­ شود‌‌ چیویاکفسکی و ولف، 2009)[ مؤثرتر می­باشد. محققان از روش‌های تجربی گوناگون مانند بازخورد دامنه‌ای، بازخورد خلاصه، بازخورد به کوشش‌های موفق، بازخورد خودکنترل، بازخورد میانگین، بازخورد حذفی و بازخورد هنجاری برای بررسی پیش‌بینی فرضیه هدایت استفاده کرده‌اند‌‌ (پاشلر، کپدا، ویکستد و روهرار[15] 2005). این پژوهش‌ها با ارائه بازخورد به روش­های گوناگون سعی در یافتن بهترین شیوه ارائه بازخورد داشته‌اند تا در آموزش بتوان از آنها به طور مؤثرتر بهره برد.

1-2.     بیان مسئله

رشد ادبیات در زمینه بازخورد بیانگر این است که از طریق درگیر شدن فعالانه فراگیر در فرایند یادگیری، فراخوانی و یادآوری اطلاعات اساسی، به طور معناداری افزایش پیدا می‌کند. در این که بازخورد افزوده نقش مؤثری بر یادگیری دارد، شکی نیست، آنچه چالش برانگیز است، نحوه ارائه آن است. سؤال این جاست، آیا انواع متفاوت بازخورد اثرات متفاوتی بر یادگیری دارند؟ این سؤال، سؤال اختصاصی‌تری را مطرح می‌سازد که بهترین نوع بازخورد در آموزش مهارت‌ها چیست؟ علی‌رغم تلاش زیاد محققان، نتایج ضد و نقیض پژوهش‌ها باعث نامشخص ماندن پاسخ شده است.

سالمونی و همکاران‌‌ (1984) برای به دست آوردن نتیجه‌ای منسجم‌تر، تعداد زیادی از پژوهش‌ها را مرور کردند، که تلاش آنها منجر به پیدایش فرضیه هدایت شد. براساس این فرضیه، فراوانی کمتر بازخورد فراگیرنده را به استفاده از فرایندهای مفید یادگیری تشویق می‌کند و نقش بازخورد افزوده، هدایت فرد برای اجرای صحیح مهارت در طول تمرین است. به عبارت دیگر بازخورد به کوشش‌های ناموفق و خطاهای بزرگتر، یعنی زمانی که فراگیر به حرکات صحیح هدایت می‌شود، مؤثرتر از بازخورد به کوشش‌های موفق و خطاهای کوچک‌تر است. شواهد پژوهشی دیگر نشان داده بودند که، بازخورد پس از کوشش‌های ضعیف‌‌ (استفاده از نقش اطلاعاتی بازخورد)، برای پیشرفت اجرا مؤثرتر است و تجربه­ای که فرد در اصلاح خطا به دست می­آورد، اهمیت ویژه­ای برای کسب مهارت دارد‌‌ (مگیل، 2004). یافته­ های رایت[16]‌‌ (1997) بر مؤثر بودن بازخورد به کوشش‌های ضعیف نسبت به کوشش‌های خوب دلالت داشت و نتیجه پژوهش بارنی و لی[17]‌‌ (2007) بیانگر برتری بازخورد به کوشش‌های ضعیف نسبت به بازخورد به کوشش‌های قوی بود.

اما دیگر پژوهش‌ها، نظری متفاوت را بیان داشته و اظهار می­دارند، ارائه بازخورد پس از کوشش‌های خوب‌‌ (استفاده از نقش انگیزشی بازخورد) تأثیر بیشتری بر یادگیری مهارت­ های حرکتی دارد. آلیس و جاج[18]‌‌ (2005) طی پژوهشی اظهار داشتند، آزمودنی­ها به دنبال دریافت بازخورد مثبت[19] اهداف سطح بالاتری را انتخاب می­ کنند و بدین ترتیب یادگیری آنان افزایش می­یابد.

نتایج پژوهش‌ها چیویاکفسکی و ولف[20]‌‌ (2005) این فرضیه را به چالش کشید. آنها وقتی اثر بازخورد خودکنترل[21]‌‌ (بازخوردی که بر حسب نیاز و درخواست یادگیرنده ارائه می‌شود) و ‌‌آزمونگر کنترل‌‌ (بازخورد براساس تشخیص مربی مبنی بر نیاز شاگرد ارائه می­ شود) را بر یادگیری مقایسه کردند، دریافتند گروه خودکنترل که بعد از انجام تکلیف تصمیم به دریافت بازخورد می‌گرفتند نسبت به گروه دیگر در وقت اجرا برتر بودند و بنابراین ایجاد فرصت برای یادگیرنده به منظور اینکه بعد از اجرا تصمیم به دریافت بازخورد بگیرد نسبت به شرایطی که این فرصت داده نشود، منتهی به یادگیری بهتری می‌شود.

بازخورد خودکنترل، بازخوردی است که طی آن امکان مشارکت فعالانه آزمودنی در تعیین ویژگی­های تمرین میسر می­گردد‌‌ (مگیل، 2004). معمولاً پژوهش‌ها انجام شده به صورت خودکنترل به این منوال انجام می­ شود که گروه خودکنترل را به یک گروه دیگر که به صورت جفت­شده با آنها هستند، مقایسه می­ کنند. گروه دریافت­کننده بازخورد خودکنترل دارای مزیت­های یادگیری بیشتری نسبت به گروه بازخورد جفت­شده آنها بودند. به این دلیل که گروه جفت­شده دقیقاً در همان کوشش‌های قرینه­ای بازخورد دریافت می­کردند که گروه خودکنترل درخواست داده بودند، لذا هیچ­گونه اختیاری نسبت به دریافت بازخورد نداشتند. چیویاکفسکی و ولف ‌‌(2005) نیز به صورت غیرمنتظره متوجه شدند که آزمودنی­ها بعد از کوشش‌های موفق درخواست بازخورد می‌کنند. براساس این یافته، آنها مطالعات دیگری برای مقایسه اثر بازخورد به کوشش‌های موفق و ناموفق بر یادگیری حرکتی انجام دادند، به طوری که یک گروه روی بهترین کوشش‌ها و گروه دیگر روی ضعیف‌ترین کوشش‌ها بازخورد دریافت کردند. سپس مشاهده کردند که اجرای هر دو گروه در مرحله اکتساب تفاوت معناداری نداشت، ولی در ‌‌آزمون یادداری گروه بازخورد به کوشش‌های موفق به مراتب بهتر از گروه بازخورد پس از کوشش‌های ضعیف بود و این تفاوت معنادار بود. ضمن اینکه حمایت­طلب (2014) نیز در پژوهشی اثرات بازخورد خودکنترل و بازخورد ‌‌آزمونگر کنترل بر یادگیری حرکتی در افراد مبتلا به فلج مغزی را مورد بررسی قرار داد، مشخص شد که بازخورد خودکنترل مؤثرتر از بازخورد ‌‌آزمونگر کنترل بر یادگیری حرکتی در افراد مبتلا به فلج مغزی می­باشد. چیویاکفسکی و ولف ‌‌(2007) نشان دادند ارائه بازخورد به آزمودنی­ها پس از کوشش‌های خوب[22] در مقابل ارائه بازخورد پس از کوشش‌های ضعیف[23]، یادگیری بیشتری را ایجاد می­ کند. این یافته­ ها با این دیدگاه که بازخورد پس از خطاهای بزرگ دارای اهمیت است، مغایرت داشت. آنها در توجیه نتایج خود اظهار داشتند، برای یادگیرنده دریافت بازخورد مثبت نسبت به بازخورد منفی انگیزاننده­تر است و موجب یادگیری مؤثرتری می­ شود.

مطالعه­ ای توسط موراتیدیس و همکاران[26] در سال‌‌ (2008) انجام گرفت، که به بررسی نقش انگیزشی بازخورد مثبت در ورزش و تربیت­بدنی پرداختند. نتایج نشان می‎دهد که ارتباط مثبتی بین بازخورد مثبت و عملکرد وجود دارد، در حالی که بازخورد بدون انگیزش ارتباط منفی با عملکرد را دارا می­باشد. به نظر می‏رسد مزایای روش خودکنترل پدیده‏ای نسبتاً پایدار باشد، هرچند هنوز دلایل زیربنایی وجود مزایای یادگیری در روش خودکنترل به خوبی روشن نشده است. تاکنون پژوهشی انجام نشده است تا بصورت مستقیم اثر دو وضعیت خودکنترل و ‌‌آزمونگر کنترل را بر نیازهای روان‌شناختی یادگیرنده مورد بررسی قرار دهد. تشریحات ارائه شده تاکنون نسبتاً مبهم بوده و غالباً از مفاهیم مرتبط با حیطه یادگیری شناختی مانند درگیری فعال یادگیرنده و یادگیری عمیق‏تر، برگرفته شده است. از این دیدگاه ‌‌آزمون‏های تجربی مرتبط با مباحث روان‏شناسی ارائه بازخورد با کمبود مواجه است و هنوز این سؤال بدون جواب باقی است که نوع برتر بازخورد در آموزش تکالیف و مهارت­ های پیچیده­ای مانند سرویس کوتاه بدمینتون چیست؟ به طور کلی سؤالی که محقق قصد ارائه پاسخی منطقی و علمی به آن دارد این است که آیا بازخورد خودکنترل و ‌‌آزمونگر کنترل بر میزان انگیزش و سپس یادگیری ورزشکاران اثرگذار است یا خیر؟

1-3.    ضرورت و اهمیت پژوهش

در اکثر پژوهش‌ها قبلی گروه خودکنترل با گروه جفت‌شده[27] مقایسه می­شد، گروهی که بدون توجه به عملکردشان و براساس گروه خودکنترل به آنها بازخورد داده می­شد، برای مثال آزمودنی گروه جفت‏شده در همان کوششی بازخورد دریافت خواهد کرد که همتای او در گروه خودکنترل بازخورد درخواست کرده باشد هدف از رویکرد جفت کردن، کنترل مقدار و زمان‏بندی بازخورد‌‌ (یا عواملی که توسط یادگیرنده کنترل می‏شود) است. به دلیل اینکه تعداد میانگین و زمان دریافت بازخورد در گروه خودکنترل و جفت‏شده یکسان است، بروز هر تفاوتی در ‌‌آزمون یادداری یا انتقال گروه‏ها می‏تواند به این واقعیت نسبت داده شود که یک گروه، کنترل بیش از یک متغیر خاص را بر عهده داشته است، در حالی که گروه دیگر‌‌ (جفت‏شده) نسبت به این متغیرها آزادی عمل نداشت. مزایایی از برنامه بازخورد خودکنترل در تکالیف حرکتی مختلف دیده شده است. برای مثال برخی پژوهش‌ها از تکالیف پرتابی استفاده کرده‏اند که در آن بازخورد درباره شکل حرکت‌‌ (جانل، باربا، فرلیک، تینانت و کاراف[28]، 1995) یا دقت پرتاب‌‌ (چیویاکفسکی، ولف، لاراگ، کفر و تانی[29]، 2008) ارائه شده است. همچنین نشان داده شده است که بازخورد همزمان خودکنترل یادگیری ویژگی‏های ادراکی‌‌ (مانند تنظیم سرعت راه رفتن در حین راه رفتن از بین درهایی که بصورت مجازی باز و بسته می‏شوند: هات، کاماچون، فرناندز، جکوبز و منتاگنه[30]، 2009) و یادگیری فرود هواپیمای مجازی‌‌ (هات، جاکوبس، کاماچون، گالن و منتاگنه[31]، 2009) را افزایش می‏دهد. محققین دیگری مزایایی از بازخورد خودکنترل در یادگیری تکالیف زمان‏بندی گزارش کرده‏اند‌‌ (چن، هندریک و لیدور[32]، 2002؛ چیویاکفسکی و ولف، 2002؛ پیترسون و کارتر، 2010). پس طبیعی به نظر می­رسد که گروه خودکنترل نسبت به گروه جفت‌شده دارای برتری باشد. این یافته‏ها نشان می‏دهند که نیاز یادگیرنده به استقلال نقش مهمی در این موقعیت‏ها ایفا می‏کند. یافته‏های ارائه شده اهمیت اثرات انگیزشی بر یادگیری حرکتی را نشان داده و پیشنهاد می‏کند ممکن است حداقل بخشی از اثرات برخی از متغیرها که نقش اطلاعاتی برای آنها فرض شده است، بصورت بالقوه به ویژگی انگیزشی آنها مربوط شود. نیازهای روان‌شناختی پایه مرتبط با احساس «شایستگی» و «استقلال» ممکن است بسیاری از این اثرات انگیزشی را تحت تأثیر قرار دهد. ویژگی انگیزش و بازخورد از عوامل مهم و تأثیر گذار بر عملکرد ورزشکاران می‌باشد.

ما در پژوهش‌ حاضر ضمن کنترل تواتر بازخورد که موضوعی مهم در این زمینه می­باشد، اثرات بازخورد را در شرایط خودکنترل و ‌‌آزمونگر کنترل و همچنین بازخورد جفت‌شده با خودکنترل و بدون بازخورد بر انگیزش و یادگیری مهارت سرویس کوتاه بدمینتون را در جوانان مورد مقایسه قرار داده­ایم. به نظر می‌رسد، مطالعۀ میزان انگیزش که به وسیلۀ بازخورد ایجاد می‌شود، واجد ارزش پژوهشی قابل ملاحظه‌ای باشد. تا از این رهگذر اطلاعاتی را در خصوص اثرگذاری انواع بازخورد به خصوص بازخورد خودکنترل بر انگیزش و یادگیری مهارت­ های حرکتی در اختیار مربیان قرار دهیم. بدیهی است کاربرد مناسب بازخورد در امر تسریع یادگیری، موجب صرفه جویی در هزینه و زمان می‌شود.

1-4.    اهداف پژوهش

1-4-1. هدف کلی

هدف از اجرای پژوهش‌ حاضر مقایسه اثرات بازخورد خودکنترل و ‌‌آزمونگر کنترل بر انگیزش، اجرا و یادگیری سرویس بدمینتون در دانشجویان پسر دانشگاه سمنان ‎می­باشد.

1-4-2. اهداف جزئی

1. تعیین اثر بازخورد خودکنترل بر اکتساب و انتقال مهارت سرویس بدمینتون
2. تعیین اثر بازخورد جفت­شده بر اکتساب و انتقال مهارت سرویس بدمینتون
3. تعیین اثر بازخورد ‌‌آزمونگر کنترل بر اکتساب و انتقال مهارت سرویس بدمینتون

4. 
   

5.  

6. تعیین اثرتمرین بدون استفاده از بازخورد بر اکتساب و انتقال مهارت سرویس بدمینتون
7. مقایسه اثر انواع بازخورد بر اجرای مرحله اکتساب مهارت سرویس بدمینتون
8. مقایسه اثر انواع بازخورد بر ‌‌آزمون انتقال مهارت سرویس بدمینتون
9. مقایسه میزان علاقه/لذت گروه‌های پژوهش‌ بعد از اعمال بازخورد
10. مقایسه میزان شایستگی ادراک شده گروه‌های پژوهش‌ بعد از اعمال بازخورد
11. مقایسه میزان تلاش/اهمیت گروه‌های پژوهش‌ بعد از اعمال بازخورد
12. مقایسه میزان انگیزش درونی گروه‌های پژوهش‌ بعد از اعمال بازخورد

1-5.    فرضیه ‏های پژوهش

1. اثر بازخورد خودکنترل بر اکتساب و انتقال مهارت سرویس بدمینتون معنادار است.
2. اثر بازخورد جفت­شده بر اکتساب و انتقال مهارت سرویس بدمینتون معنادار است.
3. اثر بازخورد ‌‌آزمونگر کنترل بر اکتساب و انتقال مهارت سرویس بدمینتون معنادار است.
4. اثر تمرین بدون استفاده از بازخورد بر اکتساب و انتقال مهارت سرویس بدمینتون معنادار است.
5. تفاوت بین میانگین اجرای انواع گروه‏های بازخورد در مرحله اکتساب مهارت سرویس بدمینتون معنادار است.
6. تفاوت بین میانگین اجرای انواع گروه‏های بازخورد در ‌‌آزمون انتقال مهارت سرویس بدمینتون معنادار است.
7. تفاوت بین میزان علاقه/لذت گروه‌های پژوهش‌ بعد از اعمال بازخورد معنادار است.
8. تفاوت بین میزان شایستگی ادراک شده گروه‌های پژوهش‌ بعد از اعمال بازخورد معنادار است.
9. تفاوت بین میزان تلاش/اهمیت گروه‌های پژوهش‌ بعد از اعمال بازخورد معنادار است.
10. تفاوت بین میزان انگیزش درونی گروه‌های پژوهش‌ بعد از اعمال بازخورد معنادار است.

1-6.    قلمرو پژوهش‌

1. همه شرکت­کننده­ها راست دست بودند
2. همه شرکت­کننده­ها پسر بودند.
3. سن شرکت­کننده­ها بین 19 تا 28 سال بود.
4. شرکت­کننده­ها از نظر سطح مهارت مبتدی بودند.
5. عوامل محیطی‌‌ (مکان، نور، صدا و دما) برای همه یکسان بود.
6. برای سنجش اجرای کلیه شرکت­کننده­ها از ‌‌آزمون سرویس کوتاه بدمینتون استفاده شد.

1-7.    محدودیت‎های پژوهش‌

1. پژوهش‌ بر نوع و شدت فعالیت شرکت کننده‌ها قبل از انجام ‌‌آزمون­ها کنترل نداشت.
2. محقق بر شرایط استراحت و خواب شرکت­کننده‌ها کنترل نداشت.
3. محقق از شرایط روانی شرکت­کننده­ها در مرحله اکتساب، یادداری و انتقال آگاهی نداشت.
4. محقق از توجه کافی شرکت­کننده­ها بر اجرای حرکات و میزان مشغولیت ذهنی آنها به موارد نامربوط در حین اجرای تکلیف آگاهی نداشت.

[1].Feedback

[2].Schmidt

[3].le

[4].Knowledge of result

[5].Magill

[6].Richardson & le

[7].Augmented Feedback

[8].Schmidt & risberg

[9].Sanli, Patterson, Bray, & Lee

[10].Adams

[11].salmoni

[12].Ghidance Hypothesis

[13].Salmoni , Schmidt & Walter

[14].Wulf & Shea

[15].Pashler, Cepeda, Wixted & Rohrer

[16].Wright

[17].Barney and Lee

[18].Ilies & Judg

[19].Positive feed

[20].Chiviacowsky&Wulf

[21].Self-controled feedback

[22].Feedback after good trial

[23].Feedback after poor trial

[24].Chiviacowsky, wulf, wally & Borges

[25].Patterson & cater

[26].Mouratadis et al

[27].Yoked group

[28].Janelle, Barba, Frehlich, Tennant & Caraugh

[29].Chiviacowsky, Wulf, LA Roque, Kaefer & Tani

[30].Huet, Camachon, Fernandez, Jacobs & Montage

[31].Huet, Jacobs, Camachon, Fernandez, & Montagne

[32].Chen, Hendrick & Lidor

و بیان مسئله

در ورزش‌­­های سرعتی­– توانی مانند فوتبال، هندبال و بسکتبال که اغلب دارای مسابقات لیگ هستند، ورزشکار مجبور است که در فصل مسابقات خود را برای حضور در چندین مسابقه آماده کند (علیجانی، ۱۳۸۴). برنامه تمرینی مؤثر، نیازمند ترکیبی از شدت و مدت، تعداد جلسه­ها و نوع تمرین برای اعمال اضافه­بار بر دستگاه­های مختلف بدن و ایجاد سازگاری است. سازگار­ی­های تمرینی با برنامه­ های تمرینی به کار گرفته شده ارتباط دارد (قهرمانلو، 1385؛ علیزاده و همکاران، 1389). تمرین موازی، تمرین چند دستگاه تولید انرژی و اجرای همزمان انواع مختلف تمرین­هاست. این تمرین، برای سازگاری در آن ورزش­هایی حائز اهمیت است که به بیش از یک دستگاه تولید انرژی متکی هستند. در طراحی و اجرای این نوع برنامه تمرینی، بین مربیان اختلاف نظر وجود دارد؛ ضمن اینکه برخی از کارشناسان این­گونه تمرین­ها را تأیید نکرده ­اند و اعتقاد دارند که درباره روش­های تمرینی آن باید بررسی­های دقیق­تری را انجام داد (رحیمی و همکاران، 1388؛ علیزاده و همکاران، 1389).

ورزش فوتبال به نیازهای فیزیولوژیکی گوناگونی وابسته است. در فوتبال، تعادل بین این اجزای آمادگی به سطح عملکرد یا اجرای بازیکن فوتبال، پستی که در آن بازی می کند و روش بازی تیم بستگی دارد (کولات^[1] و همکاران، 1993؛ فرامرزی و همکاران، 1389). بازیکنان در سطح بالای فوتبال نیازهای متفاوت و متعددی دارند، از جمله نیاز به ظرفیت هوازی در تحمل فعالیت ورزشی به مدت 90 دقیقه و گاه 120 دقیقه، توانایی افزایش شتاب سریع در مسافتی کوتاه و کاهش شتاب یا تغییر جهت ناگهانی. علاوه بر این، باید به طور مکرر توان بی­هوازی بالایی را در پریدن، تکل­زدن و شوت­زدن تولید کنند. بازیکنان فوتبال از این نظر که به ترکیبی از ویژگی­های فیزیولوژیکی متفاوتی نیاز دارند با سایر ورزش­ها متفاوتند ( اکبلوم[2]، 2003؛ فرامرزی و همکاران، 1389).

قدرت و توان عوامل مهم آمادگی جسمانی در موفقیت بازیکنان فوتبال هستند، زیرا فوتبال، ورزشی است که شامل سرعت، توان انفجاری و چابکی می­ شود (امیری­خراسانی و همکاران، 2011؛ زارع­زاده مهریزی و همکاران، 1392). بنابراین، توسعه قدرت و توان از مهم­ترین اجزای برنامه­ های تمرینی برای آمادگی در این نوع ورزش­ها است. زمانی که عملکرد را در بازیکنان فوتبال برآورد می­کنیم، توان اندام تحتانی ابزاری حیاتی است (پریرا^[3] و همکاران، 2009؛ زارع زاده مهریزی و همکاران، 1392).

از آن جایی که برای داشتن بهترین عملکرد در فوتبال بایستی به شیوه ­های تمرینی و متغیر­های مربوط به آن شیوه ­ها توجه خاصی شود، بنابراین بررسی تأثیر تمرین­های مختلف بر توسعه و بهبود توان انفجاری و بی­هوازی و سرانجام شناسایی و معرفی روش برتر و بهتر، می ­تواند مناسب­ترین ابزار را در اختیار مربیان و بازیکنان قرار دهد تا بتوان به اهداف فوق دست یافت. لذا این سؤال در ذهن محقق وجود دارد که آیا بین اثر یک دوره تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر برخی شاخص ­های آمادگی جسمانی در بازیکنان فوتبال تفاوت وجود دارد؟

1-2. ضرورت تحقیق

در ورزش فوتبال، قدرت عضله و انعطاف­پذیری مفصل، دو عامل ایمنی به شمار می­روند. چنانچه بین سطوح قدرت اعضای بدن بی­توازنی به وجود آید، احتمال آسیب­پذیری افزایش خواهد یافت. اطلاعات موجود نشان می­دهد که مقایسه قدرت پا­های چپ و راست، در پیش ­بینی احتمال آسیب سودمند است. توماس[16] به نقل از دانینگ در تجزیه و تحلیل شماری از آزمون­های قدرت و توان عضلانی بازیکنان حرفه­ای انگلیس دریافت که در سرتاسر فصل مسابقات فوتبال، در ورزشکاران قوی­تر، میزان آسیب­دیدگی کمتر بوده است (دانینگ^[17] و همکاران، 1995). در طی بازی فوتبال، بازیکنان حدود 50 چرخش و انقباضات مؤثر را برای حفظ تعادل و کنترل توپ در مقابل فشار مدافع انجام می­ دهند (ویسلاف^[18] و همکاران، 2004؛ استالن و همکاران، 2005). بنابراین قدرت و توان، اهمیت زیادی در بازیکنان فوتبال دارد. توان، یک چرخش سریع است که به قدرت بیشینه وابسته است. یک ارتباط معنادار بین یک تکرار بیشینه و شتاب و سرعت حرکت مشاهده شده است. رکورد­های دو آزمون پرش و 30 متر دوی نشان داد که بین عملکرد توان و قدرت بیشینه ارتباط وجود دارد (ویسلاف و همکاران، 2004).

بهبود­هایی در عملکرد بعد از تمرینات مقاومتی بالستیک در تمام ادبیات تحقیق مشاهده شده است و معمولا شامل افزایش در حداکثر برون­ده توانی (کورمی[19] و همکاران، 2010؛  هریس[20] و همکاران، 2009؛  مک براید[21] و همکاران، 2002؛ وینچستر[22] و همکاران، 2008)، میزان افزایش نیرو (وینچستر و همکاران، 2008)، سرعت حرکت (وینچستر و همکاران، 2008؛ مک براید و همکاران، 2002؛ کورمی و همکاران، 2010)، پرش ارتفاع (مک براید و همکاران 2002؛ کورمی و همکاران، 2010) و عملکرد در دوی سرعت می­باشد (هریس و همکاران، 2009؛ مک براید و همکاران، 2002). تمرینات مقاومتی با وزنه­های سنگین (برای مثال 80 درصد یک تکرار بیشینه) معمولا برای افزایش عملکرد ورزشکار به وسیله بهبود قابلیت عضله برای اعمال حداکثر نیرو در هر سرعتی از حرکت استفاده شده است (کانکو[23] و همکاران، 1983). افزایش قدرت حداکثر از طریق بعضی تمرینات، نشان داده است که اثر معناداری بر عملکرد ورزشکاران دارد (ویلسون و همکاران، 1997). بعد از دوره­هایی از تمرینات قدرتی سنگین در افراد ورزشکار هم بهبود­هایی در برون­ده توان (ویلسون و همکاران، 1993)، سرعت حرکت (کانکو و همکاران، 1983) و پرش ارتفاع (ویلسون و همکاران، 1997)، مشاهده شده است. مطالعات گذشته، تأثیر تمرینات مقاومتی بالستیک و تمرینات مقاومتی سنگین را در بهبود عملکرد ورزشکاران مقایسه کرده ­اند (ویلسون و همکاران، 1993؛ کورمی و همکاران، 2010). ویلسون و همکاران (1993) در پژوهشی گزارش کردند که تمرینات مقاومتی بالستیک ]پرش اسکات[24](SJ) در 30 درصد حداکثر نیروی ایزومتریک[ بهبود­هایی را در پرش عمودی با کمک دست­ها[25] (CMJ)  و ارتفاع پرش ایستا، گشتاور ایزوکنتیک، اوج توان[26] در طی یک آزمون دوچرخه 6 ثانیه­ای نشان می­دهد. تمرینات وزنه سنگین منجر به بهبود در CMJ و SJ  و همچنین اوج توان در طی یک آزمون دوچرخه 6 ثانیه­ای شد. درصد تغییرات در پرش ارتفاع هم در CMJ و هم SJ به طور معناداری برای گروه تمرینات مقاومتی بالستیک بیشتر بود (ویلسون و همکاران، 1993). به طور مشابهی، هریس و همکاران (2000) بهبود­هایی را در ارتفاع CMJ و تست پله مارگاریا کالامن بعد از تمرینی با تمرکز بر نیروی بالا (برای مثال تمرینات مقاومتی) مشاهده کردند، درحالی که تمرین با تأکید بر توان بالا، بهبود­هایی را در ارتفاع CMJ، پرش طول ایستاده و تست توانی پله مارگاریا کالامن در مردهایی که قبلا تمرین قدرتی داشته اند، نشان داد. با این حال تفاوت معنی­داری در اندازه و بزرگی بهبود­ عملکرد بین دو گروه مشاهده نشد(هریس و همکاران، 2000). نتایج هردو روش تمرینی، عملکرد ورزشی پویا را بعد از مداخله کوتاه مدت (9 تا 10 هفته) در مردان نسبتا تمرین کرده نشان ­داد و اینکه تمرینات مقاومتی بالستیک ممکن است بهبود­ بیشتری در عملکرد ورزشکاران در طی این دوره کوتاه نشان دهد. اگرچه این مطالعات بینش مهمی را نسبت به انتقال اثر تمرین ارائه می­دهند، اما هنوز هیچ مطالعه­ ای از تمرینات متنوع در برنامه تمرین مقاومتی بالستیک استفاده نکرده

 است و مطالعات پیشین بر اجرای یک حرکت (به طور مثال پرش اسکات) تمرکز داشته اند. تا جایی که ما مطالعه کردیم هیچ تحقیقی به مقایسه تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک در بازیکنان فوتبال نپرداخته است. با توجه به مطالب فوق، هدف از پژوهش حاضر این است تا به مقایسه تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر برخی شاخص ­های آمادگی جسمانی بازیکنان فوتبال بپردازد.

1-3. اهداف تحقیق

1-3-1. هدف اصلی

مقایسه اثر تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر برخی شاخص ­های آمادگی جسمانی بازیکنان فوتبال

1-3-2. اهداف اختصاصی

1-3-2-1. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر توان بی­هوازی بازیکنان فوتبال

1-3-2-2. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر قدرت پای بازیکنان فوتبال

1-3-2-3. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر سرعت دویدن بازیکنان فوتبال

1-3-2-4. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر چابکی بازیکنان فوتبال

1-3-2-5. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر مهارت (چابکی با توپ) بازیکنان فوتبال

1-3-2-6. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر توان عضلانی پایین­تنه بازیکنان فوتبال

1-3-2-7. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر توان عضلانی بالا­تنه بازیکنان فوتبال

1-4. فرضیه ­های تحقیق

1-4-1. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر توان بی­هوازی بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

1-4-2. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر قدرت پای بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

1-4-3. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر سرعت دویدن بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

1-4-4. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر چابکی بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

1-4-5. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر مهارت (چابکی با توپ) بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

1-4-6. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر توان عضلانی پایین­تنه بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

1-4-7. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر توان عضلانی بالا­تنه بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

[1] .Kollath

[2] .Ekblom

[3] .Pereira

[4] .Stolen

[5] .Jovanovic

[6] .Hoff

[7] .Bangsbo

[8] .Chelly

[9]. Ballistic resistance training

[10] .Fleack

[11] .Kraemer

[12] .Gruber

[13] .Mangine

[14] .Sundan

[15] .Emam

[16] . Thomas

[17] .Dawning

[18] .Wisloff

[19].Cormie

[20] .Harris

[21].Mc bride

[22].Winchester

[23] .Kaneko

[24]. Squat jump

[25]. Counter movement jump

[26]. Peak power

حرکات مقاومتی سبکتر پلایومتریک، توسعه نیروی برونگرا را افزایش دهند. تمرین پلایومتریک نوعی از تکنیک‌های تمرینی است که بوسیله ورزشکاران رشته‌های مختلف ورزشی به منظور افزایش قدرت و توان انجاری انجام می‌گردد. این نوع تمرینات شامل کشش سریع در یک عضله بلافاصله بعد از انقباض کوتاه شونده یا کانسنتریک همان عضله و بافت پیوندی انجام می‌گردد (دانشمندی، 1382).

1-2- بیان مسئله

مقایسه تمرینات پلایومتریک با تمرینات با وزنه نتایج بحث بر انگیزی ایجاد کرده و به نظر می‌رسد محققان توافقی در مورد موثر بودن نسبی تمرین پلایوتمریک در مقایسه با تمرین با وزنه و یا ترکیب این دو در بهبود قالب توان انفجاری و یا دیگر فاکتورهای آمادگی جسمانی ندارد. در تحقیق حاضر، پژوهشگر به دنبال این موضوع است تا تاثیر هر یک از انواع تمرینات پلایومتریک، مقاومتی با وزنه و ترکیب پلایومتریک با وزنه بر متغیرهای توان انفجاری و چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام را بررسی کند. با توجه به این مسئله، پژوهشگر قصد دارد تاثیر شش هفته سه روش تمرینی پلایومتریک، مقاومتی با وزنه و ترکیب پلایومتریک با وزنه بر روی فاکتورهای توان بی‌هوازی و چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام شهرستان گرگان را مقایسه کند.

1-3- ضرورت و اهمیت

دامنه ی استفاده از روش‌های مختلف تمرینی در ورزش بسیار گسترده است و استفاده از هر شیوه‌ی تمرینی اطلاعات خاص مربوط به آن را می‌طلبد و هر یک از روش‌های تمرینی برای تقویت فاکتورهای خاصی به کار گرفته می‌‌شود. متاسفانه اغلب مشاهده ‌شود که بعضی از مربیان بدون توجه به میزان کارآمدی و قابلیت اثر بخشی تمرین، نسبت به تجویز آن برنامه اقدام می‌کنند. از جمله این برنامه‌های تمرین ناموفق ‌می‌توان به فعالیت‌هایی که زمان نقش مهمی در آن دارد، اشاره کرد.

اجرای هر فعالیتی در حداقل زمان همواره مورد توجه بشر بوده است. توان، از مهمترین عوامل آمادگی جسمانی است که در اغلب رشته‌ها نقش مهمی را ایفا می‌کند. بسیاری از ورزش‌های انفرادی و تیمی که در آنها به پریدن، ضربه زدن و سرعت نیاز است، به میزان زیادی به توان انفجاری پا بستگی دارد (آروین، 1377). در نتیجه در دهه‌ های گذشته تلاش مربیان و محققان بر تعیین مکانیزم‌های تمرینی مناسب برای بهبود توان پا و اجرای ورزشکاران تمرکز یافته است. به احتمال زیاد دو شیوه‌ی تمرینی با وزنه و پلایومتریک بر عوامل حرکتی و جسمانی موثر است ولی در مورد این موضوع که کدام روش بر بهبود فاکتورهایی همچون توان و قدرت مفیدتر است ابهاماتی وجود دارد و همچنین این مسئله که آیا تمرین ترکیبی پلایومتریک – با وزنه تواند نسبت به هر کدام به تنهایی مفیدتر باشد جای بحث و بررسی دارد و این موضوعی است که برای ورزشکاران و مربیان قابل بحث است. در صورت روشن شدن این مطلب، ورزشکاران می‌توانند در زمان کمتر و با صرف هزینه و انرژی کمتر به نتیجه دلخواه درست یابند (پارسا، 1377).

از طرفی، با توجه به نوع تمریناتی که ورزشکاران پرورش‌اندام انجام می‌دهند و سازگاری‌های بوجود آمده در این ورزشکاران در نتیجه تمرینات طولانی مدت، بررسی اثرات تمرینات پلایومتریک و تمرینات مقاومتی با وزنه و فاکتورهای آمادگی جسمانی موضوع جالبی است. مسأله قابل توجه دیگر آن است که هر یک از برنامه‌های تمرینی نیاز به امکانات ویژه ای دارد. بنابراین به دلیل کمبود امکانات و تجهیزات پیشرفته در سالن‌های ورزشی، استفاده از تمرینات پلایومتریک تواند روشی مناسب و جایگزین برای مربیان و معلمین ورزش باشد. مروری بر پژوهش‌های انجام شده نشان می‌دهد که مطالعات کمی بر ورزشکاران پرورش‌اندام صورت گرفته است و در نتیجه محقق بر آن شد که تاثیر این برنامه‌های منتخب را بر این ورزشکاران بررسی کند.

1-4- اهداف تحقیق

1-4-1- هدف کلی

مقایسه تاثیر سه روش تمرینی منتخب پلایومتریک، مقاومتی با وزنه و ترکیبی پلامتریک با وزنه بر توان انفجاری و چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام

1-4-2- اهداف توصیفی

1- توصیف ویژگی‌های فردی ورزشکاران پرورش‌اندام

2- توصیف توان بی‌هوازی ورزشکاران پرورش‌اندام

3- توصیف چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام

1-4-3- اهداف اختصاصی

• تعیین اثر تمرینات پلایومتریک بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام
• تعیین اثر تمرینات منتخب مقاومتی با وزنه بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام
• تعیین اثر تمرینات منتخب ترکیبی پلایومتریک – مقاومتی با وزنه بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام
• مقایسه تاثیرات تمرینات پلایومتریک، مقاومتی با وزنه و ترکیبی پلایومتریک- با وزنه بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام
• تعیین اثر تمرینات پلایومتریک بر چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام
• تعیین اثر تمرینات منتخب مقاومتی با وزنه بر چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام
• تعیین اثر تمرینات ترکیبی پلایومتریک- مقاومتی با وزنه چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام
• مقایسه تاثیر تمرینات پلایومتریک – مقاومتی با وزنه بر چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام

1-5- فرضیه‌های تحقیق

فرضیه اول: تمرینات پلایومتریک تاثیر معنی‌داری بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام ندارد.

فرضیه دوم: تمرینات مقاومتی با وزنه تاثیر معنی‌داری بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام ندارد.

فرضیه سوم: تمرینات ترکیبی پلایومتریک- مقاومتی با وزنه تاثیر معنی‌داری بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام ندارد.

فرضیه چهارم: تفاوت معنی‌داری بین سه شیوه‌ی تمرینی پلایومتریک، مقاومتی با وزنه و ترکیبی پلایومتریک-مقاومتی با وزنه بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام وجود ندارد.

فرضیه پنجم: تمرینات پلایومتریک تاثیر معنی‌داری بر چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام ندارد.

فرضیه ششم: تمرینات مقاومتی تاثیر معنی‌داری بر چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام ندارد.

فرضیه هفتم: تمرینات ترکیبی پلایومتریک-مقاومتی تاثیر معنی‌داری بر چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام ندارد.

فرضیه هشتم: تفاوت معنی‌داری بین سه شیوه تمرین بر چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام وجود ندارد.

1-6- محدودیت‌های تحقیق

1-6-1- محدودیت‌های قابل کنترل

• آزمودنی‌ها فقط از شهر گرگان انتخاب شدند.
• آزمودنی‌ها فقط از جنس مذکر بودند.
• نوع تمرین برای هر گروه تجربی ثابت و مشخص بود و شدت تمرین‌ها و میزان پیشرفت آن کنترل شدند.
• زمان و تعداد جلسات و هفته‌های تمرینی برای گروه‌های تجربی یکسان بود.
• برای به حداقل رساندن خطا و از بین بردن آسیب، شکل درست حرکت آموزش داده شد.

1-6-2- محدودیت‌های غیر قابل کنترل:

• عدم کنترل دقیق رژیم آزمودنی‌ها در طول دوره تمرین‌ها
• عدم کنترل دقیق فعالیت‌های روزانه و عمل آزمودنی‌ها
• عدم کنترل شرایط روحی آزمودنی‌ها به ویژه در زمان اجرای آزمون‌های اولیه و نهایی

[1]-Chu

[2]-Kathleen et al.

:

فوتبال یک ورزش تیمی و محبوب‌ترین ورزش در بیشتر کشورهای جهان است که توسط دو تیم یازده نفره متشکل از بازیکنان فوتبال با یک توپ فوتبال بر روی چمن طبیعی یا مصنوعی با هدف گل‌زدن انجام می‌گیرد. یازده بازیکن هر تیم شامل چند مهاجم، هافبک، مدافع و یک دروازه‌بان می‌شوند که توسط سرمربی در زمین چیده می‌شوند و مانند یک سیستم عمل می‌کنند که سیستم فوتبال نامیده می‌شود. طول زمین فوتبال ۹۰ تا ۱۲۰ متر و عرض آن ۴۵ تا ۹۰ متر است. فوتبال در دو نیمه ۲۰ تا ۴۵ دقیقه‌ای انجام می‌گیرد و در بازی‌های حذفی و رفت و برگشتی گاهی‌اوقات، وقت‌های اضافه و پنالتی نیز به آن افزوده می‌گردد.

ساختار آناتومیکی پا و توزیع نیروی عکس العمل زمین متناسب با آن، عملکرد پا را حین تحمل وزن و پیشروی تحت تاثیر قرار می دهد(13). تحقیقات نشان داده است که فشار بیش از حد در کف پا با ایجاد زخم، پینه، ناهنجاری های پا، کاهش ضخامت بافت کف پا و محدود شدن حرکت مفاصل در ارتباط می باشد(14). Cop نمودار توزیع فشار در ناحیه جلو – عقب و داخلی – خارجی برای هر فردی ارائه می دهد. نتایج حاصل از آزمایش های ایستا که می تواند در مراحل اولیه توانبخشی کاربرد داشته باشد همچنین برای انجام تست های پویا در مراحل بعدی نیز کاربرد دارند. اکثر دلایل خستگی و درد های پا در  مردم به علت وجود ناهنجاری می باشد. تشخیص ناهنجاری ها می بایست چیزی بیشتر از یک مشاهده بصری باشد(15). با توجه به مطالب بالا متوجه می شویم که با انجام مشاهده و بررسی، روی کف پا می توان در کاهش ناهنجاری حین انجام فعالیت ورزشکاران شرایطی را ایجاد کرد تا راحت تر و بهتر بتوانند به فعالیت بپردازند.

در این میان برای کاهش ناهنجاری در  فعالیت ورزشکاران برآنیم تا مقایسه تغییرات پویای الگوی پخش فشار کف پا، شاخص قوس و Cop در پای مسلط فوتبالیست های نوجوان و جوان آماتور استان البرز را حین راه رفتن به انجام رسانیم.

1-2-بیان مسئله:

نتایج مطالعات پیشین نشان می دهد که آگاهی از میزان و نحوه توزیع فشار در کف پا فعالیت های روزمره همچون راه رفتن و دویدن می تواند معیار مناسبی برای بررسی وضعیت پا در افراد مختلف باشد. اندام تحتانی علاوه بر آنکه سطح اتکای آدمی است عامل جابجایی او نیز به شمار می رود. بنابراین ناهنجاری های بخش تحتانی علاوه بر تغییرات در وضعیت ایستاده، جابجایی او را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. ممکن است منجر به اختلال در کنترل پاسچر، اختلال در فشار وارده بر کف پا و بروز آسیب های مختلف گردد(14،15،16). سطوتی و همکاران(1391)، در تحقیق خود گزارش کردند که افراد مبتلا به صافی کف پا به دلیل از دست دادن تنطیم راستای ساختار پا و کاهش درک حرکتی لیگامان‌ها و تاندون‌های پا در مقایسه با افراد سالم، تعادل کمتری طی ایستادن دارند. به نظر می‌رسد که کفی طبی سبب بهبود تنظیم راستای ساختار پا و کاهش نیروهای وارد بر لیگامان‌ها و در نتیجه بهبود تعادل می‌شود(36). خدا ویسی(1388)، گزارش کرده است که افرادی با ارتفاع قوس طولی داخلی زیاد در پا، عملکرد تعادلی ضعیف تری نسبت به افرادی با قوس طولی داخلی کم و نرمال در پا و افرادی با ارتفاع قوس طولی داخلی کم، عملکرد ضعیف تری نسبت به افراد با ارتفاع قوس طولی داخلی نرمال دارند(37). هرتل و همکاران[2](2002)، گزارش کردند که افراد ی با ارتفاع قوس طولی داخلی زیاد در پا، میزان انحراف مرکز فشار بیشتری نسبت به افرادی با ارتفاع قوس طولی داخلی نرمال در پا دارند، در حالی که تفاوتی در سرعت و میزان انحراف مرکز فشار بین افرادی با ارتفاع قوس طولی داخلی کم و نرمال در پا مشاهده نشده است(18). دی کوک و همکاران[3] (2007)، cop را بر روی هر سه نوع قوس پا (کف پای با انحنای زیاد- نرمال- کف پای با انحنای کم) مطالعه کردن و در نتیجه گزارش کردند که جابجایی cop در قوس با انحنای کم ،بیشتر است(20). سندری و همکاران[4] (2008)، هنگام اندازه گیری تعادل، تفاوت معنی داری بین افراد با ارتفاع قوس طولی داخلی کم و نرمال در پا مشاهده نکرده اند (19). کفی سبب انتقال فشار از سایر نواحی مجاور شامل پاشنه و جلوی پا به ناحیه میانی پا می گردد که با نتایج سایر مطالعات سازگار است و کاهش فشار معنادار در ناحیه پاشنه با بهره گرفتن از ارتز آن را تایید می نماید که ممکن است نشان دهنده عملکرد کفی در جبران عمل از دست رفته قوس طولی در این دفورمیتی باشد. همانگونه که از تحقیقات حاضر درک می‌شود در صورتی که در اندام تحتانی و بخصوص ناحیه ی مچ پا ناهنجاری رخ دهد ما شاهد کاهش کیفیت راه رفتن و یا انجام هر گونه فعالیت ورزشی خواهیم بود که در این میان شاید بتوان مواردی را مشاهده کرد که با وجود ناهنجاری بتوانند فعالیت خود را به نسبت دیگران به بهترین نحو انجام دهند اما به علت اینکه این اتفاق شاید به ندرت اتفاق افتد ما بیشترین تمرکز خود را بر روی آحاد مردم و بالاخص

 ورزشکاران متوجه می کنیم. در ورزشکاران داشتن وضعیت بدنی خوب، تمرکز و نیز تعادل باعث بهتر نتیجه گرفتن و موفقیت در تمامی عرصه های پیش رو خواهد شد. در این میان داشتن تعادل مطلوب باعث خواهد شد تا دیگر شرایط نیز برای ورزشکار به صورت ایده آل به وجود آید.(21)

با توجه به تحقیقات اندکی که در این زمینه انجام شده است این سوال مطرح می‌شود که آیا تفاوتی در الگوی پخش فشار کف پا، شاخص قوس و cop در پای مسلط فوتبالیست های نوجوان و جوان آماتور استان البرز وجود دارد؟

1-3-اهمیت و ضرورت تحقیق:

1-4-فرضیات تحقیق:

1-4-1-فرض کلی :

بین الگوی پخش فشار کف پا (زمان تماس، اوج نیرو و سطح تماس) بین فوتبالیست های نوجوان و جوان آماتور استان البرز حین راه رفتن تفاوت وجود دارد.

1-4-2-فرضیات اختصاصی:

1. در شاخص قوس بین دو گروه فوتبالیست های نوجوان و جوان تفاوت وجود دارد.
2. در الگوی پخش فشار کف پایی بین دو گروه فوتبالیست های نوجوان و جوان تفاوت وجود دارد.
3. در cop دو گروه فوتبالیست های نوجوان و جوان تفاوت وجود دارد.

1-5-اهداف تحقیق:

1-5-1-اهداف کلی :

مقایسه تغییرات پویای الگوی پخش فشار کف پا، شاخص قوس و Cop در پای مسلط فوتبالیست های نوجوان و جوان آماتور استان البرز حین راه رفتن

1-5-2-اهداف اختصاصی:

1. مقایسه شاخص قوس بین فوتبالیست های نوجوان و جوان آماتور استان البرز حین راه رفتن
2. مقایسه تغییرات پویای الگو پخش فشار کف پا (زمان تماس، اوج نیرو و سطح تماس ) بین فوتبالیست های نوجوان و جوان آماتور استان البرز حین راه رفتن
3. مقایسه cop بین فوتبالیست های نوجوان و جوان آماتور استان البرز حین راه رفتن

[1]– Subotnick

[2] – Hertel and et al

[3] – Cock and et al

[4] – Sandrey and et al

:

امروزه شاهد رشد و تحول عظیمی در جهان هستیم که از آن جمله جابجا شدن رکوردها در رشته های مختلف ورزشی است. با گسترش حرفه ای گری در ورزش، برنامه ریزان و مسئولین دنیای ورزش به دنبال آن هستند تا از آخرین دستاوردهای علمی و عملی بهره جویند. سال های زیادی است که ورزش از حالت سنتی خود خاج شده و اگر ملتی در این مبارزه علمی از قافله عقب بماند در جهان ورزش حرف برای گفتن ندارد.

بدیهی است که تمامی اعمال بشری از دو جنبه فیزیولوژیکی و روانی قابل بررسی است و با توجه به نقشی که جنبه های روانی در اعمال و رفتار بشر دارند، اهمیت دادن به مباحث روان شناسی از ارزش و اعتبار ویژه ای برخوردار است رحیمی،(1388).

یکی از مسائل مهمی که توجه اندیشمندان را به خود جلب کرده است، بررسی و تبیین پرخاشگری در ورزش است. در این زمینه انجمن بین المللی روانشناسی ورزشی منشا و عواقب اعمال پرخاشگری و خشونت را که در اغلب ورزش ها معمول شده، مورد بررسی قرار داده است. این انجمن اقداماتی را به منظور به حداقل رساندن چنین رفتارهایی در ورزش توصیه نموده و ورزشکاران جوان را به اجرای بازی های جوانمردانه تشویق و ترغیب می نماید (رحمتی، 1381).

دست زدن به رفتارهای پرخاشگرانه و تخریبی هواداران باشگاه ها در ورزشگاه یا خارج از آن، پس از شکست یا پیروزی تیم مورد علاقه از آن حکایت دارد که در کشور ما شرایطی ایجاد نشده است تا هیجانات دوره جوانی راه طبیعی خود را طی نماید. در خصوص علت شناسی و شناخت علل و عوامل موثر در شکل گیری ناهنجارهای رفتاری ذکر این نکته ضرورت دارد که در جامعه ما به بسیاری از نیازهای نسل جوان پاسخ مثبت داده نشده است، به همین خاطر جوانان خشم حاصله از ناکامی در دسترسی به فرصت های تحصیلی، اشتغال، ازدواج و تشکیل خانواده را برون فکنی کرده و به سوی دیگران و یا محیط پیرامونی پرتاپ می کنند و به ناهنجاری های رفتاری، پرخاشگری و رفتارهای تخریبی در ورزشگاه و یا خارج از آن دست می زنند. بررسی های انجام شده حاکی از آن است که تماشاگران فوتبال رفتارهای خشونت آمیز را از ورزشکاران، مربیان، لیدرهای تماشاگران، طرفدارن و نیز یکدیگر می آموزند و به منظور همرنگی با جماعت و تحت تاثیر انبوه تماشاگران در ورزشگاه ها و خارج از آن به رفتارهای پرخاشگرانه دست زده و هنگام خروج از ورزشگاه به تخریب موال و تاسیسات میادین ورزشی دست می زنند (صفابخش، 1382).

محققین در یک نگاه کلی پرخاشگرانه را این گونه تعریف می کنند: هر نوع رفتاری که به قصد آسیب رساندن عمدی به شخص دیگر انجام شود که این آسیب ممکن است روانی یا فیزیکی باشد (برکویتز، 1986).

تحقیق حاضر سعی دارد که بعضی عوامل اثرگذار در بروز پرخاشگری تماشاگران فوتبال راشناسایی کند.

     1-2 بیان مسأله

امروزه در آمد ورزش و فعالیتهای مربوط به آن زمان و انرژی فراوانی هر جامعه را به خود اختصاص داده و جایگاه مهمی در فرهنگ جوامع پیدا کرده است. رقابتهای ورزشی، ورزشکاران و تماشاگران را در وضعیت های قرار می دهند که ممکن است قواعد، هنجارها و تقسیم کارهای رایج به آسانی نقص و به رویارویی ها پرخاشجویانه و خشونت آمیز منجر شود (رحمتی و محسنی تبریزی، 1382)

به طوری که مسابقات ورزشی می تواند به حوادث جبران ناپذیر و زیان باری از جمله نابینا شدن سرباز نیروی انتظامی در جریان مسابقات در لیگ برتر فوتبال کشور، کشته و زخمی شدن تعدادی از تماشاگران در بازی مقدماتی جام جهانی 2006 ما بین ایران و ژاپن اشاره کرد (سلطان حسینی و همکاران، 1389).

هر چه ورزش و بخصوص فوتبال در کشور ما به سمت جلو حرکت می کند بروز خشونت، ناهنجاری و مشکلات در میان تماشاگران افزایش پیدا می کند که این موضوع یک مشکل اساسی در جامعه ورزشی ما تبدیل شده (رمضانی نژاد و همکاران،  1391).

هر ساله در سراسر جهان میلیون ها دلار صرف تامین  وجایگزین چیزی می شود که وندال ها یا همان پرخاشگرها کمر به نابودی آن بسته اند. در سال 1989 در انگلستان به علت درگیری تماشاگران انگلیسی در استادیوم هیلزبرو، 96 کشته و صد ها مجروح  نفر مجروح شده اند (وثوقی و خسروی نژاد 1388).

خشونت در ورزش خاص فوتبال نیست و خشونت فوتبال نیز به منطقه جغرافیایی خاص یا فرهنگ ویژه ای محدود نمی شود، اما از آنجا که خشونت و پرخاشگری، پدیده هایی روانی _ اجتماعی هستند که در محیط های جمعی هیجان آور، امکان تجلی پیدا کنند و فوتبال بیش از دیگر ورزش ها زمینه ساز چنین محیطی به شمار می رود، خشونت در فوتبال پیش از رشته های ورزشی دیگر تجلی یافته و به آن توجه شده است (محسنی تبریزی، 1383 ).

البته این موضوع بارویکرد های مختلف علمی تجزیه و تحلیل شده است. صرفه نظر از بررسی های مبتنی بر نظریه و مدلهای مفروض علمی که بیشتر بر عوامل و فرایند های درونی پرخاشگری متمرکز شده اند (محسنی تبریزی و رحمتی 1381، رحمتی 1383)، به نظر می رسد عوامل محیطی و بیرونی بسیاری نیز در بروز پرخاشگری در میان تماشاگران نقش دارند. گزارشها و تحقیق های توصیفی فراوانی به این  موضوع پرداخته اند و هر کدام نیز واقعیت های پرخاشگری را از ابعاد مختلف آشکار کرده اند (چستر 2001 ).

از جمله تحقیقات صورت گرفته در این زمینه می توان به  کواکلی و دانلی (2006)، دانیالو (2007) نصر اصفهانی (1389)، رمضانی نژاد و همکاران (1391) اشاره کرد.

با بررسی ادبیات پیشینه و تحقیقات پرخاشگری ورزشی به نظر می رسد می توان با مشخص کردن عوامل پرخاشگری علاوه برفراهم کردن بستر حضور امن تماشاگران در ورزشگاه ها و کنترل و کاهش عوامل بروز پرخاشگری از پیامدهای بروز پرخاشگری در فوتبال کاست. با توجه به پژوهشی که در سال 1386 انجام شد نتایج نشان داد، از بین متغیر های گوناگون اثر گذار بر خشونت تماشاگران، سن، تحصیلات، و وضعیت اقتصادی_اجتماعی، رابطه معکوس معنی دار و عوامل محیطی رابطه مسقیم معنی دار با بروز خشونت داشت، در مقابل وضعیت تاهل و شغل تماشاگران رابطه معنی داری با بروز خشونت نداشت، و همچنین بهبود عوامل محیطی ورزشگاه مانند سازوکار تهیه بلیط، سرویس های رفت و آمد، امکانات رفاهی و بهداشتی ورزشگاه، نحوه قضاوت داوران و عملکرد بازیکنان، مربیان و نیروی انتظامی بر گرایش و بروزرفتار خشونت آمیز تماشاگران اثر بازدارنده به سزایی داشت، که با توجه به گذشت زمان و تغییر امکانات این مقایسه منطقی به نظر می رسد (محسنی تبریزی، 1383). بنابراین در تحقیق حاضر سعی بر این است که عوامل موثر بر بروز خشونت تماشاگران ورزشی پرداخته شود و به دلیل جایگاه و اهمیت بازی شهرآورد در لیگ فوتبال ایران این پژوهش در این بازی انجام می شود، لذا مطالعه حاضر در مورد تبیین عوامل موثر بر بروز خشونت از دیدگاه تماشاگران می باشد تا به این سوال پاسخ دهد که آیا بین عوامل بروز خشونت تماشاگران فوتبال پس از شهرآورد بزرگ تهران در سالهای 1386 و 1392 تفاوت معنی داری وجود دارد؟

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق

جامعه شناسان بر این باورند که حیات اجتماعی بر واقعیتی به نام هنجار استوار است. هنجار قواعد رفتار اجتماعی به شمار می روند که جای اصول وقواعد رفتاری هر جامعه را تضمین می کنند بقا و استمرار هر جامعه در گرو متابعت اعضای جامعه از هنجار و ارزشهای فرهنگی مقررات آن جامعه است .(اگ برون و نمیکف1372)

اهمیت و ضرورت این مطالعه زمانی بیشتر مشخص که به ابعاد مختلف این پدیده و آسیب های مختلف آن توجه کنید .گاهی اوقات دیده شده است که تعصبات تیمی تماشاگران و تأثیر جو ورزشگاه و سایر عوامل بر آنان که در زمان برگذاری مسابقه فوتبال به صورت شعار دادن علیه تیم های فوتبال برای تیم مقابل فحاشی به بازیکنان و مربیان تیم های مقابل ، داور و یا پرتاب اشیاء به درون زمین مسابقه نمود می یابد. پس از برگزاری مسابقات به خشونت و درگیری با دیگر تماشاگران و تخریب اموال و اماکن عمومی در خیابان های اطراف ورزشگاه می انجامد.

این رفتار از جنبه های مختلف مسئله ساز می شود:

1-4 اهداف تحقیق

1-4-1- هدف کلی

مقایسه علل آشوب تماشاگران فوتبال پس از شهر آورده بزرگ ایران (از دیدگاه تماشاگران) در سال 1385و 1392می باشد.

1-4-2- اهداف ویژه

1.توصیف ویزگی های جمعیت شناختی ازمودنی ها

2.توصیف نمرات رفتارخشونت آمیز و گرایش به خشونت آزمودنی ها

3.توصیف نمرات جو نامطلوب ورزشگاه

4.مقایسه ارتباط بین ویژگی های جمعیت شناختی (وضعیت تاهل، سن، میزان درامد، شغل، سطح تحصیلات و رسانه) با رفتار خشونت آمیز و گرایش به خشونت، در سال های 92-86

5.مقایسه ارتیاط تاثیر جو نامطلوب ورزشگاه با رفتار خشونت آمیز و گرایش به خشونت در سال های 92-86.

6. مقایسه ارتباط رفتار خشونت آمیز با گرایش به خشونت در سال های 92-86

1-5سوالات تحقیق

آیا بین ارتباط ویژگی های جمعیت شناختی (وضعیت تاهل، سن، میزان درامد، شغل، سطح تحصیلات و رسانه) با رفتار خشونت آمیز  در سال های 92-86 تفاوت وجود دارد؟

آیا بین ارتباط ویژگی های جمعیت شناختی (وضعیت تاهل، سن، میزان درامد، شغل، سطح تحصیلات و رسانه) با گرایش به خشونت، در سال های 92-86 تفاوت وجود دارد؟

.آیا بین ارتیاط تاثیر جو نامطلوب ورزشگاه با رفتار خشونت آمیز در سال های 92-86 تفاوت وجود دارد؟

.آیا بین ارتیاط تاثیر جو نامطلوب ورزشگاه با گرایش به خشونت در سال های 92-86 تفاوت وجود دارد؟

آیا بین رفتار خشونت آمیز با گرایش به خشونت در سال های 92-86 تفاوت وجود دارد؟

1-6پیش فرض های تحقیق

1. همه ی پاسخ دهندگان درک مطلوبی از پرسش های پرسشنامه دارند و با دقت به پرسش ها پاسخ داده اند.
2. همه ی پاسخ دهندگان با دقت به پرسشنامه پاسخ داده اند.