:   

  تعیین ساختار بهینه سرمایه، یكی از مسائل اساسی تأمین مالی شركتها به شمار می­رود. این مهم، كاربرد با اهمیتی در زمینه تصمیم ­گیری راجع به تأمین مالی عملیات جاری و طرح­های سرمایه ­گذاری شركت­ها دارد. به دلیل كمتر بودن ریسك اوراق بدهی، بازده مورد انتظار اعتباردهندگان نیز كمتر از بازده مورد انتظار سهامداران است. بنابراین، تا سقف معینی هر چه میزان استفاده از بدهی برای تأمین مالی بیشتر باشد، هزینه سرمایه كل شركت كمتر و درنتیجه سودآوری بیشتر می­ شود. با این وجود، با افزایش بدهی، ریسك مالی شركت افزایش می­یابد و در نتیجه اعتباردهندگان نرخ بهره بالاتری را مطالبه می­كنند. در این وضعیت، هزینه سرمایه كل افزایش می­یابد. در نتیجه، ساختار بهینه سرمایه باید بین دو حد تأمین مالی (سهام و بدهی) وجود داشته باشد(كردستانی و نجفی، 1387).

تئوری­هایی از قبیل تئوری موازنه ایستا و دیدگاه سنتی بر موجودیت ساختار بهینه سرمایه صحه می­گذارند. شواهد تجربی نیز وجود دارد مبنی بر این كه شركت­ها در عمل تمایل دارند تا در دامنه بهینه­ای از ساختار سرمایه عمل كنند و اگر به دلایل شرایط تجاری مجبور به خروج از این دامنه بهینه باشند، در اولین فرصت ممكن به آن دامنه بر می­گردند(هانک و سونگ[1]،2006). مطالعه اسكات و جانسون (1982) نیز در مورد شركت­های بزرگ آمریكایی بیانگر این است كه در تصمیمات تأمین مالی از یک نسبت اهرم مالی (بدهی) هدف استفاده می شود(اسکات و جانسون[2]،1982). تحقیقات انجام شده در ایران نیز حاكی از وجود ساختار بهینه سرمایه در برخی از صنایع است. با توجه به جایگاه ساختار سرمایه و تأثیر آن بر ارزش و سودآوری شركت، تعیین ساختار بهینه سرمایه از اهمیت بالایی برخوردار است(نمازی و شیرزاده ،1384).در این پژوهش نیز به دنبال بررسی نقش عوامل موثر بر ساختار بهینه سازی سرمایه و تاثیر آن بر سودآوری شرکت­های تولیدی استان آذربایجان شرقی می باشیم.

1-2-بیان مسئله:

      یكی از چالش­های مدیریت مالی، ساختار سرمایه می­باشد كه به بررسی تاثیر تركیب ساختار سرمایه شركتها بر ارزش شركت و به نوعی دیگر بر هزینه سرمایه می ­پردازد. اهرم مالی به كاربرد منابع و وجوهی كه برای شركت هزینه ثابت مالی ایجاد می­كند، اشاره دارد. هر چه اهرم مورد استفاده میزان بدهی­ها و سهام ممتازی كه برای شركت هزینه ثابت ایجاد می­كند بیشتر باشد؛ ریسك مالی بیشتر می­ شود. ریسك ناشی از تغییرات اهرم تقریباً در كنترل مدیریت است. به دلیل تا ثیر اهرم بر سودآوری و ارزش شركت، یک مدیر باید اطلاعات كافی از نحوه محاسبه و ارزیابی اهرم داشته باشد(بیدگلی و جولا، 1388). بازار سرمایه در ایران یک بازار ناشناخته است. در این بازار روزانه هزاران سرمایه­گذار پول خود را به امید دستیابی به ثروت بیشتر سرمایه ­گذاری می­نمایند. در این میان برخی به هدف خود دست می­یابند و برخی دیگر سرمایه خود را از دست می­دهند. شناخت کلی از بازار و بازار بورس اوراق بهادار از جنبه­ها و زوایای مختلف می ­تواند ضمن پیش ­بینی بهتر آینده  این بازار و تغییرات آن ریسک سرمایه ­گذاری را کاهش داده و یا بازده بیشتر به دست آورد.

تئوری ساختار سرمایه دو مدل رقیب را برای تصمیم­ گیری­های تأمین مالی شرکت­های سهامی ارائه می­دهد، مدل توازنی و مدل ترجیحی. در مدل توازنی، شرکت­ها اهرم بهینه را با برقراری توازن میان منافع و هزینه­ های بدهی­ها شناسایی می­ کنند. اما در مدل ترجیحی، شرکتها تأمین مالی را ابتدا با سود انباشته، سپس با بدهی­ها و در نهایت با اوراق سهام انجام می­دهند(رودپشتی و همکاران، 1385).

پژوهشات تجربی نتایج متناقضی را در مورد چگونگی انتخاب ساختار سرمایه برای شرکت­ها ارائه می­دهد. در این راستا این پژوهش در پی بررسی تأثیر عوامل مؤثر بر تغییرات اهرم مالی شرکت­ها می­باشد.

یافته­ های پژوهش­های داخلی و خارجی ما را به این سؤال هدایت کرد که؛ چه عوامل مهمی در ساختار سرمایه  شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مؤثر هستند و آیا رابطه­ای بین اطلاعات یک شرکت با تعیین ساختار سرمایه آن وجود دارد؟ در این پژوهش، با توجه به این که در پی بررسی سازه­های مؤثر و تأثیر اطلاعات گذشته بر ساختار سرمایه می­باشیم، برای انتخاب متغیرهای پژوهش جهت ایجاد فرضیه ها، عوامل تأثیرگذار را از دو بعد بررسی می­کنیم.

• عوامل نشأت گرفته از خود شرکت

• 

•  

• عوامل نشأت گرفته از بازار.

 تعیین ساختار سرمایه هدف و نسبت بدهی هدف، به شکلی که تئوری ساختار سرمایه بیان می­ کند، در حوزه تئوری دستوری قرار دارد. اما این که چه عواملی باعث انحراف از این هدف می­ شود را نمی­ توان در حوزه تئوری دستوری پاسخ داد، چون این عوامل از دنیای واقعی نشأت می­گیرند. پاسخ این نوع سؤالات در حوزه  تئوری اثباتی قرار می­گیرد که رفتار دنیای واقعی را بررسی می­ کند(آلن برگر،2002). این پژوهش با بررسی رفتار دنیای واقعی در پی تعیین عوامل تأثیرگذار و متغیرهای مؤثر بر تغییرات اهرم مالی شرکت­های تولیدی استان آذربایجان شرقی می­باشد. بنابراین، هدف اساسی این پژوهش را می­توان توسعه آگاهی و دانش لازم درباره رفتار دنیای واقعی در حوزه مالی در ارتباط با ساختار سرمایه بیان نمود.

1-3-اهمیت موضوع:

      اكثر مدیران مالی براین امر توافق دارند كه مفهوم اهرم از مهمترین مفاهیم مالی بوده و دارای جایگاه ویژه­ای در ساختار سرمایه می­باشد. همچنین در بازار سهام یكی از مهمترین مباحث، رابطه میان ساختار سرمایه و سودآوری شرکتها است. یکی از مهمترین اهدافی که مدیران مالی برای به حداکثر رساندن ثروت سهامداران باید در نظر بگیرند؛ تعیین بهترین ترکیب منابع تامین مالی شرکت یا همان ساختار سرمایه بهینه است. از نظر مدیر مالی تعیین رابطه بین هزینه سرمایه، ساختار سرمایه و ارزش کل شرکت اهمیت بسیار زیادی دارد زیرا می­توان با بهره گرفتن از ساختار سرمایه بر ارزش شرکت تاثیر گذاشت )ولی­پور و همکاران،1390، موزیر، 2011؛ سلیم و یادو،2012).

ساختار سرمایه یک شرکت، رابطه بین بدهی و حقوق صاحبان سهام را نشان می­دهد. بدهی باعث ایجاد محدودیت برای مدیران می­ شود در حالی که سرمایه، انعطاف­پذیری و توان تصمیم ­گیری را افزایش می­دهد. اصولاً استفاده از بدهی در ساختار مالی موجب افزایش بازده مورد انتظار سهامداران می­ شود اما این امر می ­تواند افزایش ریسک شرکت را نیز سبب شود. به طور کلی استفاده از بدهی در ساختار سرمایه شرکتها، مثل شمشیر دولبه عمل نموده و هم می ­تواند افزایش ارزش شرکتها را سبب شده و هم موجب کاهش ارزش شرکت گردد )رضایی و پیری، 1390). محیطی که شرکت­ها در آن فعالیت می­ کنند محیطی بسیار رقابتی است. پژوهش در زمینه رابطه میان ساختار سرمایه و سودآوری شرکت­ها نشان داده که ساختار بهینه سرمایه می ­تواند منجر به افزایش توان رقابتی آنها گردد. همچنین افزایش توان رقابتی، موجب ورود جریان نقدی عملیاتی به داخل واحد تجاری شده و در نتیجه نیاز شرکت به استقراض کاهش یافته و از این رو ساختار سرمایه شرکت نیز بهبود می­یابد. بنابراین ساختار سرمایه و عملكرد مالی شرکت برهم تاثیر متقابل دارند)انتونیو و دیگران، 2002). از دیدگاه مدیریت مالی، ساختار سرمایه یكی از مهمترین موضوعاتی است که در دو دهه اخیر به آن پرداخته شده است. امروز درجه­بندی شرکت­ها از لحاظ اعتباری تا حدود زیادی به ساختار سرمایه آنان وابسته است و در واقع مبنای تولید و ارائه خدمات، به نحوه تامین و مصرف وجوه مالی مربوط می­ شود. به طورکلی دو تئوری موازنه ایستا و سلسله مراتبی، عوامل مؤثر بر ساختار سرمایه را تبیین می­ کنند. یكی از عواملی که بر اساس هر دو تئوری بر ساختار سرمایه تأثیر دارد، سودآوری شرکت­ها است. براساس تئوری موازنه ایستا مزیت مالیاتی بدهی، ارزش شرکت بدهی­دار را افزایش می­دهد. از سوی دیگر، هزینه­ های ورشكستگی احتمالی به واسطه عدم ایفای به موقع تعهدات، ارزش شرکت )بدهی­دار) را کاهش می­دهد. لذا ساختار سرمایه شرکت را می­توان به منزله توازن بین مزیت­های مالیاتی بدهی و هزینه­ های ورشكستگی احتمالی ناشی از بدهی تلقی نمود . از این رو، این دو عامل خنثی کننده یكدیگر )توازن مزایا و مخارج ناشی از بدهی( به استفاده بهینه از بدهی در ساختار سرمایه منجر می­ شود. تئوری سلسله مراتبی بیان می­ کند که شرکت­ها در تأمین منابع مورد نیاز خود سلسله مراتب معینی را طی می­ کنند. شكل­گیری این سلسله مراتب، نتیجه یا پیامد عدم تقارن اطلاعات است. طبق این تئوری در مواردی که بین مدیران و سرمایه ­گذاران برون سازمانی عدم تقارن اطلاعاتی وجود داشته باشد مدیران، تأمین مالی از محل منابع داخل شرکت را به منابع؛ خارج از شرکت ترجیح می­دهند. بر اساس این تئوری شرکت­های سودآور کمتر استقراض می­ کنند )باقرزاده، 1382؛ نمازی و حشمتی، 1386). مدیران مالی شرکت­ها با توجه به ارتباط تنگاتنگ بین ساختار سرمایه با سودآوری و ارزش شرکت، در صدد دستیابی به ترکیب بهینه منابع تأمین مالی یا ساختار بهینه سرمایه می­باشند)احمدزاده و همكاران،1384).

1-4- اهداف تحقیق:

1-4-1- هدف كلی:

هدف از این تحقیق، تبیین رابطه عوامل موثر بر ساختار بهینه سازی سرمایه و تاثیر آن بر سودآوری شرکت­های تولیدی استان آذربایجان شرقی می­باشد.

1-4-2- اهداف جزئی:

1. تعیین نقش ساختار سرمایه در سودآوری شرکتهای تولیدی استان آذربایجان شرقی.
2. تعیین نقش ساختار سرمایه در بازده داراییهای شرکتهای تولیدی استان آذربایجان شرقی.
3. تعیین نقش ساختار سرمایه در بازده حقوق صاحبان سهام شرکتهای تولیدی استان آذربایجان شرقی.
4. تعیین نقش ساختار سرمایه در نسبت سود به فروش شرکتهای تولیدی استان آذربایجان شرقی.

[1] -Huang G, and Song

[2] -Scott D. F, and Johnson D. J.

بر اساس مدل های سنتی رفتار هزینه ، همانطور که در کتابهای درسی حسابداری نشان داده شده است ، هزینه ها با توجه به تغییرات در سطح فعالیت یک شرکت به صورت ثابت یا متغیر در نظر گرفته می شود .(گریسون و همکاران[2] 2009).

این مطالعات تجربی بر روی رفتار هزینه های فروش ، عمومی و اداری متمرکز هستند . اندرسون و همکارانش مدل جایگزینی را معرفی کردند که در آن هزینه ها به طور خودکار و همزمان با تغییر درسطح فعالیت ، تغییر پیدا نمی کنند ، بلکه در آن چسبندگی هزینه ها به این علت رخ میدهند که مدیران ، منابع مرتبط با فعالیتهای عملیاتی را به طور عمدی تعدیل می- کنند. که البته این موضوع انحرافی است از مدلهای کتابهای درسی سنتی رفتار هزینه.آنها دو علت اصلی رفتار چسبنده را شناسایی کردند که در قسمتهای بعدی این دلایل تشریح خواهند شد . از سال 2003 طیف گسترده ای از مطالعات تحقیقاتی حسابداری در مورد مفهوم چسبندگی هزینه انجام شده است که حجم بسیار کمی از آنها به موضوع چسبندگی هزینه ی حسابرسی پرداخته اند . به همین دلیل آگاهی ازعوامل مؤثر بر حق الزحمه ی حسابرسی و رفتار نامتقارن این هزینه هم برای صاحبکار و هم برای حسابرس مفید خواهد بود .

با توجه به آنچه گفته شد شالوده ی مدل هزینه یابی سنتی که همان تناسب بین هزینه ها و سطح فعالیت می باشد ، همیشه برقرار نیست و برآورد هزینه بدون در نظر گرفتن چسبندگی هزینه ها گمراه کننده خواهد بود در نتیجه مدیران می بایست دلایل خود را برای چسبندگی هزینه ارزیابی کنند. همچنین صاحبان شرکتها با مشخص شدن چسبندگی هزینه می توانند تحلیل کنند که آیا مدیران باعث وارد آمدن هزینه به بنگاه می شوند یا خیر (مدیروس و همکاران[3]-2004). علاوه بر آن درک بهتر از نحوه ی تغییر هزینه ها نسبت به نوسانات فروش برای حسابرسان جهت تعیین حق الزحمه ی حسابرسی و همچنین در بهبود اجرای رویه های تحلیل کارگشا خواهد بود . با توجه به نکات فوق بررسی و مطالعه ی بیشتر در خصوص چسبندگی هزینه ها در حوزه ی حسابرسی و حسابداری لازم به نظر می رسد .

1-2) بیان مسئله

در مرحله ی برنامه ریزی ، کنترل و بودجه بندی ، مدیران به اطلاعاتی مبتنی بر پیش بینی هزینه ها جهت پیش بینی سطح فروش ، نرخ گذاری محصولات و در نهایت پیش بینی سود نیاز دارند.آنها برای اهداف برنامه ریزی و کنترل باید از گرایش های هزینه ، یعنی چگونگی تغییرات هزینه ها آگاه شوند.گرایش هزینه ها به چگونگی واکنش هزینه ها دربرابر تغییر در سطح فعالیت اشاره دارد.به عبارت دیگر گرایش هزینه مدلی است که براساس آن یک هزینه ی مشخص نسبت به تغییر در سطح فعالیت واکنش نشان میدهد . در ادبیات حسابداری و در مدل های سنتی رفتار هزینه ، گرایش هزینه ها به صورت ثابت و متغیر در نظر گرفته میشود . هزینه هایی که از سطح فعالیت مستقل می باشند جزء هزینه های ثابت در نظر گرفته خواهند شد اما هزینه هایی که به صورت خطی و متناسب با تغییرات حجم فعالیت تغییر خواهند کرد جزء هزینه های متغیر دسته بندی می شوند .در نتیجه مدیران برای برنامه ریز ی ، کنترل و بودجه بندی صرفاً بر اساس طبقه بندی سنتی در حسابداری مدیریت و حسابداری صنعتی(یعنی هزینه های ثابت و متغیر) اقدام به پیش بینی هزینه ها می کنند .بر همین اساس افزایش در حجم تولید باعث افزایش در هزینه های متغیر خواهد شد که این میزان افزایش بر اساس هزینه های واقعی سالهای گذشته به علاوه ی درصدی تورم و یا افزایش در نرخ هزینه ها خواهد بود که در صورت کاهش در حجم فعالیت مدیران انتظار دارند به میزان حجم کاهش به همان نرخ افزایش ، هزینه های متغیر کاهش یابد . اما در واقعیت ، نتایج با پیش بینی های صورت گرفته مغایر است و برخی تصور می کنند که پیش بینی ها غیر صحیح بوده است . در تصمیمات مربوط به خرید یا ساخت محصول وهمچنین در قبول سفارشات جدید نیز ، هزینه ها به ثابت و متغیر طبقه بندی می شوند که این نوع طبقه بندی نیز باعث بروز مشکلات اساسی برای شرکتها خواهد شد . چرا که مدیران و حتی کارکنان مالی و برنامه ریزی شرکتها آگاهی کافی از هزینه های چسبنده و ماهیت این هزینه ها و حتی نحوه ی محاسبه ی آنها ندارند . در صورتی که اگر این افراد از هزینه های چسبنده و نوع محاسبه ی آن آگاهی داشته باشند به راحتی به این موضوع اشراف پیدا می کنند که سفارشی که از دید آنها سود آور بوده ، چه بسا تبدیل به سفارشی زیان ده شده است.

هنگام تعطیلی كارخانه و یا خط تولید نیز این هزینه ها و طبقه بندی آنها می تواند باعث بروز مشكلاتی برای مدیریت شود . چرا كه هزینه ی چسبنده باعث خواهد شد هنگام كاهش حجم تولید، كل هزینه ها با همان نرخ هزینه های متغیر كاهش نیابد ، در صورتی كه مدیریت میزان كاهش هزینه ها را برابر با نرخ هزینه متغیر در حجم كاهش یافته به علاوه ی  مقداری از كاهش هزینه های ثابت پیش بینی خواهد نمود.  اما در واقعیت به خاطر چسبندگی هزینه ها و هزینه های چسبنده كه مانع از كاهش هزینه ها هنگام كاهش سطح فعالیت ، به همان میزان افزایش هزینه ها هنگام افزایش در سطح تولید می شود میزان كاهش هزینه ها كمتر از پیش بینی صورت گرفته خواهد شد كه این مورد حتی می تواند منجر به عدم تحقق برنامه و شكست پیش بینی ها شود و در شرایط حادتر و بحرانی تر منجر به مشكلات نقدینگی و عدم توانایی

 مدیریت در پرداخت هزینه ها شود. در واقع شرکتهای دارای هزینه های چسبنده تر در مقایسه با شرکتهای دارای هزینه های با چسبندگی کمتر ، کاهش سود بیشتری در زمان کاهش سطح فعالیت ها دارند . علت این مسئله آن است که هزینه های چسبنده تر منجر به تعدیل کمتری در هزینه ها و همین طور زمان کاهش فعالیت ها می شوند که در نتیجه منجر به کاهش بیشتری در سود خواهد شد .

با توجه به آنچه گفته شد ، همیشه تناسب بین هزینه ها و سطح فعالیت ، وجود ندارد. علاوه بر آن ، در حوزه ی حسابرسی نیز همیشه این تناسب بین حق الزحمه های حسابرسی و مدل هزینه ی حسابرسی وجود ندارد . در نتیجه برآورد رفتار هزینه  حسابرسی و حسابداری، بدون در نظر گرفتن چسبندگی هزینه گمراه کننده خواهد بود . آگاهی از رفتار هزینه برای حسابداران ، حسابرسان ، پژوهشگران و تمامی کسانی که با حوزه ی مدیریت ، حسابداری و حسابرسی در ارتباط هستند دارای اهمیت است. بنابراین درک بهتر از نحوه ی تغییر و رفتار هزینه ها نسبت به عوامل متعددی که در شرکت وجود دارد و آگاهی از چسبندگی هزینه ها برای کلیه ی افراد از جمله مدیران ، صاحبان شرکت ها ، حسابداران و حسابرسان تحلیل مفیدی خواهد بود .بنابراین با توجه به اهمیت هزینه- های اداری، عمومی و فروش و همچنین حق الزحمه های حسابرسی در ساختار هزینه ای شركت ها ، در این پژوهش چگونگی رفتار این هزینه ها نسبت به تغییرات عوامل مختلف از جمله تغییر در مدل هزینه ی حسابرسی ، نرخ تورم ، تعداد کارکنان و تغییرات فروش مورد بررسی قرار گرفته می- شود  . بدون تردید آگاهی از نتایج این پژوهش در ارزیابی دقیقتر عملكرد مالی، پیش بینی سودآوری شركت ها و تصمیم گیری دقیتر مدیران مهم است .

1-3) اهمیت و ضرورت تحقیق

1-4) هدف و سؤالات تحقیق

یکی از مناقشات اصلی حرفه ی حسابرسی در حال حاضر تعیین حداقل نرخ حق الزحمه ی حسابرسی و نوع رفتار این هزینه و عکس العمل صاحبکاران در مقابل حق الزحمه هاست . بنابراین درک نحوه ی تعیین حق الزحمه ی حسابرسی و آگاهی از رفتار این هزینه برای حسابرسان و علی الخصوص برای صاحبکاران دارای اهمیت است . علاوه بر آن الگو و رفتار هزینه ، نظر حسابداران مدیریتی که در زمینه ی تصمیم گیری و کنترل فعالیت می کردند را به خود جلب نموده است . نتایج کنونی نشان می دهدکه امروزه مدیران در جستجو و مطالعه ی عوامل اثر گذار بر رفتار هزینه در زمینه های حسابداری و حسابرسی می باشند . در نتیجه این پژوهش حیطه ی مطالعه و بررسی رفتار هزینه را توضیح و بسط خواهد داد و هدف آن بررسی رفتار چسبندگی هزینه ها بر حسب انواع هزینه های عملیاتی و حق الزحمه حسابرسی و با توجه به عوامل مختلف از جمله تغییر در مدل هزینه ی حسابرسی ، تعداد کارکنان واحد تجاری ، تورم و غیره خواهد بود .

سوالاتی که در این تحقیق به وجود می آید شامل سوالاتی به شرح زیر خواهد بود :

1. آیا هزینه ی حسابرسی نسبت به عوامل موجود در واحد تجاری از جمله تغییر و تعدیل در مدل هزینه ی حسابرسی چسبندگی دارد و فوراً با سطح پیشنهاد شده توسط مدل هزینه ی حسابرسی تعدیل می شود ؟
2. آیا میزان افزایش در هزینه های حسابرسی بیش از میزان کاهش در هزینه هاست ؟ به عبارت دیگر آیا هزینه ی حسابرسی چسبنده است ؟
3. آیا نرخ تورم بر چسبندگی هزینه های حسابرسی تأثیر دارد ؟
4. آیا هزینه های عملیاتی حسابداری نسبت به تغییرات درآمدی فروش دچار چسبندگی هزینه خواهند شد؟
5. آیا نرخ تورم بر چسبندگی هزینه های عملیاتی حسابداری تأثیر دارد ؟

1-Anderson .M , Banker R , Janakiraman S

1- Garrison.R., Noreen.E.,Brewer.P

1-Medeiros O.R, Costa P.S

1-De Villiers.C,Hay.D,Zhizi J.Z

در نهایت از آنجا که هر موضوعی واژه ها و اصطلاحات تخصصی خود را دارد، موضوعات تخصصی این پژوهش و مدل پژوهش در انتهای فصل توضیح داده می شوند.

1-2 بیان مسئله

الگوبرداری[1] روشی سیستمـــاتیک است كه سازمانها به وسیله آن می توانند فعالیتهای خود را براساس بهترین صنعت یا سازمان اندازه گیری و اصلاح كنند. این روش با فراهم سازی چارچوبی برای سازمانها كه به وسیله آن فعالیتهای بهترین سازمان مشخص گردیده است و تشخیص وجوه تمایز سازمان موجود با بهترین سازمان نشان می دهد كه چگونه می توان شكافهای موجود را پركرد. الگوبرداری به واقع ابزاری برای بهبود مستمر است و می تواند توسط انواع سازمان هـــای تولیدی و خدماتی به كار گرفته شود. این روش را با نام های الگوگیری و الگوبرداری نیز می شناسند. درعرصه تولید یا خدمات امكان دارد سازمانی عملكرد بهتری نسبت به سازمان های دیگر داشته باشد. همچنین ممكن است هریک از بخش ها مانند بخش جمع آوری مواد و تامین مواد اولیه، بخش تولید، بخش فروش، بخش توزیع، بخش سرویس دهی به مشتریان یا دیگر بخشهای یک سازمان ارائه بهتری از كار خود نسبت به دیگران داشته باشند. برای تنظیم هرچه موثرتر عملكرد برمبنای اهداف موردنظر مدیران باید بدانند كه كدام سازمان یا كدام بخش موثرترین و بهترین روش را به كار می گیرد تا موفق تر باشد. پس از آن مدیران باید تمامی تلاش خود را جهت هماهنگ كردن بخشهای مختلف سازمان براساس آن الگوی بهتر و نمونه[2] به كار برند. چنین تكنیكـــی را الگوگیری یا الگوبرداری می‌نامند. در این تحقیق با توجه به موارد اشتراک مراحل مدل های موجود و هم چنین جامعیت مدل پنج مرحله ای پیترسون-اندرسون نسبت به سایر مدل های ارائه شده، این مدل برای استفاده در این تحقیق استفاده شده است.این مدل شامل پنج مرحله می باشد.چرخه بنچ مارکینگ شامل طرح ریزی، جستجو، مشاهده، تجزیه و تحلیل، تطبیق و بهبود می‌باشد، که در تحقیق حاضر برآنیم تا از

 طریق بنچ مارکینگ فرایند کلیدی بر اساس مدل پیترسون ـ اندرسون[3] در شرکت دارویی اسوه دارای عملکرد بهتری نسبت به رقبای خویش شود. از اینرو پس از بررسی و مطالعه از طریق ماتریس عملکرد در شرکت دارویی اسوه، مشخص شد که شرکت در بخش فرایند بازاریابی دارای ضعف میباشد و نیاز به بنچ مارکینگ دارد و پس از یک تلاقی افکار شاخص های موثر بر فرایند بازاریابی مشخص شدند که مهم ترین شاخص های موثر بر فرایند بازاریابی در این تحقیق شامل:رضایت مشتریان، نوآوری، کیفیت، نحوه توزیع و تحقیقات بازاریابی می باشد و به بنچ مارکینگ از شرکت های موفق داروسازی در زمینه فرایند بازاریابی پرداخته تا منجر به بهبود فرایند بازاریابی و شاخص های موثر در شرکت داروسازی اسوه شود.

1-3 سابقه و ضرورت انجام تحقیق

1-4 اهداف تحقیق

[1]– Benchmarking

[2]– Best in Class

[3]– Anderson & Pettersen

[4]– Xerox

[5]– Benchmarking

1-2 بیان مساله

عموما سرمایه گذاری به منظور دستیابی به رفاه بیشتر در شرایط کنونی و آینده صورت می گیرد. درواقع، مقوله سرمایه گذاری با گستره و تنوع وسیعی روبه رو است. کارکرد سرمایه گذاری به مفهوم خاص آن یعنی تبدیل وجوه مالی به یک یا چند نوع دارایی آن هم برای مدت مشخص قابل نگهداری خواهد بود. از این رو، سرمایه گذاری نیازمند مدیریت است زیرا دستیابی به ثروت و سود ناشی از سرمایه گذاری که به مجموع درآمد فعلی و ارزش فعلی درآمدهای آتی معطوف می شود همواره با مقوله ای به نام مخاطره یا ریسک توام است. سرمایه گذاری ای که در این تحقیق مدنظر است سرمایه گذاری در دارایی مالی و به ویژه اوراق بهادار قابل معامله است. بنابراین، برای تصمیم گیری در بازار سرمایه سهام موارد متعددی نقش و تاثیر خواهند داشت از جمله چه نوع سهمی باید خریداری شود، در چه زمانی، به چه قیمتی، ارزش دفتری سهم، ارزش ذاتی سهم، زمان فروش سهم، میزان ریسک سهم، بازدهی سهم و… همه از مولفه هایی هستند که سرمایه گذاری در این بازار را پیچیده و حساس می کند زیرا دستیابی به حداکثر بازدهی در عین حال که می تواند منحنی صعودی را طی کند، امكان نزولی بودن نیز بر آن وجود دارد اولین و مهم ترین عاملی که در اتخاذ تصمیمات سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار فرا روی سرمایه گذار قرار دارد عامل قیمت سهام و به تبع آن مقوله ارزیابی و پیش بینی قیمت آینده است.باید روشی را در پیش بینی انتخاب کرد که بیشترین دقت و کمترین ریسک را داشته باشد،در ورود به بازار سرمایه،  ریسک و بازده به موازات هم قرار خواهند داشت.

به طور کلی روش ها و فنون مختلفی در رابطه با سرمایه گذاری در بازار سرمایه وجود دارد که آگاهی از روش هایی که برای فضای سرمایه گذاری امروزی مؤثر باشد ، می تواند به سرمایه گذاران کمک نماید تا به آنچه می خواهند دست پیدا کنند و از آ ن جا که خواسته آن ها کسب بازدهی با کمترین ریسک به منظور افزایش ثروت خود میباشد، در نتیجه باید روش هایی به کار گرفته شوند که بتواند این هدف را عملی سازد . یكی از مهمترین و گسترده ترین پژوهش های بازار های مالی تشریح رفتار بازده سهام است.برای این منظور از مدل های مختلفی استفاده می شود . مانند مدل قیمت گذاری داراییهای سرمایه ای (CAPM) یا مدل سه عاملی فاما و فرنچ و سایر مدل ها که بر اساس پیشرفت های اخیر در ادبیات مالی ساخته شده اند. نتایج پژوهش های دو دهه اخیر در امریكا و ژاپن از ناکارآمدی  CAPM برای پیش بینی بازده سهام بوده است و یافته ها نشان می دهد که متغیر هایی همچون اندازه، نسبت سود به قیمت سهام، نسبت جریان های نقدی به قیمت، نسبت جریان های نقدی عملیاتی به قیمت، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار حقوق صاحبان سهام، اقلام تعهدی و اجزای آن بازده سهام را بهتر از مدل قیمت گذاری داراییهای سرمایه ای پیش بینی می کنند. به همین دلیل فاما و فرنچ (1993) متغیر های اندازه، اهرم مالی ارزش دفتری به ارزش بازار و بتا را در یک پژوهش مقطعی آزمون کردند و نشان دادند اندازه ونسبت ارزش دفتری به ارزش بازار دو عامل ریسک هستند که در مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای نادیده گرفته شده اند و این مورد نشان دهنده تفاوت بین 2 تحقیق فوق می باشد.(انگاین، 2012).

با توجه به تحقیقات پیشین ارتباط بین پراکندگی سود با بازده سهام نسبتا” واضح بیان نشده است و در بازار سرمایه ایران تحقیقاتی که به بررسی این رابطه پرداخته باشند به صورت اندک بوده، بنابراین سوال اصلی تحقیق حاضر این است که آیا بین پراکتدگی سود هر سهم، بازدهی پورتفوی، اندازه، ریسک و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار در بازار سرمایه ایران رابطه معناداری وجود دارد؟ امید است با بهره گرفتن از نتایج این پژوهش، سرمایه گذاران در بازار سرمایه ایران بتوانند سهام شرکت های برتر را انتخاب کرده و بدین طریق به کارایی بیشتر بازار سرمایه و تخصیص بهینه  سرمایه در ایران کمک شود.

1-3 انگیزه انتخاب موضوع

گزارش های مالی یكی از منابع اطلاعاتی در دسترس بازارهای سرمایه است كه انتظار می رود نقش موثری در توسعه سرمایه گذاری و جذب سرمایه گذاران جدید ایفا نماید، نتایج تحقیقات متعدد انجام شده در بازار سرمایه ایران و کشورهای دیگر مشخص می نماید که سود خالص دارای محتوای اطلاعاتی است و یکی از ابزارهای اصلی برای ارزیابی عملکرد و تصمیم گیری در خصوص خرید یا نگهداشت سهام می باشد. بنابراین سرمایه گذاران در ابتدای هر سال با توجه به سود خالص پیش بینی شده اقدام به تصمیم گیری می نمایند در حالیکه ممکن است عملکرد واقعی شرکت با سود خالص پیش بینی شده متفاوت باشد، این که این تفاوت تا چه حد می تواند بر بازده سهام شرکت تاثیر گذار باشذ یکی از موضوعاتی است که انگیزه اصلی تحقیق حاضر را شکل داده است تا از این طریق پیشنهادات لازم به سهامداران و نهادهای نظارتی در خصوص دقت پیش بینی سود و پراکندگی سود حسابداری ارائه نمود.

1-4 اهداف تحقیق

یكی از مباحث مهمی که تصمیمات سرمایه گذاران را تحت تأثیر قرار می دهد، بازده سهام است، زیرا اهمیت زیادی در افزایش ثروت سهامداران دارد. به همین دلیل محققان و دانشمندان مالی در پی یافتن متغیرهایی هستند که از طریق آنها، بازده سهام را در دوره های آتی پیش بینی کنند. نسبت های بازار گروهی از این متغیرها می باشند که برای پیش بینی بازده سهام و پورتفوی سهام در بازارهای سرمایه کاربرد دارند. بنابراین هدف از تحقیق حاضر بررسی رابطه بین پراکندگی سود و قیمت سهام از طریق جمع آوری شواهد تجربی در بورس اوراق بهادار می باشد. اهداف خاص تحقیق حاضر نیز شامل موارد زیر است:

• شناسایی رابطه بین پراکندگی سود هر سهم و بازدهی پورتفوی سهام و تعیین جهت این رابطه
• شناسایی رابطه بین بازدهی پرتفوی سهام و نسبت قیمت به ارزش دفتری پرتفوی سهام و تعیین جهت این رابطه
• شناسایی رابطه بین بازدهی پرتفوی سهام و اندازه شرکت و تعیین جهت این رابطه
• شناسایی رابطه بین پراکندگی سود هر سهم و نسبت قیمت به ارزش دفتری پورتفوی سهام و تعیین جهت این رابطه
• شناسایی رابطه بین پراکندگی سود هر سهم و اندازه شرکت و تعیین جهت این رابطه
• شناسایی رابطه بین پراکندگی سود هر سهم وریسک پورتفوی سهام و تعیین جهت این رابطه

1-2 : بیان مسئله تحقیق

تاثیر بورس اوراق بهادار در توسعه اقتصادی یک کشور، امری بدیهی است. بازار سرمایه یکی از نهادهایی است که می تواند نقش بسزایی در گذار از اقتصاد توسعه نیافته به اقتصاد توسعه یافته ایفا کند. چرا که این بازار می تواند با تخصیص بهینه منابع و هدایت سرمایه های سرگردان به سمت سرمایه گذاری های مولد، به افزایش تولید کالا و خدمات در جامعه کمک نماید(چائوهان و همکاران، 2014) [1]. یکی از مهمترین عوامل در تصمیم گیری صحیح، اطلاعات مناسب و مرتبط با موضوع تصمیم است (عسگری، 1383). در این تحقیق برآنیم که به بررسی تاثیر برخی متغیرهای مالی در پیش بینی بازده آتی سهام با بهره گرفتن از شبکه عصبی و رگرسیون خطی بپردازیم و با در نظر گرفتن تمامی این عوامل تاثیرگذار بر قیمت و بازده سهام، قیمت و بازده را با بهره گرفتن از دو روش فوق پیش بینی نماییم و به این سوال پاسخ دهیم که آیا شبكه های عصبی مصنوعی در مقایسه با رگرسیون خطی در پیش بینی قیمت و بازده سهام عملکرد بهتری خواهد داشت؟

1-3 : اهمیت و ضرورت تحقیق:

در دهه‌ های اخیر؛ جهانی سازی، تشکیل بازارهای مالی جدید، تشدید رقابت بین شرکت‌ها، موسسات و سازمان‌ها و همچنین تغییرات سریع اقتصادی، اجتماعی و تکنولوژی باعث افزایش عدم اطمینان و بی‌ثباتی در محیط‌های مالی شده و به تبع آن پیچیدگی فرایند تصمیم‌گیری مالی نیز بیشتر شده است. در چنین شرایطی مسلماً بالندگی اقتصادی در گرو تصمیم‌گیری صحیح و تخصیص بهینه منابع خواهد بود، چرا که اگر سرمایه‌ها در فرصت‌های مناسب، سرمایه‌گذاری نشوند و یا به نحوی از آن‌ ها استفاده شود که کارایی لازم را نداشته باشند، اقتصاد کلان کشورها دچار چالش‌های عظیمی خواهد شد. از این روست که امروزه در تمام اقتصادهای توسعه‌یافته و یا در حال توسعه از سرمایه‌گذاری و سرمایه‌گذاران حمایت گسترده‌ای به عمل می‌آید. همین دیدگاه سبب شده است تا سرمایه‌گذاری و بهره‌گیری مناسب از فرصت‌های سرمایه‌گذاری به یکی از مهم‌ترین موضوعات مطرح شده در زمینه مدیریت مالی تبدیل شود (اسلامی و جهانشاهی ،1376). قیمت و بازده سهام دو عامل مهم و تاثیرگذار برای سرمایه گذاران در سرمایه گذاری هاست. از این رو در صورتی که آنها نسبت به این دو عنصر قدرت پیش بینی و تخمین داشته باشند خواهد توانست افق بهتری برای سرمایه گذاری خود در نظر داشته باشد و در سطح گسترده تری به سرمایه گذاری بپردازند. از این رو ضرورت دارد تا چنین پژوهشی برای بهره مندی سرمایه گذاران و صاحبان کسب و کار در اختیار این دسته از افراد قرار گیرد.

جنبه جدید بودن و نوآوری طرح : مطالعه حاضر به جهت مقایسه یک روش آماری قوی یعنی رگرسیون خطی چندمرحله ای و یک مدل فرا ابتکاری شناخته شده یعنی شبکه

 عصبی مصنوعی در مدل سازی ساختار سرمایه دارای نوآوری است. همچنین در ارتباط با جامعه آماری پژوهش می توان به پیاده سازی پژوهش در میان شرکت های سرمایه گذاری بورس اوراق بهادار تهران اشاره کرد که تاکنون به این طریق در این زمینه پژوهشی صورت نگرفته است.

1-4: اهداف تحقیق:

1.تعیین امكان پذیری پیش بینی قیمت و بازده سهام با بهره گرفتن از شبكه های عصبی مصنوعی.

1-1: تعیین امكان پذیری پیش بینی قیمت سهام با بهره گرفتن از شبکه های عصبی مصنوعی.

1-2: تعیین امكان پذیری پیش بینی بازده سهام با بهره گرفتن از شبکه های عصبی مصنوعی.

2.تعیین امكان پذیری برآورد بهتری شبکه ی عصبی مصنوعی در مقایسه با رگرسیون خطی.

2-1: تعیین امكان پذیری برآورد بهتر شبکه ی عصبی مصنوعی در مقایسه با رگرسیون خطی.

           2 -2: تعیین امكان پذیری برآورد بهتر شبکه ی عصبی مصنوعی در مقایسه با رگرسیون خطی.

با توجه به اینکه پژوهش پیرامون بورس اوراق بهادار تهران به مطالعه می پردازد هم مدیران عامل شرکت های سرمایه گذاری و هم مدیران شرکت هایی غیر از شرکت های سرمایه گذاری و نیز سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی می توانند از نتایج پژوهش در تشکیل پرتفوی به نحو بهینه استفاده کنند. این نتایج راهگشای سرمایه گذاران در انتخاب سبد پرتفوی سرمایه گذاری آنان است. در بخش دیگر پژوهشگران آتی می توانند از نتایج پژوهش برای انجام پژوهش های آتی بهره گیرند.

[1]  Chauhan et al